Korkutan rapor! Nadir görülen bakteriyel hastalık hızla yayılıyor… ‘Bağışıklık sistemi zayıf olanlar için tehlike çanları çalıyor’
Güncelleme Tarihi:
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), menenjit ve ölüme yol açabilecek nadir bakteriyel hastalıklara neden olan invazif meningokokal vakalarında artış olduğu konusunda uyarıda bulundu. 2023’te ABD'de 422 vaka bildirildiğinin altını çizen CDC, bu yıl şimdiden 143 vakanın rapor edildiğini, bunun da enfeksiyonların geçen yılı geçeceğine işaret ettiğine dikkat çekti. Peki bu hastalık daha çok kimleri hedef alıyor? Türkiye’deki durum nedir? Prof. Dr. Hasan Hüseyin Karadeli, hurriyet.com.tr'ye anlattı.
İnvaziv meningokok hastalığı, ‘neisseria meningitidis’ adlı bakterinin neden olduğu bir enfeksiyon hastalığı. Bu bakteri, genellikle burun ve boğaz çevresinde yaşıyor. Yayılarak menenjite ya da kan zehirlenmesine neden oluyor.
Hastalık genellikle ani başlangıçlı ateş, baş ağrısı, bulantı, kusma, sıcaklık hissi, el ve ayak uyuşması gibi semptomlarla ortaya çıkıyor. Tedavi edilmediğinde ise ciddi komplikasyonlara hatta ölümcül sonuçlara yol açıyor.
Geçtiğimiz günlerde ise Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), hastalığın son yıllarda hızla arttığına dair bir uyarı yayımladı. 2023’te ABD'de 422 vaka rapor edildiğinin altını çizen CDC, bu sayının 2014'ten bu yana bir yılda kaydedilen en yüksek rakam olduğunu açıkladı. Ayrıca CDC, bu yıl şimdiden 143 vakanın bulunduğunu bunun da enfeksiyonların 2023'ü geçme yolunda olduğu anlamına geldiğini vurguladı.
İlginç olan ise geçen yıl vakaların çoğunda menenjit yoktu ama en az 17 kişi hayatını kaybetti.
‘BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ DAHA ZAYIF OLANLAR İÇİN TEHLİKE ÇANLARI ÇALIYOR’
Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğum Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Hasan Hüseyin Karadeli, “Açıklamaya bakınca belli bakteri türünden ziyade bazı bakterilerin özellikle invaziv meningokok hastalığına geçen yıla göre daha fazla yol açtığını görülüyor. Konuyu derinlemesine incelediğimizde de vakaların istatiksel olarak anlamlı düzeyde artış göstermesini korkutucu olarak yorumlayabiliriz” dedi ve ekledi:
“Bu artışı yorumlarken, hastalığın özellikle çocuklarla genç yetişkinlerde daha sık görüldüğü ve kalabalık ortamlarda, sigara içenlerde, bağışıklık sistemi zayıf olanlarda, seyahat edenlerde riskin daha yüksek olduğunu belirtmeliyim. Özellikle HIV’li (Bağışıklık sistemini hedef alan ve AIDS'e yol açabilen özel bir virüs) kişilerdeki orantısız vaka artışına da bakarsak, bağışıklık sistemi daha zayıf olanlar için tehlike çanları çalıyor.”
‘HASTALIK TÜRKİYE’DE DE CİDDİ BİR SORUN’
“Türkiye'deki invaziv meningokok hastalığının durumu hakkında net verilere sahip olmak zor çünkü bu veriler genellikle Sağlık Bakanlığı tarafından toplanıp, açıklanıyor” diyen Prof. Dr. Hasan Hüseyin Karadeli, “Genel olarak Türkiye'deki invaziv meningokok hastalığı vakaları nispeten biraz daha düşük” ifadelerini kullandı.
Ancak tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de invaziv meningokok hastalığının ciddi bir sağlık sorunu olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Karadeli, “Erken teşhis ve tedavi çok önemli… Özellikle Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan programlar sayesinde, hastalığın yayılma riskine dair önemli çalışmalar yapılıyor” dedi.
30-60 YAŞ ARASINDA YAYILIM ARTIYOR
İnvaziv meningokok hastalığının genellikle çocuklar ve genç yetişkinlerde daha sık görüldüğünü söyleyen Prof. Dr. Hasan Hüseyin Karadeli, 30 ila 60 yaş arası yetişkinleri de hedef aldığına vurgulayarak şu bilgilerin altını çizdi:
“CDC uyarısında vakaların 30 ila 60 yaş arası yetişkinlerde yaygın olduğunu söylüyor. Ancak hastalık 30 yaş altındaki herhangi bir bireyde de görülebilir. Hastalığın özellikle genç yaşlarda ve toplu yaşam alanlarında daha yaygın olması nedeniyle bu yaş grubu üzerinde daha fazla odaklanılıyor.”
TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
İnvaziv meningokok hastalığının tedavisine de değinen Prof. Dr. Hasan Hüseyin Karadeli, “Hastalara antibiyotik tedavisi, yaşam fonksiyonları etkilenmiş ise destekleyici tedaviler, asit baz dengesinin sağlanması için sıvı (serum) tedaviler ve hastaların günlük kalori ve enerji ihtiyacını düzenlemek için nutrisyonel tedaviler uygulanabiliyor. Yeni yöntemler olarak da plazmaferez tedavisi (plazma değişim tedavisi) literatüre girmiş tedavi olarak dikkat çekiyor” ifadelerini kullandı.
HANGİ ÖNLEMLERİ ALMAK GEREKİYOR?
Hastalığın önlenmesi için yapılacaklara da vurgu yapan Prof. Dr. Karadeli, “Öncelikle bu hastalığın önlenebilir olması çok sevindirici… Bu önlemler arasında üç madde öne çıkıyor. Bağışıklığı güçlendirmek, aşı olmak ve hijyen kurallarına dikkat etmek…” dedi.
Fotoğraflar: iStock