Nafaka nedir? Nafaka türleri nelerdir?

Türk Medeni Kanunu’nda öngörülen koşulların oluşması halinde nafaka yükümlüsü olarak belirlenen kişi ya da kişilerce ödenmesi gereken, yine kanun tarafından belirtilen kişilerin yaşamlarına devam edebilmeleri ve en azından asgari ihtiyaçlarını temin edebilmeleri için miktarı ve koşulları hakim tarafından belirlenen parasal katkıya ‘nafaka’ denir. Hukukumuzda nafaka türleri tedbir, iştirak, yoksulluk ve yardım nafakası olarak düzenlenmiştir.

Aşağıda belirtilen durumların oluşması halinde kişiler yoksulluğa düşmemeleri ve asgari geçimlerini sağlayabilmeleri adına nafakaya hak kazanırlar.

İŞTİRAK NAFAKASI İLE İLGİLİ MERAK EDİLENLER

İştirak nafakası nedir?

İştirak nafakası, velayeti kendisine verilmeyen eş tarafından ödenmek üzere, ergin olmayan çocuk lehine herhangi bir talep olmaksızın da hakim tarafından hükmedilebilen nafaka türüdür. Bu nafaka türünde eşlerin kusur durumunun hiçbir önemi yoktur. Bu nafaka türündeki amaç; ergin olmayan çocuğun yetiştirilmesi, sağlık, barınma, eğitim vs. giderlerine velayet kendisine verilmeyen eşin mali gücü oranında katılmasını sağlamaktır.

İştirak nafakasının süresi ne kadardır?

İştirak nafakası kural olarak çocuğun 18 yaşını doldurması, evlenmesi ya da mahkeme kararı ile ergin kılınması ya da vefatı ile son bulur. Ancak çocuk ergin olmasına rağmen eğitim hayatına devam ediyorsa, eğitim hayatı sonuna kadar iştirak nafakası ödenmeye devam edilir.

İştirak nafakası miktarının bir sınırı var mıdır?

İştirak nafakasının belirlenmesinde matematiksel bir hesaplama bulunmamaktadır.

İştirak nafakasını takdir eden hakim nelere dikkat eder?

Hakim, nafaka miktarını hesaplarken çocuğun yaşı, eğitim durumu, günün ekonomik koşullarını, tarafların sosyal ve ekonomik durumlarını dikkate alarak çocuğun ihtiyacı oranında bir nafaka miktarı belirler.

İştirak nafakası hangi durumlarda kaldırılabilir?

İştirak nafakası kural olarak çocuğun 18 yaşını doldurması, evlenmesi ya da Türk Medeni Kanunu’un 12. Maddesi’ne göre mahkeme kararı ile ergin kılınması sureti ile son bulur. Ancak çocuk ergin olmasına rağmen eğitim hayatına devam ediyorsa eğitim hayatı sonuna kadar iştirak nafakası ödenmeye devam edilir. Boşanma sonrasında iştirak nafakası borçlusunun ekonomik durumunda önemli bir değişiklik olması halinde iştirak nafakasının azaltılması talep edilebilirse de işsiz kalması halinde bile nafakanın tamamen kaldırılması mümkün olmayacak, kişinin yeni iş bulma konusundaki çabası hakim tarafından değerlendirilecektir.

YOKSULLUK NAFAKASI İLE İLGİLİ MERAK EDİLENLER

Yoksulluk nafakası nedir?

Yoksulluk nafakası, eşlerle ilgili boşanmanın mali sonuçlarından bir tanesidir. Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek tarafa boşanma sebeplerinde ağır kusurlu olmamak üzere geçimi için diğer eş tarafından mali gücü oranında nafaka verilmesine hükmedilebilir. Yoksulluk nafakası mevcut düzenlemeye göre süresiz olarak verilmektedir.

Yoksulluk nafakası hangi durumlarda kaldırılabilir?

Yoksulluk nafakası; nafaka alacaklısının yeniden evlenmesi ve taraflardan birinin ölümü durumunda kendiliğinden; yoksulluğun ortadan kalkması, nafaka alacaklısının evlenme olmadan fiilen evliymiş gibi başka birisi ile birlikte yaşama ve haysiyetsiz hayat sürme durumunda ise mahkeme kararı ile kaldırılabilir.

Yoksulluk nafakası miktarının bir sınırı var mıdır?

Türk Medeni Kanunu’nda yoksulluk kavramı tanımlanmamıştır. Yoksulluk nafakasının matematiksel bir hesabı da bulunmamaktadır. Bu nedenle yoksulluk nafakasının hangi kıstaslar dikkate alınarak belirleneceğine dair detaylar Yargıtay kararları ile belirlenmektedir.

Yoksulluk nafakasını takdir ederken hakim nelere dikkat eder?

Yargıtay’ın yerleşmiş içtihatlarında yeme, giyinme, barınma, sağlık, ulaşım, kültür, eğitim gibi bireyin maddi varlığını geliştirmek için zorunlu ve gerekli görülen harcamaları karşılayacak düzeyde geliri olmayanların yoksul olarak kabul edilmesi gerektiği değerlendirilmiştir.

TEDBİR NAFAKASI İLE İLGİLİ MERAK EDİLENLER

Tedbir nafakası nedir?

Türk Medeni Kanunu’nda ayrıca tedbir nafakası şeklinde düzenlenmiş bir nafaka türü bulunmamaktadır. Tedbir nafakası, yargılama esnasında ortaya çıkan ve hukuk uygulayıcıları tarafından kullanılan ve istikrar kazanan bir terim olarak hukuk literatüründe yer almaktadır.

Türk Medeni Kanunu’nun 169. Maddesi’nde yer alan boşanma veya ayrılık davası açılınca hâkim, davanın devamı süresince gerekli olan, özellikle eşlerin barınmasına, geçimine, eşlerin mallarının yönetimine ve çocukların bakım ve korunmasına ilişkin geçici önlemleri re'sen alır hükmü gereğince tedbir nafakasına hükmedilebilir.

Yine Türk Medeni Kanunu’nun 197. Maddesi’nde düzenlenen eşlerden birinin ortak hayat sebebiyle kişiliği, ekonomik güvenliği veya ailenin huzuru ciddi biçimde tehlikeye düşmesi nedeniyle ayrı yaşayabilir. Böyle bir ayrılık hali mevcut ise de hakim, eşlerden birinin istemi üzerine birinin diğerine yapacağı parasal katkıya, konut ve ev eşyasından yararlanmaya ve eşlerin mallarının yönetimine ilişkin önlemleri alır. Dolayısıyla bu madde kapsamında da tedbir nafakasına hükmedilebilir.

Ayrıca Türk Medeni Kanunu’nun 196. Maddesi uyarınca da açılmış bir boşanma davası olmaksızın ve tarafların birlikte yaşamalarına rağmen tedbir nafakasına hükmedilebilir.

Tedbir nafakasının süresi ne kadardır?

Boşanma davası devam ederken verilen tedbir nafakası genel olarak boşanma davası sonuçlanıncaya kadar devam eder ve boşanma davası sonunda iştirak ya da yoksulluk nafakası olarak devam edip etmeyeceğine karar verilir. Boşanma davası dışındaki diğer hallerde verilen tedbir nafakası kararları da tamamen hakimin takdir ve yetkisi dahilinde olup, miktar ve süresini hakim kendiliğinden belirlediği gibi kaldırılmasına da hakim tarafından karar verilebilir.