MEB, “z-kitap”ı geliştirdi!

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), ders kitaplarının bilgisayar ortamına taşınması projesi kapsamında öğrencilerin dijital ortamda tüm ders içeriklerine ulaşabilmesi için “z-kitap (zenginleştirilmiş kitap)” geliştirdi.

MEB, okulların akıllı tahtalarla donatılması ve ders kitaplarının bilgisayar ortamına taşınmasını öngören Fatih Projesi'ne ilişkin çalışmalarını sürdürüyor. Bu kapsamda, öğrencilere dağıtılması planlanan tablet bilgisayarlar için, normal ders kitaplarının video, ses, görüntü ve animasyonla zenginleştirilmiş biçimi olan “z-kitap” geliştirildi.

z-kitap, MEB Talim ve Terbiye Kurulunca onaylanarak okutulan ders kitaplarının, öğretim programları esas alınarak animasyon, video, ses, fotoğraf, harita, grafik, tablo, simülasyon gibi öğelerle etkileşimli hale getirilmesi anlamına geliyor.

İnceleme TTK tarafından kanun gereği yapılacak

Konuya ilişkin açıklama yapan Talim ve Terbiye Kurulu Başkanı Merdan Tufan, sınıflara kademeli olarak “akıllı tahta” adı verilen tahtalar konacağını anımsatarak, eğitimde bunların kullanılacağını, ayrıca öğrencilere de tablet bilgisayarlar verilmesinin planlandığını söyledi. Akıllı tahtaların birden fazla işlevinin olacağını, öğrencilerin akıllı tahtanın üzerinde çalışabileceği gibi ekranda bazı bilgilerin de olacağını anlatan Tufan, öğrencinin dersi işlerken elektronik ortamdan yararlanacağını belirtti.

Tufan, “Bu eğitim materyalinde hâlihazırdaki ders kitaplarının birebir aynısı olmasının bir cazibesi olmaz, farklı bir takım açılımlar olması lazım. Ders kitabı, CD ortamına yüklenebilir ama öğrencinin elinde var zaten. Bu, ders kitabının biraz daha açılmışı, biraz daha genişletilmişi olacak. Öğrencinin başka linklerden alabileceği artı bilgiler, öğretmenin ekleyeceği birtakım yeni bilgiler yer alacak. Öğrencinin konuyu daha çabuk kavraması, daha iyi anlaması sağlanacak” diye konuştu.

Bu amaçla bir çalışma yürütüldüğünü belirten Tufan, sınıfta kullanılacak her türlü eğitim materyalinin bakanlıkça incelenmesinin kanunun bir gereği olduğunu hatırlattı. Akıllı tahtalarda kullanılacak eğitim materyali içeriklerinin genel müdürlüklerce, özel sektörce üretilebileceğini ifade eden Tufan, “Bunu herkes üretebilir ama bunların sonuçta bakanlıkça gözden geçirilmesi ve 'Bunlar sınıfta kullanılabilir' denmesi gerekmektedir” dedi.

Bu incelemenin TTK tarafından yapılacağını belirten Tufan, eğitim materyallerinin içeriğine ilişkin kriterleri belirlediklerini, şu an için önlerine gelen bir eğitim materyalinin olmadığını söyledi. Merdan Tufan, kuruldaki uzmanların kitap incelediklerini, ancak bu konunu elektronik anlamda olmasından dolayı alanında uzman kişilere ihtiyaç olduğunu kaydetti.

z-kitap'ın içerik kriterleri

Öğrencilerin dijital ortamda tüm ders içeriklerine ulaşabilmelerini sağlayacak z-kitap ile öğrenciler istedikleri zamanda; okulda, evde, arabada, dışarıda her yerde zenginleştirilmiş içerikle etkileşme olanağı bulacak. z-kitapta yer alacak e-içeriklerin belirlenen genel, eğitsel, tasarım, teknik kriterlere uygun olması gerekiyor.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'na, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'na ve diğer kanunlara aykırı hususlar içermemesi gereken eğitim materyallerinin, Milli Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliğine de uygun olması gerekiyor. Türkiye Cumhuriyeti'nin varlık ve bağımsızlığına, devletin ülkesi ve milleti ile bölünmez bütünlüğüne, Atatürk ilke ve inkılâplarına aykırı olmaması gereken içerikler, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, BM Çocuk Haklarına Dair Sözleşmesine ve Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesinde yer alan ilkelere de uygun olacak.

Uzmanların içerikleri incelerken dikkat etmeleri gereken diğer genel kriterler ise şöyle:

“Toplumlar arası ilişkileri zedeleyecek ifadeler içermemelidir. Toplumun milli ve manevi değerlerine, genel ahlaka uygun olmalıdır. Irk, dil, din, cinsiyet, felsefi düşünce, sınıf ve mezhep farkı gözetmemeli; kişi, kurum ve kuruluşları yıpratıcı nitelikte olmamalıdır. Siyasi ideolojik öğeler taşımamalı; baskı, şiddet, suç unsurları içermemeli, zararlı maddeleri ve istismarı teşvik etmemeli, bu bağlamda olumsuz gizli mesajlar içermemelidir.

Reklam amacıyla marka ve firma isimleri gibi öğeler ön plana çıkarılmamalıdır. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'na uygun olarak hazırlanmalıdır. Ön yargıdan uzak, diyalog, hoşgörü, uzlaşma kültürü, empati, katılım ve çoğulculuk gibi değerlerin gelişimine katkı sağlar nitelikte olmalıdır.”

A.A.