Meningokok aşısı nedir, kimlere yapılır? Meningokok aşısının yan etkileri var mı?
Güncelleme Tarihi:
Koronavirüs pandemisi hızını artırarak yayılmaya devam ederken dünya genelinde aşıların önemi bir kez daha anlaşıldı. Gündemde bulunan bu aşı türlerinden biri ise meningokok aşısı… Meningokok, halk arasında menenjit olarak bilinir. Peki, meningogok aşısı nedir, kimlere ve neden yapılır? Meningogok aşısının yan etkileri var mı? İşte meningogok ve meningogok aşısı ile ilgili merak edilenler…
Meningokokun yol açtığı hastalıklar ölümcül düzeyde olabilir veya kişide beyin hasarına neden olarak kalıcı hasara yol açabilir” diyen Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Reşit Mıstık, “Bu sebeple, hastalıkla mücadelede en etkili yöntem bulaşın önlenmesi ve hastalığın gelişmeden kontrol altına alınmasıdır. Bu doğrultuda, bakteriye ait yapısal ürünlerin vücut tarafından önceden tanınıp güçlü bağışıklık yanıtının tetiklenmesi için uygulanan meningokok aşısı, günümüzde mevcut en etkili yöntemdir” şeklinde konuştu. Prof. Dr. Reşit Mıstık, konuyla ilgili önemli bilgiler verdi.
Meningokok bakterisi gram negatif ve kapsüllü bir bakteri olduğundan; hastalığa karşı koruyucu özelliği yüksek olan bir aşı üretilebilmesi için bakterinin yapısal ürünlerine ihtiyaç duyulur. Vücutta bakteriye karşı koruyucu özellik gösterecek güçlü bir bağışıklık yanıtının sağlanması amacıyla, aşı içinde bağışıklık yanıtını güçlendiren adjuvan adı verilen maddeler yer alır. Tüm bu maddeler ile vücut, meningokoku tanımaya başlar ve enfeksiyon durumunda bakteriye karşı güçlü bir bağışıklık yanıtı göstererek hastalığın gelişimini önler.
Meningokok aşısı kimlere yapılır?
Meningokok aşısı, özellikle hastalık etkeniyle karşılaşma açısından risk grubunda bulunan kişilere yapılmalıdır. Bu bağlamda, aşağıdaki kişilere meningokok aşısı sıklıkla uygulanmaktadır:
-Askeri kışla, yurt, kreş gibi ortak yaşama alanlarında yaşayan kişiler
-AIDS gibi bağışıklık sistemi yetmezliğine yol açan hastalıkları olanlar
-Çeşitli sağlık sorunları nedeniyle dalağı alınan hastalar veya doğuştan dalağı olmayan kişiler
-Kompleman sistemine ait yetmezlik sendromu olanlar
-Hastalığın endemik olduğu bir bölgeye seyahat edecekler (Örneğin; hac döneminde hacı adaylarının aşılanması gibi)
-Salgın durumunda etkenle karşılaşan kişiler
Meningokok aşısının riskleri nelerdir?
Aşı, temel olarak meningokok bakterisinin yapısal ürünleriyle üretildiği için, çeşitli durumlarda istenmeyen etkilere yol açabilir. Bu durumlarda bazı kişilerde aşının yapılması sakıncalı olabilir. Aşağıdaki gruplara ait kişilere hekim kontrolü ve onayı olmadan aşı uygulanmamalıdır:
-Daha önce meningokok veya benzeri türde hazırlanan bir aşıya alerjik reaksiyon göstermiş olanlar
-Aşının içinde bulunan herhangi bir maddeye karşı bilinen alerjisi olanlar
-Şiddetli hastalık tablosu olanlar
Gebelere aşı uygulaması öncesi, en doğru aşı türünün hekim tarafından belirlenmesi tavsiye edilmektedir.
Meningogok aşısı sonrası bu etkiler görülebilir
Aşı sonrası vücut genelinde hastalığa yol açacak düzeyde ciddi yan etki görülmesi beklenmese de, aşağıdaki yan etkilerin gözlemlenmesi olağandır:
-Aşı uygulanan bölgede kızarıklık ve hassasiyet
-Geçici ve hafif ateş
-Kaşıntı, döküntü, ürtiker gibi çeşitli alerjik belirtiler
Bağışıklığı düşük kişilerde hastalık yapıyor
“Meningokokal hastalık beyin ve çevre dokular ile beyin zarlarını ilgilendiren ağır seyirli bir grup bakteri enfeksiyonudur. Hastalık etkeni her 10 kişiden birinin solunum yolunda taşınmakta olup bağışıklığı düşük kişilerde hastalık yapar” Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Ayşe Sokullu, meningokokal hastalık nasıl bulaşır, belirtileri nelerdir, kimler meningogok aşısı olmamalı gibi önemli soruların cevabını verdi.
Nasıl bulaşır?
Solunum yolu ile, normal günlük temasla, kalabalık okul ve yatakhane ortamlarında, ortak yeme-içme ortamlarında, öpüşme ile kolaylıkla bulaşır.
Belirtileri
Hastalığın erken aşamaları herhangi bir viral solunum yolu enfeksiyonu ile aynı yakınmalara neden olduğu için tanınması zor olabilir. Ateş, baş ve boyun ağrısı, kusma ilk belirtilerdir. Ancak viral enfeksiyonlardan farklı olarak çok hızlı ilerleyebilir. Menenjitte ense sertliği, meningokoksemide yaygın cilt döküntüleri ortaya çıktığında tanı kolaylaşmakla birlikte tedaviye yanıt almak için geç kalınmış olup 24 saat içinde ölümle sonuçlanma olasılığı %10-15’dir.
Meningokokal menenjit geçirip hayatta kalabilenlerde de uzuv kaybı, işitme kaybı, beyin hasarı, böbrek hasarı gibi hayat boyu sürebilen ciddi komplikasyonların sıklığı % 11-19 kadar yüksektir.
Kimler aşı olmamalı?
-Aşının içerdiği herhangi bir maddeye aşırı duyarlık gösterenler
-Ağır ateşli hastalık geçirenler
İstenmeyen etkiler: Aşının olası yan etkileri diğer çocukluk çağı aşılarından önemli bir fark göstermemektedir. Baş ağrısı, halsizlik, uygulama yerinde ağrı, kızarıklık ya da şişlik olabilir. Yaşa uygun diğer aşılarla eş zamanlı yapılmasında sakınca yoktur. Aşı içeriğine duyarlı olanlara yapılması uygun değildir.
Hürriyet.com.tr