Güncelleme Tarihi:
Kadın Hastalıkları ve Doğum & Tüp Bebek Uzmanı Prof. Dr. Fatih Şendağ, menopoz dönemi ile ilgili merak edilenleri anlattı.
Menopoz kaç yaşında başlar?
Bir kadın hayatının ortalama üçte biri menopoz döneminde geçmekte olup kadınlarda menopoz yaşı antik çağlardan günümüze kadar fazla bir değişime uğramamış ve dünya genelinde 45 ile 55 civarındadır. 40 yaş öncesi oluşan menopoz durumu 'erken menopoz' olarak tanımlanır.
Menopoz belirtileri nelerdir?
Bu dönemde kadınlardaki östrojen hormonun salgısının azalarak buna bağlı olarak da yumurtalamanın azalması veya durması söz konusu. Bu durum, ateş basması, çarpıntı, terleme, halsizlik, depresyon, kemik erimesi, damar sertliği gelişme eğilimi, cinsel ilişki isteksizliği, cinsel organda kuruluk, ağrılı ilişki ve idrar kaçırmaya neden olabilen idrar yollarında atrofi meydana getirir.
Ruhsal yönden de belirtiler gösteren menopoz, kolay sinirlenme, uykusuzluk, ruhsal gerginlik, unutkanlık, içe kapanma ve cinsel isteksizlik gibi durumlara neden olur. Fakat bunlar sadece menopoz belirtisi olarak değil, başka hastalıkların habercisi olarak da belirti gösterebilir. Bu tür belirtiler ihmal edilmemeli ve kesinlikle uzman hekime başvurulmalı.
Menopoz dönemi ne kadar sürer?
Oldukça merak unsuru olan kadınlarda menopoz dönemi ne kadar sürer sorusunun tam bir cevabı yok. Her kişide farklılık gösterir. Normal de 3-5 arasında yıl arasında geçer. Fakat bu kişiye bağlı olarak kimi insanda 10 yılda kimi insanda da 1 yılda geçebilir.
Menopoz döneminde beslenme de oldukça önemli. Doç. Dr. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Ali İrfan Güzel, menopoz döneminde beslenmede nelere dikkat edilmesi gerektiğini anlattı.
- Besin çeşitliliği sağlanmalı: Menopozda mutlaka besin çeşitliliği sağlanmalı ve beyaz et, uskumru ve sazan gibi balıklar, az yağlı besinler, sıvı yağlar, sebzeler, meyveler, tam tahıllar, kuru baklagiller, süt ve süt ürünleri gibi kalsiyumdan zengin gıdalar, artırılıp enerji, kafein ve yağdan fakir bir beslenme tercih edilmelidir. Fazla protein alımı böbrek hastalıkları, gut, hipertansiyon ve kalp hastalıkları ile ilişkilidir. Ayrıca fazla hayvansal protein tüketimi vücuttan kalsiyum atılımını artırır. Bu da kemik erimesini artırır. Bu dönemde en iyi protein kaynağı beyaz ettir. Haftada en az 3 gün balık tüketip kırmızı et tüketimini haftada 2 kez yapmak faydalıdır. Kalsiyum alımı için süt ve süt ürünleri tüketilebilir ancak bunların da yağ oranlarının azaltılmış olanları faydalıdır.
- Yemekler az yağ ile hazırlanmalı: Yağ kullanımı gerektiği takdirde sıvı yağlar tüketilmelidir. İnsan vücudu kendi fonksiyonları için elzem olan bazı yağları üretemez ve bunları dışarıdan almak zorundadır. Yağ içermeyen diyet ise cilt problemlerine ve diğer bazı fonksiyonların bozulmasına neden olurlar. Ayrıca sıvı yağlar kalp hastalıklarına karşı da koruyucudur. Bu nedenle yemekleri az yağ ile pişirmeli ve mutlaka sıvı yağ kullanmalıyız. Zeytinyağı başta olmak üzere soya yağı, mısırözü yağı, ayçiçeği yağı kullanılabilir. Tereyağı da vücut için faydalı bir yağ çeşididir. Az miktarda alınabilir. Ancak mümkün oldukça katı yağlar ve margarinlerden uzak durmak gerekir.
- Omega-3 ve Omega-6 yönünden zengin besinler tercih edilmeli: Omega 3 ve omega 6 yağları da bu dönemi daha rahat geçirmeniz açısından önemli besin maddeleridir. Bu yağlar özellikle uskumru, sardalye, somon ve ton balıkları gibi balıklar ve ceviz, badem, soya filizi, keten tohumu ve yeşil yapraklı sebzelerde fazla miktarda bulunur. Bu yiyecekleri diyetinizde artırmanız hem kilo kontrolünde yardımcı olacak hem de omega 3 ve omega 6 yağlarını daha fazla almanızı sağlayacaktır.
- Tuz tüketimi kısıtlanmalı: Menopoz döneminde tuz alımı kısıtlanmalıdır. Fazla tuzlu hazır gıdalardan da (ketçap, cips, bisküviler, turşu, şarküteri ürünleri gibi) mümkün olduğunca uzak durulmalı ve tuz yerine baharat, limon, sarımsak gibi lezzet vericiler kullanılmalıdır.
- Posalı yiyecekler tüketilmeli: Yiyeceklerdeki posa miktarının arttırılması oldukça önemlidir. Bu hem kan şekeri düzeyinizi ayarlarken hem de kabızlık gibi sorunlarınızın çözümünü sağlayacaktır. Ayrıca özellikle bağırsak kanserine karşı koruyucudur. Posanın en iyi kaynağı kepek, çavdar, yulaf, kuru baklagiller, sebze ve meyvelerdir. Menopoz dönemi için tam buğday ekmeği daha doğru bir tercihtir.
- Günde en az iki litre su tüketilmeli: Sıvı alımı menopoz döneminde çok önemlidir. Sıcak basmalarını önlemesi, kilo alımını kontrol altına alması ve böbreklerin çalışması açısından günde en az 2 litre su tüketilmelidir. Sıvı ihtiyacı için gazlı, asitli ve hazır meyve suları tüketilmemelidir. Bu tip içecekler hem şeker oranlarının yüksek olması hem kafein içermeleri nedeni ile tüketilmemelidir.
- Kafeine dikkat: Kafeinli gıdalar yemeklerle birlikte tüketildiğinde yemeklerdeki demirin emilimini engeller. Ayrıca menopoz döneminde görülen uykusuzluk, sıcak basması ve kemik erimesine neden olduğu da bilinmektedir. Çikolata ve kakao gibi besinlerde kafein içerdiğinden kısıtlı olarak alınmalıdır. Alkol öncelikle kalori değeri yüksek bir içecektir. Kilo almamak için kontrollü tüketmek gerekir. Ayrıca alkol kalsiyum emilimini bozar. Sıcak basması ve panik atak belirtilerini artırır.