Laktoz nedir ve laktoksuz ne demek? Laktoz nelerde bulunur ve zararlı mıdır
Güncelleme Tarihi:
Laktoz sütte yer alan bir karbonhidrat çeşidi olarak ifade edilir. Doğada hem anne sütünde hem de inek sütünde bulunan laktoz bağırsakların salgılamış olduğu bir enzim tarafından parçalanmaktadır. Süt ürünleri laktoz içeren besin maddelerindendir. Laktozun bağırsaklar tarafından parçalanamadığı durumlarda sindirim sistemi ile ilgili problemler ortaya çıkar. İşte, laktoz hakkında bilinmesi gerekenler.
Süt şekeri olarak bilinen laktoz vücuda önemli ölçüde enerji vermektedir. Yeni doğan bebekler enerjilerinin yarısını laktozdan karşılarken yetişkin insanlarda da laktoz farklı etkilere sebep olmaktadır.
Laktoz sadece sütte bulunan ve süt şekeri diye bilinen bir disakkarit olarak ifade edilir. Sütün içinde bulunan en önemli karbonhidrat çeşididir. Laktoz süte aromasını kazandıran bir maddedir. Anne sütü inek sütünden daha fazla laktoz oranına sahiptir. Çocuklara inek sütü verilmesi gereken durumlarda sütün laktoz bakımından zengin olmasına dikkat edilmelidir. Laktoz bebeğin gelişimine katkı sunan bir maddedir. Ancak laktoza karşı hassasiyeti bulunan bünyelerde sindirim sistemi görevini tam olarak yerine getiremez ve gaz, diyare, kolik gibi sıkıntılar ortaya çıkabilmektedir.
Laktozun insan sağlığı için pek çok faydası bulunmaktadır. Bunlar:
- Bağırsaklarda emilerek vücut için gerekli olan enerjiyi karşılar.
- Laktoz karaciğerin yağlanmasını önleyen önemli bir maddedir.
- Kalsiyum, çinko başta olmak üzere pek çok vitamin ve mineralin emilimini kolaylaştırır.
- İnce bağırsakların sağlığını olumlu etkiler. Sindirim sisteminin daha düzenli çalışmasını sağlar.
- Laktoz içinde yer alan galaktoz sayesinde beyin ve sinir sistemi işlevini düzenli olarak yerine getirir.
Laktozsuz Ne Demek?
Laktoz sütün içinde yer alan süt şekeri iken laktozsuz da sütün içinde bulunan laktoz maddesinin laktaz enzimi ile parçalanması durumu anlamına gelir. Laktozsuz süt sayesinde sindirim sistemi ile ilgili şikayetleri olan kişiler rahatlar. Laktoz, laktaz enzimi ile ince bağırsak dışında bir yerde parçalanır. Laktozsuz bir sütte süt şekeri glikoz ve galaktoza ayrışmış halde bulunmaktadır. Bu durum sonucu açığa çıkan glikoz ve galaktoz sütün bir miktar tatlı olmasını sağlamaktadır.
Laktoz Nelerde Bulunur?
Laktozda sütte bulunan bir madde olduğu için süt ile yapılan birçok ürün laktoz içermektedir. Ürünlerin geçirmiş olduğu fermantasyon laktoz oranlarında birtakım değişikliğe neden olabilir. Laktoza bağlı olarak sıkıntı yaşayan insanların beslenmelerinden bu gıdaları çıkarmaları gerekir. İçinde laktoz bulunan besin maddelerinden en önemlisi süttür. Süt ile yapılan peynir, yoğurt, krema, tereyağı, kefir, ayran, kaymak gibi besinlerde de laktoz oranı oldukça yüksektir.
Baklagillerde, yeşil yapraklı sebzelerde ve yağlı tohumlarda da çok azda olsa laktoz bulunmaktadır. Bu nedenle laktoz intoleransı yaşayan insanların bu gıdaları tüketirken dikkatli olmaları tavsiye edilmektedir.
Paketlenmiş gıdalarda da laktoz oranı oldukça fazladır. Laktoz içeren gıdalar ile içermeyen gıdaların aynı üretim bandında işleme tabi tutulması o ürünlerde de laktoz bulunmasına neden olabilmektedir. Sosis, salam, kraker, kek, bisküvi, kurabiye, soslar, margarin, çikolata gibi gıdalarda laktoz miktarı fazladır. Laktoza karşı hassasiyeti olanlar aldıkları paketli gıdaların içerik bilgilerini incelemelidir.
Laktoz Zararlı mıdır?
Laktozun tam olarak sindirilememesi sonucu vücudun farklı tepkiler ortaya çıkarması laktoz intoleransı diye anılan bir durumdur. Süt ürünlerini tüketen bu kişilerde kramp, gaz, aşırı şişkinlik hissi, bulantı ve ishal gibi sıkıntılar ortaya çıkmaktadır. Laktoz insan sağlığı için önemli bir madde olsa da laktoz intoleransı bulunan kişilerin özel üretilmiş laktozsuz süt kullanmaları ve işlenmiş gıda tüketirken dikkatli olmaları gerekir. Doğuştan gelen laktoz enzimine sahip olmama durumu sonucunda da farklı bağırsak enfeksiyonları ortaya çıkabilmektedir.