Güncelleme Tarihi:
Yenidoğan bebeklerde işitme kaybı oranının %3 olduğuna dikkat çeken KBB ve Baş Boyun Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Nuri Özgirgin, Biyonik Kulak ( Kohlear Implant) uygulamasının iyi bir tedavi seçeneği olduğunu belirtti.
Yaşamın ilk günlerinde uygulanan “otoakustik emisyon” (OAE) testi ile işitmenin normal olup olmadığı basitçe anlaşılmaktadır. Bu testle iç kulağın normal işittiğini anlamak mümkündür. Bu testten yanıt alınamaması bebek hiç işitmiyor veya testin olumlu sonuç vermesi her şeyin normal olduğu anlamına gelmez. Çünkü bu test yalnızca iç kulak işitmesini değerlendirir. Ama işitme sinirindeki sorun bu test ile saptanmaz. Test negatif çıktı ise bu %30 ile %100 arasında işitme kaybı var anlamına gelebilir. Bu aralık oldukça geniştir. Dolayısıyla diğer testlerle bunun doğrulanması gerekir. Bu maksatla da “beyin sapı odyometrisi” (ABR) testi uygulanmaktadır. Tüm bunlarla daha önceden 2-3 yaşlarda farkına varılan işitme kayıplarının yaşamın ilk 3-6 ayında saptanabilmektedir.
İşitme kaybında erken tanının önemi
Beynin öğrenme yetisi en fazla ilk yaşlarda olmaktadır. İşitme kayıplı bebekler ne kadar erken rehabilite edilirse beyne o kadar erken ses uyaranları gönderilebilir ve çocuğun işitme ve konuşması da ileri yaşlarda o kadar doğal olur. Bu rehabilitasyon sürecine ilk 6 ayda başlanmalıdır. İlk yaşta işitme desteği sağlanan çocuk ile 3-4 yaşlarında bu desteğin verilebildiği çocuk arasında okul ve yaşam başarısı, sosyal iletişim açısından çok belirgin fark vardır.
İşitme kaybı nasıl tedavi edilir?
İşitme kaybının yaşamın ilk aylarında tanısı konduktan sonra amaç altıncı aydan itibaren bebeğin işitme cihazı ile desteklenmesidir. Tercihan 12-24 aylar arasında da eğer işitme kaybı iki taraflı ve çok ileri derecede ise bebeğe biyonik kulak cerrahisi uygulanmasıdır. Biyonik kulak (Kohlear implant) uygulaması ile iç kulağın algılayamadığı sesler özel kodlama yönetmeleri ile elektrik sinyaline dönüştürülmekte ve iç kulağa yerleştirilen elektrotlar vasıtası ile işitme siniri uçları bu seviyede uyarılmaktadır. Böylelikle işitme duyusu yaşamın ilk iki yılında sağlanabilmektedir.
Kısmi olan işitme kayıplarında alışılmış işitme cihazları yeterli olabilmekte ve çocuklar bu cihazlar ile yaşamlarını sürdürebilmektedirler. Dış kulak yolu ve orta kulağı ilgilendiren işitme kayıplarında ise tedavi orta kulağa yönelik cerrahi uygulamalar ile ilaç tedavisi ile veya gene işitme cihazlarının yardımı ile yapılabilmektedir.
İşitme kayıplarını bu cihazlar kullanılmadan hücre düzeyinde uygulamalar ile tedavi etmek mümkün müdür?
Son yıllarda özellikle genler ile ve kök hücrelerle yapılan çalışmalar bu soruların günlük yaşama geçmesini sağladı. Genetik işitme kayıplarında gen tedavisi (sağlam genlerin iç kulağa verilmesi) artık hayal olmaktan çıktı ve en azından bu süreç laboratuvar ortama taşındı. Bu konudaki araştırmalar yoğunluk kazanmakta ve bu sayede özellikle genetik geçişli işitme kayıplarının tedavisi amaçlanmaktadır. Kök hücre uygulamaları, gerek embriyonal ve gerekte mezankimal dokudan elde edilen hücrelerle yetersiz veya bozuk gelişmiş dokunun normal dokuya dönüştürülmesini hedeflemektedir. Eldeki veriler kök hücre uygulamaları ile iç kulak yapılarından daha önce kök hücrelerin işitme sinirindeki bozuklukların tedavisinde yararlı olabileceği yönündedir.
Gen tedavileri ve kök hücre uygulamalarının başarıya ulaşması, klinik uygulamaya girmesi, şimdilik mümkün gözükmemektedir. Biyonik kulak uygulamalarının teknolojisi ise çok hızlı biçimde gelişmekte ve hiç işitmeyen hatta son zamanlarda kısmen işiten kulaklar için dahi doğal sesleri verecek implantlar üretilmektedir. Yakın gelecekte, işitme kayıplarının tedavisinde implantlar alternatifsiz olmaya devam edeceklerdir.