Normal gebelik takibi
Güncelleme Tarihi:
Gebeliğin erken döneminde jinekoloğa ilk başvuru yapılmalıdır.
Doğum öncesi takipte amaçlanan sağlıklı bebek ve annedir. İşte bu amaç için gerekli olan unsurlar...
1) Anne ve bebeğin genel sağlık durumunun belirlenmesi,
2) Bebeğin gebelik haftasının belirlenmesi,
3) Komplikasyon açısından risk altında gebeliğin belirlenmesi ve risk faktörlerinin en aza indirgenmesi,
4) Problemlerin ortaya çıkmadan öngörülmesi ve mümkün ise önlenmesi ve
5) Hasta eğitimidir.
Gebeliğin tespitinden itibaren hasta, erken dönemde jinekoloğa ilk başvurusunu yapmalıdır. Bu ilk başvuruda her gebeden bazı laboratuvar tetkikler istenebilir. Bunlar ultrasonografi, tam kan sayımı, kan grubu, kızamıkçık ve Hepatit B taraması, idrar tetkiki, idrar kültürü, pap testidir. Daha sonraki hekim ziyaretleri 28. gebelik haftasına kadar 4-5 haftada bir, 28 - 36. haftalar arası 2 haftada bir, sonrasında da haftalık yapılır.
Regüler diyete ilaveten ilk 3 ayda demir ve vitamin preparatları (özellikle folikasit) doğuma dek devam edilir. Gebelikte toplam kilo alımı zayıf olgularda 12,5 - 16 kilo, şişman olgularda 7 - 11,5 kilo, normal kilolu olgularda da 11,5 - 16 kilo olarak önerilir. Gebelik fizyolojik bir süreç olduğu için günlük iş ve ev aktivitelerinde bir sınırlama yapılmaz. Hastanın kendi aşırı fiziksel aktivite sınırını kendi belirlemesi önerilir. Bununla beraber bazı olgularda aktivite kısıtlanır; bu durumlar vajinal kanama hikayesi, prematür doğum için risk faktörleri varlığı (doğuştan rahim anomalileri, daha önce prematür doğum öyküsü, çoğul gebelik gibi), gebelik hipertansiyonu ve bebekte gelişme geriliğidir.
Gebeliğin 16 -18. haftaları arasında fatal anomali taraması amacıyla detaylı ultrasonografi ve bebeğin omurilik etrafı kemik gelişim taraması için kanda alfafetoprotein isimli hormona bakılır. Yine bu haftalar arası DOWN sendromu (mongolizm) taraması için üçlü test adı verilen bir kan testi yapılır. DOWN sendromu için yaşa göre bir risk ve üçlü test neticesinde risk tespit edilir. Bu risk belli bir düzeyin üzerinde olursa, gebelik kesesinden su alınması (amniyosentez) önerilir. 35 yaş üzeri olgularda DOWN sendromu riski belirginleşeceği için direkt olarak amniyosentez önerilir. Amniyosentezin tek riski düşük olup yüzde 1-2 sıklıktadır.
Gebeliğin 24 - 28. haftaları arasında her gebeye gizli şeker taraması yapılır. Bunun için tok karnına 50 gr glükoz karşılığı şeker solüsyonu içirilir. Bir saat sonra alınan değer yüksek olgularda tam şeker yükleme yapılır. Yine ailede birinci derece akrabalarda şeker hastalığı olan, hikayesinde daha önce fetal kayıp olanlarda ve öncesinde iri bebek öyküsü olanlarda direkt olarak tam şeker yükleme yapılabilir.
Gebeliğin 28. ve 32. haftalan arasında tekrar kan sayımı ve idrar kültürü yenilenir. Kan uyuşmazlığı (anne Rh, baba RH+) varlığında kontrollerde ilgili kan tetkiki tekrarlanır.
Özellikle son 3 ayda:
l) Düzenli 10 dakikada başlayan ve giderek arası kısalan ve şiddeti artan kasılmalarda,
2) Su gelmesinde, (ağrı olsun veya olmasın)
3) Vajinal kanama,
4) Bebek hareketlerinde azalma ve kaybolmada derhal hekim ile temas kurulması tavsiye edilir.