MEB, okula başlama kriterlerini açıkladı

Milli Eğitim Bakanlığı, 4+4+4 yasası kapsamında ilkokulda okumayı uygun gördüğü 60-72 aylık çocuklardan beklenen gelişimsel özellikleri açıkladı.

Vatan Gazetesi'nden Kıvanç El'in haberine göre, 60-66 aylık çocukları okullara almaktan geri adım atmayan MEB, Okul Öncesi Müfredat programı hazırladı. Çocukları 60-66 ay arasında olan veliler bir sağlık raporu almadan yazılı başvuru ile çocuklarını ilkokul birinci sınıf yerine okul öncesi eğitime başlatabilecek. Ancak 66 ayı dolduran veya yılsonuna kadar dolduracak çocuklar ise okula başlamak zorunda. Bakanlık, bu çocukların zihinsel ve fiziki gelişimlerini tamamlayamadıklarının velileri tarafından ispatlanması halinde ilkokul birinci sınıf yerine okul öncesine alabilecek. Velilerin bunun için Sağlık Bakanlığı'na bağlı hastanelerden rapor almaları gerekiyor. 66 ayı doldurduğu ve rapor almadığı halde çocuklarını okula göndermeyen veliler de günlük 15 TL ceza ödeyecek. 60-66 aylık arası çocuklardan toplam 2.313.888 çocuk ikametlerine en yakın ilkokula MEB tarafından yerleştirildi. 60-66 aylık arasında yaklaşık 250 bin, 66 aydan büyük zorunlu okula gitmesi gereken de 600 bini aşkın çocuk bulunuyor.

Bakanlığın çelişkisi

MEB 60 ayı doldurmuş tüm çocukları ilkokula kayıt yaptırmasına karşın hazırladığı "Okul Öncesi Müfredatı"nda 60-72 ay arasını da "okul öncesi" programı kapsamına aldı. Temel Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan programa ilişkin Bakanlık yetkilileri, "Çocuğunu rapor alıp okula göndermeyenlerin de okul öncesine gelme ihtimalleri dikkate alınarak hazırlandı" yorumunu yaptı.

60-72 aylık çocukların gelişim özellikleri

Bakanlık Okul Öncesi Programına eklediği "12" numaralı ek dosyada da ilkokula otomatik kayıtları yapılan 60 aylık çocukların gelişimsel özelliklerini sıraladı. MEB Temel Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan programda "Bilişsel Gelişim", "Dil Gelişimi", "Motor Gelişimi", "Özbakım Becerileri", "Sosyal ve Duygusal Gelişimi" başlıkları altında 60-72 aylık çocukların gelişim özellikleri sıralandı. Buna göre bakanlığın 4+4+4 yasası ve genelgeyle ilkokulda okumayı uygun gördüğü 60-72 aylık çocuklardan beklenen ve olması gereken gelişimsel özellikler şöyle:

60-72 aylık çocukların bilişsel gelişimi

* Eksik insan resmini kol ve bacak çizerek tamamlar.
* 10-25 parçalı yap-bozu tamamlar.
* Geometrik şekilleri birleştirerek yeni şekiller oluşturur.
* 6-10 nesneyi herhangi bir özelliğine göre gruplandırır.
* 1’den 10'a kadar olan nesne grupları ile rakamlar arasında ilişki kurar.
* 1'den 10'a kadar olan nesneleri kullanarak toplama yapar.
* 1'den 10'a kadar olan nesneleri kullanarak çıkartma yapar.
* Yarım ve bütün olan nesneleri gösterir.
* 1’den 20'ye kadar olan rakamları sıralar.
* Eşleştirme, ilişki kurma, gruplandırma ve sıralamayı nasıl yaptığını açıklar.
* Neden sonuç ilişkilerini kurar.
* Kısa bir süre gösterilen bir resimdeki ayrıntıları hatırlar.
* Bir olaydan sonra ne olabileceğini tahmin eder.
* Nesneler arasındaki benzerlik ve farklılıkları söyler.
* Bir dizi içerisindeki nesnelerin birbirlerine göre konumlarını söyler.
* Miktar bildiren kıyaslama ifadeleri kullanır.
* Haftanın günlerini sırasıyla söyler.
* 20'ye kadar ritmik sayar.
* Günün farklı zaman dilimlerinin isimlerini söyler.
* Yaptığı işe dikkatini verir.
* Problem durumunun çözümüne yönelik akıl yürütür.
* Somut nesneleri kullanarak grafik oluşturur.
* Nesne grafiğini okur.
* Üç öğeden oluşan örüntüler oluşturur.

60-72 aylık çocukların dil gelişimi

* Sesler arasındaki farklılıkları söyler.
* Sesler arasındaki benzerlikleri söyler.
* Verilen sese benzer sesler çıkarır.
* Sesinin tonunu, hızını, şiddetini ayarlar.
* Sıralı ve bileşik cümleler kurar.
* Cümlelerinde özneye uygun fiil kullanır.
* 6 ve daha fazla sözcükten oluşan cümleler kurabilir.
* Geçmiş, şimdiki ve gelecek zamanı kullanır.
* “Kim, ne, ne zaman, nerede, neden, nasıl?” gibi soruları yanıtlar.
* Cümlelerinde “çünkü, daha sonra” gibi bağlaçlar kullanır.
* İşaret ve kişi zamirlerini kullanır.
* Konuşmalarında zaman zarflarını kullanır.
* Çoğunlukla dilbilgisi kurallarını doğru kullanır.
* Bazı sözcüklerin zıt, eş ve eşsesli anlamlarını söyler.
* Sohbete katılır ve sohbeti sürdürür.
* Akıcı konuşur.
* Dinlediği bir öyküyü anlatır.
* Resim, nesne, ya da olaylar arasında ilişki kurarak anlamlı öykü anlatır.
* Konuşmalarında mizahı kullanır.
* Çevresindeki yazılı materyalleri tanır.
* Yazının bir anlam ifade ettiğini bilir.
* Yetişkinlere duygu ve düşüncelerini anlatır.
* Okumanın günlük yaşamdaki yeriyle ilgili konuşmalara katılır.
* Yazının yönünü gösterir.
* Kitaplarda anlam taşıyan öğenin yazı olduğunu söyler.
* Kitaptaki resimlere bakarak okuyormuş gibi yapar.

