Mutasyon endişesi büyüyor… Koronavirüs artık daha mı tehlikeli?
Güncelleme Tarihi:
İngiltere’de ortaya çıkan koronavirüs mutasyonu endişeleri artırdı, salgınla mücadele eden dünya yeniden alarma geçti. Panik havası dalga dalga büyürken çok sayıda ülke İngiltere'ye uçuşları durdurdu.
Bu yeni gelişmelerden sonra “Virüsün yeni hali ne kadar tehlikeli? Varyant virüse karşı ekstra önlem almak gerekir mi? Virüsün mutasyona uğraması aşı çalışmalarını etkiler mi?” gibi birçok konuda akıllarda soru işaretleri var. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Rıdvan Karaali merak edilenlere detaylıca yanıt verdi.
MUTASYON VİRÜSÜ DAHA BULAŞICI YAPABİLİR
Koronavirüs mutasyonu ne kadar tehlikeli?
Bu tür virüsler salgın boyunca binlerce kez mutasyona uğrar, bunda şaşırılacak bir durum yoktur. Zaten bilim dünyası geçmiş bir yıl boyunca virüsü mutasyon açısından yakından takip ediyordu ve şimdiye kadar bulaş ve ölümcüllük üzerine önemli etkisi olan bir mutasyona rastlanmamıştı. Ancak İngiltere'den bildirilen varyantın çok daha bulaşıcı olduğu ve daha hızlı yayıldığı iddiası gündeme bomba gibi düştü. Mutasyona uğrayan Covid-19’un adı “SARS- Cov-2 VUI 202012/01” olarak açıklandı.
İddia olarak nitelendirmemizin nedeni, son zamanlardaki hızla artan vakaların bu mutasyon sonrası virüsün bulaş hızının artmasıyla ilişkili olabileceğini gösteren bazı verilere ulaşılması… Bilim insanları son dönemdeki hızlı vaka artışlarının bu mutasyona bağlı olabileceğini düşünmekle birlikte henüz nedensellik ilişkisi kanıtlanmamıştır.
Bu mutasyonun diğerlerinden farklı olduğunu düşündüren ise koronavirüsün ACE2 reseptörlerine bağlanarak insan hücrelerine girmesini sağlayan ve virüse meşhur “taç (corona)” görünümünü veren mızrak proteinlerinde (spike protein) meydana gelmesi. Teorik olarak bakıldığında, bu mutasyon virüsü daha bulaşıcı yapabilir ve insanlar arasındaki geçişini hızlandırabilir.
Mutasyon sonrası hastalığın seyri değişir mi?
Mutasyon sonrası hastalığın ağırlığının değişip değişmeyeceği akıllara gelen sorulardan biri. Şimdiye dek elde edilen verilere bakıldığında mevcut mutasyonun daha ölümcül olduğunu gösteren herhangi bir veri bulunmuyor. Bu mutasyon, virüsü daha ölümcül yapmıyor gibi gözüküyor. Ancak bilim dünyası bu varyant türün yakından izlenmesi gerektiğini özellikle vurguluyor. Bu mutasyonun, virüsün insanlar arasında daha hızlı yayılacağına dair henüz kanıt bulunmuyor.
YENİ VİRÜS VARYANTLARINA GÖRE AŞILARIN DEĞİŞMESİ GEREKEBİLİR
Aşılar mutasyona uğramış yeni virüste de etkili olacak mı?
Bu mutasyonun aşılara karşı sorun yaratacağına dair bir veri henüz yok. Yeni ortaya çıkan mutasyon, dünya çapında kabul görmeye başlayan üç aşının hedef aldığı mızrak proteinini değiştiriyor. Ne var ki aşılar, mızrak proteinin birçok farklı bölgesine karşı bağışıklık kazandırıyor, dolayısıyla tek bir mutasyonun aşıları tamamen veya kısmen işlevsiz kılması mümkün gözükmüyor. Zaman geçip de daha fazla mutasyon birikecek olursa, aşıların da değiştirilmesi gerekebilir. Bunu mevsimlik grip salgınlarında zaten yapıyoruz. Bu virüs her yıl ciddi biçimde evrimleşiyor ve aşıların da bu evrimsel sürece ayak uyduracak şekilde değiştirilmesi gerekiyor. SARS-CoV-2 virüsü grip kadar hızlı evrimleşmiyor, dolayısıyla klinik deneylerde başarısı gösterilen aşıların yeni virüs varyantlarına göre ayarlanması oldukça kolay. Mevcut bilgiler ışığında yakından izlem ve incele yapılması gerekiyor.
Virüs mutasyonu dolayısıyla karantina önlemleri ve alınan diğer önlemler değişebilir mi?
13 Aralık 2020 itibariyle bu virüsün enfekte ettiği 1108 hasta tespit edildi. Birleşik Krallık'ın 60 farklı bölgesine yayılmış halde bulunuyor ve muhtemelen sayı, bundan çok ama çok daha yüksek. Ancak her geçen gün bu yeni virüsün diğer birçok ülkede de mevcut olduğu bilgisi geliyor. Sonuç olarak bu mutasyonun daha hızlı yayılmaya yol açtığına dair kanıt olmasa da, daha hızlı yayılma olan bölgelerdeki virüsün yeni türde olması durumun yakından izlenmesi gerektiğini şiddetle gösteriyor.
ORTADA PANİĞE KAPILACAK BİR DURUM YOK
Değişime uğrayan virüs insanlarda ekstra kaygı yaratmalı mı?
Aşıların yeni yeni uygulanmaya başladığı günümüzde zaten oldukça hızlı yayılan virüsün mutasyon sonrası çok daha hızlı yayılması, sağlık sistemlerinin çökmesine ve önlemlerle kısmen kontrol altında olan salgının kontrolünün kaybedilmesine yol açabilir. Ortada paniğe kapılacak bir durum yok ancak her zaman temkinli olmakta fayda var. Yeni virüsün sürekli birilerine bulaşmasını engellemek için ne gerekli ise o yapılmalı. Bu nedenle önlemler alınıyor. Bu sayede bu virüsün daha geniş coğrafyaya yayılmasının önüne geçmek en doğru uygulama olacaktır.
Son ortaya çıkan mutasyon sonrası şunu çok daha net anlamış olduk. Virüslerde mutasyon gelişmesi olağan bir durumdur. Ne kadar yaygın olursa mutasyon gelişme olasılığı o kadar çok olur ve her mutasyon virüsün karakteristiğini değiştirmeye adaydır. Yani virüsün sürekli birilerine bulaşmasını engellemek için ne gerekli ise o yapılmalıdır. Önlemler, tedavi, takip ve aşılama konusunda Bilim Kurulu ve Sağlık Bakanlığı’nın önerileri doğrultusunda hareket etmeliyiz.
Hürriyet.com.tr