Modern çağın hastalığı: Laktoz intoleransı
Güncelleme Tarihi:
Süt ve süt ürünleri günlük beslenmede önemli bir yere sahipken bazı bireylerde sindirim sistemi sorunlarına neden olabilmektedir. Bu sorunlardan en önemlisi ve en çok görüleninin laktoz intoleransı olduğunu ifade eden Diyetisyen Sena Çetin, konuyla ilgili önemli bilgiler paylaştı.
Laktoz intoleransı, süt ürünlerinde yer alan laktozun sindirimini sağlayan laktaz enziminin eksikliği sonucunda gelişen bir sindirim rahatsızlığıdır.
Laktoz intoleransı neden olur?
Doğumsal olarak laktaz enziminin hiç olmaması sonucunda laktaz intoleransı gelişebileceği gibi çölyak hastalığı, kistik fibroz veya çeşitli bağırsak enfeksiyonları gibi rahatsızlıklar sonucu ince bağırsak emilim yüzeylerinin azalmasıyla da laktoz intoleransı oluşabilmektedir.
Vücutta sütle alınan laktozu sindirebilecek kadar yeterli laktaz enzimi bulunmadığında çoğunlukla karında kramp, bulantı, şişkinlik, gaz, ishal gibi bireyleri rahatsız eden çeşitli belirti ve bulgular ortaya çıkar. Ve bu bulgular genellikle laktoz içeren besinlerin vücuda alınmasından 30 dakika ile 2 saat sonrasında görülür.
Nasıl tedavi edilir?
Laktoz intoleransında kullanılan tanı yöntemlerinde hidrojen nefes testi ve jejenum biyopsisi en önemlileri iken pratik olarak çok fazla kullanılmamakta ve günümüzde bu yöntemlerin yerine laktoz içeren gıdaların beslenmeden çıkarılarak semptomların izlenmesi ile tanı konulmaktadır.
Tanı yöntemi olarak kullanılan bireylerin günlük beslenmesinden laktoz içeren besinlerin çıkarılması aynı zamanda en çok tercih edilen beslenme tedavisidir. Ancak laktoz içeren besinlerin beslenmeden tamamen çıkarılması kalsiyum, çinko, fosfor ve B grubu vitaminleri gibi mikro besin ögelerinde yetersizliğe yol açarak, osteoporoz gibi önemli kronik hastalıklara sebep olabilmektedir. Bu nedenle laktozun daha düşük seviyelerde bulunduğu yoğurt, soya sütü, badem sütü gibi besinler günlük olarak alınmalıdır. Laktoz içeren besinlerle beraber laktaz enziminin tüketilmesi de beslenme tedavisinde önemli bir kısmı oluşturur.
Beslenmede en güzel seçenekler ise…
Süt ürünlerinin beslenmeden çıkarılması kalsiyum minerali bakımından sorun gibi gözükse de süt ürünleri içermeyen çok sağlıklı bir diyete sahip olmak hala mümkün. Bunun için yalnızca kalsiyum içeriği yüksek diğer yiyeceklerin beslenmeye doğru ölçülerde dahil edilmesi gerekir. Somon veya sardalya gibi yumuşak kemikli balıklar, brokoli ve yeşil yapraklı sebzeler, portakallar, badem, brezilya fıstığı, kuru fasulye ve bazı tahıllar günlük beslenmeye dahil edilmesi gereken besinlerdir. Genel olarak, bu ürünlerde bulunan kalsiyum miktarı, süt ürünlerindeki kalsiyum miktarından daha düşüktür, ancak bu besinler süt ürünlerini tolere edemeyen veya süt ürünlerini tüketmeyi tercih etmeyen kişiler için en güzel seçeneklerdir.
Ürün etiketlerine dikkat edilmeli
Laktoz intoleransı bulunan bireylerde gıda etiketlerini doğru bir şekilde okuyarak, gizli laktoz kaynaklarını ortaya çıkarmaları da oldukça önemlidir. Çoğu gıdada etiket bilgilerinde yer alan ‘süt ürünü içermez’ ibaresi gıdanın laktoz içermediği anlamını taşımamaktadır. İşlenmiş gıdalar, hazır çorbalar, margarinler, salata sosları, paketli olarak satılan kek, bisküvi vb. gıdalar çoğunlukla gizli laktoz kaynaklarıdır.