60-72 aylık çocukların motor gelişimi

* Engelin üzerinden koşarak atlar.
* Ritmik olarak galop (tek ayak üzerinde yukarı zıplamak) hareketini yapar.
* Ritmik olarak seker.
* Tek ayak sıçrayarak 2-3 metre ilerler.
* Topu tek elle omuz üstünden atar.
* Topu tek elle yerden yuvarlar.
* Belli bir mesafedeki hedefi vurur.
* Topu yerde 5-6 kere sektirir.
* İp atlar.
* Vücudunun farklı bölümlerini kullanarak dengede durur.
* Tek ayak üzerinde 9-10 saniye durur.
* Yardımsız öne yuvarlanır (takla atar).
* Çeşitli hareketleri müzik ve ritim eşliğinde ardı ardına yapar.
* Yumuşak malzemeleri kullanarak 2-3 parçalı kompozisyonlar oluşturur.
* Model gösterildiğinde kağıdı çapraz şekilde katlar.
* Modele bakarak daire, üçgen, kare ve dikdörtgen çizer.
* Yatay, dikey, eğri ve eğik çizgiler çizer ve bunlardan yeni bir şekil oluşturur.
* Kalemi doğru tutar.
* 1-5 arası rakamları kopya eder.

60-72 aylık çocukların özbakım becerileri

* Dişlerini fırçalar.
* Elini yüzünü yıkar, kurular.
* Vücudunu yıkar.
* Tuvalet gereksinimini kendi başına karşılar.
* Günlük işlerde sorumluluk alır ve yerine getirir.
* Hava şartlarına uygun giysiler seçer.
* Giysilerini kendi kendine çıkarır, giyinir.
* Giysilerinin düğme ve çıt çıtlarını çözer ilikler.
* Ayakkabılarını bağlar.
* Yemek araç gereçlerini yetişkin gibi kullanır.
* Yemek tabaklarını ya da servis tepsisini taşır.
* Temizlikle ilgili malzemeleri doğru kullanır.
* Tehlike yaratacak durumları fark eder.

60-72 aylık çocukların sosyal ve duygusal gelişimi

* Evinin adresini söyler.
* Ebeveynin telefon numarasını söyler.
* Duygularını belli eder.
* Başkalarının duygusal ifadelerini açıklar.
* Kendini özgün yollarla ifade eder.
* Kurallara uyar.
* Gerekli durumlarda kuralları başkalarına açıklar.
* Aldığı sorumluluğu yerine getirir.
* Kendine güven duyar.
* Yeni ve alışılmamış durumlara uyum sağlar.
* Yeni tanıştığı bireylerle kolay iletişim kurar.
* Amaçları doğrultusunda davranır.
* Duygularını kontrol eder.
* Gerektiği durumlarda liderliği üstlenir.

Çocuklarını okula göndermeyen velilere ceza

60-66 ay arasında olan ve okula kaydı yapılmış olan çocukların velileri dilekçe vermeleri halinde çocuklarını ilkokula göndermeyebilecek. 66 ayı doldurduğu ve rapor almadığı halde çocuklarını okula göndermeyen veliler de günlük 15 TL ceza ödeyecek. Birçok velinin bölgesindeki devlet okullarına çocuklarının 66-72 ay arasında olduğunu belirtip, "Ana sınıfına alamaz mısınız?" başvurusu yaptıkları da ifade edildi. Bu başvurulardan olumsuz yanıt alan ve maddi durumları yeterli olan velilerin de özel okullara başvurdukları öğrenildi.

Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer, daha önce yaptığı açıklamada 66. aydan itibaren okula kayıtların zorunlu olarak yapılacağını ve göndermeyen velilerden hesap sorulacağını belirterek "'Okulda bez de bulundurun gibi değerlendirmeler yapılıyor. Türkiye’de zaten 60 ile 72 ay arasındaki çocukların yüzde 67’sini biz eğitiyorduk, okullarımıza almıştık" demişti.

Sayı netleşecek

MEB ilkokul öğrenci kayıtlarını 23 Temmuz’da tamamladı. Kayıtlarda, çocukların adresleri esas alındı. Mecburi ilköğretim çağına giren 60 aylık 2.313.888 çocuk ikametlerine en yakın ilkokula yerleştirildi. Bu yıl 2 milyon 313 bin öğrencinin kaydının yapılmasına karşın geçtiğimiz yıl 1 milyon 258 bin 839 öğrencinin ilköğretime 1. sınıfa alınması da eğitimcileri endişelendirdi. 2001 yılında 1 milyon 93 bin olan sayı 2011 yılında 1 milyon 258 bine çıkmış yani 10 yılda toplam 165 bin artmıştı. Ancak 4+4+4 yasasıyla bu rakam 1 yılda neredeyse 1 milyon artarken eğitimcilerde “60-70 kişilik sınıflara hazır olun” uyarıları yapıyor. Bakanlık ise böyle bir görüntünün yaşanmayacağını gerekirse okullarda ikili eğitimin yapılacağını ifade ediyor.