Meningokok aşısı ne zaman yapılmalı?

Meningokokal hastalık beyin ve çevre dokular ile beyin zarlarını ilgilendiren ağır seyirli bir grup bakteri enfeksiyonudur. Hastalık etkeni her 10 kişiden birinin solunum yolunda taşınmakta olup bağışıklığı düşük kişilerde hastalık yapar.

NASIL BULAŞIR?

Solunum yolu ile, normal günlük temasla, kalabalık okul ve yatakhane ortamlarında, ortak yeme-içme ortamlarında, öpüşme ile kolaylıkla bulaşır.

BELİRTİLERİ

Hastalığın erken aşamaları herhangi bir viral solunum yolu enfeksiyonu ile aynı yakınmalara neden olduğu için tanınması zor olabilir. Ateş, baş ve boyun ağrısı, kusma ilk belirtilerdir. Ancak viral enfeksiyonlardan farklı olarak çok hızlı ilerleyebilir. Menenjitte ense sertliği, meningokoksemide yaygın cilt döküntüleri ortaya çıktığında tanı kolaylaşmakla birlikte tedaviye yanıt almak için geç kalınmış olup 24 saat içinde ölümle sonuçlanma olasılığı %10-15’dir.

Meningokokal menenjit geçirip hayatta kalabilenlerde de uzuv kaybı, işitme kaybı, beyin hasarı, böbrek hasarı gibi hayat boyu sürebilen ciddi komplikasyonların sıklığı % 11-19 kadar yüksektir.

AŞILAMA KİMLERE YAPILIR?

Türkiye’de yaygın meningokokal hastalıktan en çok etkilenen grup 5 yaş altı ve özellikle de 2 yaş altı gruptur. Türkiye İstatistik Kurumu 2008 verilerine göre 5 yaş altı çocuk ölümlerinin % 10,2’sinden meningokokal hastalıklar sorumludur. Meningokok ile salgınların sık yaşandığı bir bölge olduğu için Mekke’ye gidecek hacı adaylarına uygulanmakta olan bir polisakkarit meningokok aşısı ülkemizde mevcuttur. Ancak polisakkarit aşılar 2 yaş altında bağışıklık yanıtı oluşturamadığından farklı bir teknoloji ile hazırlanan konjuge meningokok aşılamasının 9-12 aydan itibaren süt çocuklarına uygulanması ilk 5 yaş grubunun hastalık sıklığını azaltmak için kaçınılmazdır.

Bu amaçla meningokok serotip A,C,Y ve W-135’i içeren 2 tip meningokok aşısı ülkemizde uygulanmaktadır. İlk konjuge meningokok aşısının 9 ay 2 yaş arası çocuklara 3 ay arayla 2 doz, 2 yaş üstü çocuklara ise tek doz olarak uygulanması önerilir. İkinci aşının ise 1 yaş sonrası tek doz ile aynı 4 serotip için koruma sağladığı gösterilmiştir.

KİMLER AŞI OLMAMALI?

• Aşının içerdiği herhangi bir maddeye aşırı duyarlık gösterenler
• Ağır ateşli hastalık geçirenler

İstenmeyen etkiler: Aşının olası yan etkileri diğer çocukluk çağı aşılarından önemli bir fark göstermemektedir. Baş ağrısı, halsizlik, uygulama yerinde ağrı, kızarıklık ya da şişlik olabilir. Yaşa uygun diğer aşılarla eş zamanlı yapılmasında sakınca yoktur. Aşı içeriğine duyarlı olanlara yapılması uygun değildir.

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
Dr. Ayşe Sokullu