Nedeni bilinmeyen ve tüm organları etkileyen hastalık: Sarkoidoz
Güncelleme Tarihi:
Nedeni bilinmeyen bir hastalık olan ‘Sarkoidoz’ ile ilgili açıklamalarda bulunan Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Hamza Ogun, “Sarkoidozun nedeni bilinmiyor ancak vücudun bağışıklık sisteminin bilinmeyen bir maddeye cevap vermesinden kaynaklandığı düşünülüyor. En sık akciğer ve lenf bezlerini tutmakla birlikte gözleri, cildi, kalbi ve diğer organları da etkileyebiliyor” dedi.
Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı’ndan Uzm. Dr. Hamza Ogun, “Sarkoidoz, vücudunuzun herhangi bir yerinde küçük çapta iltihaplı hücre (granülom) toplanması ve büyümesiyle karakterize bir hastalıktır. En sık akciğer ve lenf bezlerini tutar. Ancak gözleri, cildi, kalbi ve diğer organları da etkileyebilir” dedi ve sözlerine şöyle devam etti:
“Sarkoidozun nedeni bilinmemektedir, ancak vücudun bağışıklık sisteminin bilinmeyen bir maddeye cevap vermesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Bazı araştırmalar; bulaşıcı ajanların, kimyasalların, tozun ve vücudun kendi proteinlerine karşı potansiyel anormal bir reaksiyonun, genetik olarak yatkın kişilerde granülom oluşumundan sorumlu olabileceğini göstermektedir.”
Sarkoidoz 25 ila 35 yaş arası kadınlarda daha sık görülüyor
“Sarkoidoz sıklığı coğrafi konum, ırk ve cinsiyete göre değişir. Hastalığın görülme sıklığı 25-35 ve özellikle kadınlarda 45-65 yaşları arasında iki pik yapar” diyen Uzm. Dr. Hamza Ogun, belirti ve semptomlar ile ilgili şu açıklamalarda bulundu:
“Sarkoidozun belirti ve semptomları hangi organların etkilendiğine bağlı olarak değişir. Sarkoidoz bazen yavaş yavaş gelişir ve yıllarca süren semptomlar oluşabilir. Sarkoidozu olan birçok kişinin semptomu yoktur, bu nedenle hastalık sadece akciğer filmi ya da tomografi başka bir nedenle çekildiğinde keşfedilebilir. Organ tutulumuna göre semptomlar, değişiklik gösterebilir. Örneğin; akciğer tutulumuna bağlı olarak öksürük, nefes darlığı ve göğüs ağrısı ortaya çıkabilirken, deri tutulumu olduğunda ayak ve bacak kısımlarında kırmızı-mor renkli şişlikler ortaya çıkabilir. Göz tutulumuna bağlı görme bulanıklığı ve ışık hassasiyeti meydana gelebilir.”
Her Sarkoidoz hastasının tedavi edilmesi gerekmiyor
Hastalığın tanısında, akciğer röntgeni ve tomografisi önemli yer tutmaktadır. Sonraki aşamalarda ise Sarkoidozdan şüphelenilen hastalarda teşhise gitmek için bronkoskopi, lenf bezi biyopsisi, dudak biyopsisi bazen de akciğer biyopsisi yapmak gerekebilir. Bronkoskopi hastanın bronş sistemini görmeyi ve gerektiğinde biyopsi işleminin yapılmasını sağlayan elastik bir borudur. Lenf bezi biyopsisi için farklı yöntemler de kullanılabilir. Bunların başında EBUS adı verilen ve bronkoskopun ucuna yerleştirilen ultrason sayesinde, görerek biyopsi yapmaya olanak sağlayan bir yöntem gelir. Son yıllarda kullanımı artmıştır. Bazı hastalarda ise mediastenoskopi adı verilen cerrahi bir işlem ile tanı konulması gerekebilir.
Tanı konulan her Sarkoidoz hastasının tedavi edilmesi gerekmez. Erken evre Sarkoidozlu hastalarda kendiliğinden iyileşme oranları yüksektir, bu nedenle tanı alan hastaların yaklaşık yarısına tedavi verilmez. Göz, kalp, sinir sistemi tutulumuna ait bulgular varsa kortizon tedavisi gerekir ve hastaya göre tedavi dozu ve süresi belirlenir.
Sarkoidozda tedavi esasen, bağışıklık sisteminin cevabını baskı altında tutmak için kullanılır; böylece hastalığa bağlı şikâyetler azalır. Kortizon ve immunsupresif denilen bağışıklık azaltan ilaçlar, immün sistemi baskılar ve hastalığı uyur durumda tutmaya çalışır. Ancak uzun süreli kortizon kullanımının yan etkileri de olabilir. Osteoporoz, diyabet gelişimi, katarakt, hipertansiyon, obezite, kas güçsüzlüğü ve yüzde şişme ortaya çıkabilecek yan etkilerdir.
Özet olarak; Sarkoidoz nadir görülen ancak değişik belirti ve bulgularla karşımıza çıkan bir hastalıktır. Hastalığın evresine göre kortizon tedavisi gerekebilir. Hastaların; hekiminin uygun gördüğü şekilde takiplerini yaptırmaları ve önerilerine uyması gerekmektedir.