Kızlarda ergenlik dönemi değişimleri

Kız çocuklarında 8-13 yaş arası yaşanan ergenlik dönemi, erkek ve kızların farklı hormonları üretmesiyle her 2 cinste de başka değişimlere yol açıyor. Ergenlik sürecinin tamamlanmasıyla da insan vücudu üreme yeteneği kazanıyor. Dolayısıyla ergenliği yaşayan çocuğa bu değişimlerin ve cinselliğin doğal bir gelişim olduğunun anlatılması gerekiyor.

Kızlarda yaşanan vücut gelişim ve değişim süreci

• Göğüslerde büyümenin başlaması

• Genital bölgede kıllanma

• Vücut ölçülerinde hızlı artış

• Koltuk altında kıllanma

• Reglin başlaması (Adet görme)

•Kalçaların genişlemesi (Belin incelmeye başlaması ve leğen kemiklerinin şekillenmesi ve yağ birikimi)

Memelerin büyümesi ergenliğin ilk belirtisidir. Genellikle 10 yaşlarında başlar. Seyrek olarak başlangıçta büyüme tek taraflı olabilir. Bazen memelerde ağrı hissedilebilir.

Memelerin büyümeye başladığı sıralarda cinsel bölgede ve bir süre sonra da koltuk altı bölgesinde kıllanma başlar. Memelerin büyümeye başlamasıyla boy büyümesi de hızlanır, bu hızlı büyüme bir yıl kadar sürer. On üç yaşında bir genç kızın memelerinde gelişme belirtisi görülmüyorsa bir hekime danışılmalıdır. Vajende oluşan beyaz bir akıntı da ilk belirtilerdendir. Bu yaşta kız çocuk külotunda beyaz lekeler görebilir. Genç kız, giderek belinin inceldiğini, kalçalarının biraz genişlediğini, saçlarının ve derisinin daha yağlı olduğunu fark edebilir. Sivilceler ve siyah noktalar oluşabilir. Cildini korumak için ergenlik yaşlarında cilt temizliği gence öğretilmelidir.

Adet görme (Menstrüasyon, regl olma)

Adet görme uterustan (rahim) belirli aralıklarla kanama olmasıdır. Adet, doğurganlık özelliğinin ilk belirtisi olarak kabul edilir. Bazı kız çocuklarında adet günleri yaklaştıkça karın ve sırt ağrıları olabilir.

Adet, göğüslerin büyümeye başlamasından 1,5-2 yıl sonra, 12-13 yaşlarda başlar. Ancak 9 yaşında adet görenler olabildiği gibi, 15 yaşında hala adetleri başlamamış kızlar da vardır. Bu nedenle ergene arkadaşlarından daha erken yaşta adet görmeye başlamışsa ya da henüz adet görmemişse kaygılanmaması gerektiği söylenmelidir. 16 yaşını tamamladığı halde adet görmeyen genç kızlar için hekime danışılmalıdır.

Adet görme ve yumurtlamanın oluşması

Pek çok genç kızda ilk adetler, henüz yumurta hücreleri tam olgunlaşmadan ve yumurtlama olmadan başlar. Bu yumurtasız adet dönemi 1-2 yıl kadar sürebilir. Genellikle bu başlangıç döneminde adetler düzensizdir.

Adet döngüsü

Adet kanamasının süresi genellikle 4-5 gündür; 2 ile 7 gün arasında değişebilir. Bu kanama dönemine adet (menstrüasyon, regl) denir.

Bu döngünün süresi, adet görme aralıkları, kişiden kişiye değişiklik gösterir. Bazı kızlar 21 günde bir, bazıları ise 35 günde bir adet görebilirler.

Adet döngüsünde düzensizlik nedenleri

Başlangıçta ergenin yumurtlama döngüsü düzenli değilse, endişelenmemesi söylenmelidir. Bu düzensizlik 1 yıl, hatta 2 yıl sürebilir. Daha sonra da zaman zaman düzensizlik olabilir.

Adetin başlama belirtileri

Bazı genç kızlar adet göreceğini önceden anlayabilir. Kendisini hasta ya da neşesiz hissedebilir. Göğüsleri şiş ve duyarlı olabilir. Kramp şeklinde alt karın ağrıları ya da sırt ağrıları olabilir. Bu ağrılar, kanama başladıktan sonra da bir süre devam edebilir ve bazen ilaç almayı gerektirecek kadar şiddetli olabilir. Tüm adet döneminde atılan kan ve doku, birlikte yaklaşık bir çay bardağı kadardır (120 ml). Bunun az bir kısmı kandır.

Kadın üreme sistemi

Dış cinsel organlar: Vajina girişi, klitoris, büyük ve küçük dudaklardan oluşur. Vajina ve klitoris arasında idrar deliği, vajinanın arkasında da anüs yer alır.

İç cinsel organlar: Vajina, rahim, yumurtalıklar ve tüplerden (rahim kanalları) oluşmaktadır.

Vajina: Vajina, yukarı doğru uyanarak rahim ağzı ile birleşen yaklaşık 10 cm uzunluğunda bir kanaldır. Vajinanın ileri derecede esneyebilme özelliği mevcuttur.

Zar (Himen): Vajina girişinden hemen sonra bağ dokusu ve damarlardan oluşan ince bir zardır. Zarın ortası adet kanamasının dışarı atılmasını sağlayacak biçimde açıktır. İlk cinsel ilişki sırasında zarda zedelenme olur ve bir miktar kanama görülür. Ancak bazı zarlar ileri derecede esnek olur ve cinsel ilişkiye rağmen kanamayabilir.