Koronavirüs sürecinde ebeveynler nasıl bir tutum sergilemeli?

İnsanın en temel ihtiyaçlarından olan, eğitim, özgürlük ve sosyal ilişkilerin büyük oranda sınırlandırıldığı bir dönemden geçiyoruz. Bir yandan yetişkin olarak sosyal izolasyonla mücadeleye girerken diğer yandan ebeveyn kimliğimiz de farklı açılardan zorlanıyor. Çünkü gelecek kaygısı, anlık krizler ve yaşam tehdidi oluşturan bir hastalıkla baş ederken hayattaki en kıymetli varlık olan çocukları bu süreçten nasıl korumalıyım soruları da başka bir kaygı yaratıyor. İnsan her duyguyu içinde barındırır ve bunu yansıtması da doğal bir reaksiyondur. Esas olan yukarıda bahsedilen kaygının anksiyeteye dönüşüp konfor alanımızı tehdit etmemesidir. Peki bu durumu nasıl yönetmeliyiz? İki şekilde olabilir; öncelikle gerekli tedbirleri alarak durumu kontrol edebileceğimiz noktaya kadar kontrol ettiğimizden emin olmalıyız. Bunu sağlık çalışanları da sıklıkla dile getirdi ve getirmeye devam ediyor. Daha sonra da konu ile alakalı kontrol edemediğimiz durumlar üzerine düşünmeyi bırakmalıyız. Çünkü bu düşünce bizi bir yere götürmüyor olacak. Zihnimizi ancak bu moda aldıktan sonra ebeveyn kimliğimize geçerek çocuklar için doğru aksiyonlar alabiliriz.  Doğru aksiyon almak için öncelikle birkaç sorunun cevabına hazırlanmalıyız.

Çocuklara koronavirüs nasıl anlatılmalı?

Koronavirüsle alakalı sorular gelirse önce onun zihninde ne canlandırdığını, sebep ve sonuçları hakkında ne düşündüğünü öğrenmek doğru bir yol olacaktır. Böylelikle verilecek cevabı gelişim dönemine uygun olacak şekilde hazırlayabiliriz. Örneğin kritik bir dönemde olan 3 yaşındaki bir çocuğa, virüs “insanın hastalanmasına neden olan bir mikroptur. Temiz olmak konusunda biraz daha dikkat etmemiz gerekiyor. Bu konuda ben sana yardım edeceğim. Ve merak ettiğin sorular olduğunda bunları cevaplandıracağım ” denebilir. Başka bir alternatif olarak; resim, evcilik veya kuklalar yardımıyla soruları cevaplanabilir. Kuklalar yardımıyla durum biraz daha konuşulabilir hale getirilebilir. “Sence virüs konuşabilseydi bize ne söylemek isterdi?” ya da resim yaparak “Bak, bence virüs buna benziyordur sen de çizmek ister misin” gibi etkinlikler yapılabilir.

Evde sıkılan çocuklara nasıl yaklaşılmalı?

Ebeveynlerin sıkça sorduğu sorulardan bir diğeri ise, “Çocuğum dışarı çıkmak istiyor ya da evde canı çok sıkılıyor yapacak etkinlik bulamıyoruz” oluyor.

Öncelikle herkes için alışılmışın dışında olan bu zorlu süreci, bir ay öncesine kadar çalışan ebeveyn profiline baktığımızda günde ortalama 2 saat gördükleri  çocuklarıyla ve eşleriyle  ilişkilerini gözden geçirmek ve alternatif davranışlar belirlemek, yaratıcılığı en yüksek seviyeye çıkarmak hatta birbirlerini tanımak için değerlendirebilir. Çünkü her canlı yaşama tutunma dürtüsüyle var olmuştur. Bu sebeple her krizden daha güçlü bir şekilde çıkmaya yatkındır. Bu bağlamda da çocuklara temel olarak bu aşılanmalıdır. Yukarıdaki sorulara dönersek, ev ortamında ortak ebeveynlik hakim olmalı yani anne baba iş bölümü kesinlikle dengelenmelidir. Daha sonra rutinler oluşturmalı buradaki en önemli şey keskin bir şekilde ev kurallarının aksamadan sürdürülmesi, çocuk sıkılmasın diye sürekli okul öncesi programı uygulanmamalı gerekirse sıkılmalı, sıkılmalı ki bir düşünce bir ürün ortaya çıksın. Çocuk yaşının uygun olduğu ölçüde evdeki iş bölümüne dahil edilmeli. Oyunlar “Duygu ve düşünme yani dışsallaştırma ağırlıklı olmalıdır, “Hayallerim, endişelerim neler?” “Bugün ne hissediyorum? Daha iyi nasıl hissedebilirim?” gibi.

Çocuk dışarı çıkmak istediğinde ise, yeniden durum sabırlı bir şekilde ifade edilmeli, hatta yansıtma cümleleriyle empati kurulmalı “Dışarı çıkmak istiyorsun, dışarı çıkmanı ben de çok isterdim. Ancak şu an tek istediğim sağlıklı bir şekilde evde kalmamız” gibi cevaplar verilebilir.

Bazen siz de çocuğunuzdan yardım talep edebilirsiniz. “Şu an arkadaşımla dışarıda kahve içmek isterdim ama sağlığımızı korumak için yapamıyoruz. Şu durumda bana ne önerirsin?” gibi sorular sormak empati kurmasını da sağlayacaktır. Tüm bu süreçte çocuklarımızı doğru ama derin olmayan ifadelerle süreçten haberdar etmek çok önemli. Televizyon ve sosyal medyadan değil, güncel bilgileri ilk güvendiği ortam olan aileden öğrenmesi ve yine en önemli husus sakinliğinizi korumak olacaktır.

Normal zamanlarda çocuklar çok fazla aktivite ve ders programına maruz kaldığı için, bu dönem onlar için de farklı bir deneyim olacaktır.