Lodos, Migrenin Korkulu Rüyası

Ülkemizde yeni yapılan ülke çapında bir çalışma ortaya koyuyor ki, migrenlilerin baş ağrısı ataklarını tetiklemede sıklık olarak stesten sonra ikinci sırada rüzgar gelmektedir. Ülkemizde migrenlilerin yüzde 54'ü rüzgarın migrenlerini tetiklediğini söylemektedir.

Dünyadaki oran da yüzde 50 dolayındadır. Bu nedenle migrenlilere halk arasında "meteoroloji uzmanı" yakıştırması yapılmaktadır. Havanın lodoslu olduğunu ilk onlar bilir.

Migren baş ağrıları, fark edilsin veya edilmesin, her zaman beynin bir şeyle tetiklenmesi sonucu gelişen bir takım olaylar zinciri içinde, beyin zarı damarlarının geçici iltihabı ve şişmesi sonucu ortaya çıkar. Özellikle lodosun migreni tetiklediği ve hava değişikliklerinde migren sıklığının arttığı iyi bilinen bir durum olmakla birlikte, yine de nedeni iyi bilinmemektedir.

Hava durumu deyince sıcaklık, nem, hava basıncı, rüzgarın hızı, havadaki iyon konsantrasyonu ve havadaki oksijene bağlı diğer zerrecikler, ayrı ayrı faktörlerdir. Kimi migrenliyi hava sıcaklığındaki değişim daha çok etkilerken, kimini hava basıncı değişimi, kimisini rüzgar etkileyebilir.

Sahra Çölü Tozu Migreni Tetikliyor

İlk kez Türkiye'den bir grup araştırıcı, rüzgarla taşınan ve atmosferde su ve güneşle değişime uğrayan Sahra Çölü tozlarının, migreni tetikleyebileceğini gösterdiler. Bu çalışmada, Sahra Çölü tozuna maruz bırakılan deney hayvanlarının ağrı merkezinin aktif hale geçtiğinin gösterildi.

Ülkemize bu tozlar lodos rüzgarıyla taşınırken, aynı zamanda atmosferin yüksek katmanlarındaki bulutlarla Avrupa ve Amerika ve diğer kıtalara da yayılmaktadır. Güneş ışığı ve bulut içindeki suyun etkisiyle, çöl tozuyla birlikte bulunan visür ve bakteri gibi mikroorganizmalar üretim faaliyetine başlayıp çoğalarak, aminoasitler ve demir gibi molekülleri ortaya çıkarırlar. Bu moleküllerin de migren için tetikleyici olabileceği düşünülmektedir. Sahra Çölü tozları ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde artış gösterirken, migrenlilerin ağrılarında da yine bu dönemlerde artış gözlenir.

Migren Hastalarının Alacağı Önlemler

Migrenlilerin hava değişiminin ağrılarını tetiklemesinden korunmak için alabilecekleri önlemler şunlar olabilir:

• Lodoslu günlerde mümkün oldukça dışarıya çıkmamak

• Rüzgara doğrudan maruz kalmamak, mümkünse atkı ve başlıkla korunmak

• Klima ve esinti kaynaklarından uzak durmak

• Islak saçla esintiye maruz kalmaktan kaçınmak

Bununla birlikte, eğer migren için düzgün bir önleyici tedavi uygulanırsa, tetikleyici olabilen bu faktörler artık baş ağrısını tetiklemeyebilir. Bu nedenle hava değişikliğinin baş ağrısını tetiklemesinden kaçınmanın bir yolu da migrene karşı uygun bir önleyici tedavi ile tedavi olmaktır.

Prof. Dr. Mustafa Ertaş
Nöroloji Uzmanı