Kısırlık tanısı nasıl konulur?

Bir yıl korunmasız cinsel ilişkide bulunulduğu halde gebelik oluşmaması durumunda kısırlıktan söz edilebilir. Kadın ve erkek için temel bazı araştırmalar yapılabilir.

Kısırlık tanı ve tedavisinde çiftlerin beraberce hekime başvurmasında yapılan araştırmaların eş zamanlı yürütülmesi hem zaman kaybını önler hem de sonuca çabuk ulaşılmasını sağlar. Kadın için yapılacak bir jinekolojik muayene, hormon tahlilleri, rahim filmi ilk akla gelen tetkiklerdendir. Erkek için ise basit bir spermiyogram gerekirse üroloji uzmanı tarafından muayene düşünülmektedir.

Günümüzde çiftler henüz evlenmeden bile bize başvurarak ilerde kısırlıkla ilgili bir sorun yaşayıp yaşamayacaklarını öğrenmek isteyebilirler. Bu koşullarda çiftlerin herhangi bir şikayetleri yoksa ve muayene olmak istemiyorlarsa sadece tetkikler yapılabilir. Bu tetkikler erkekte yine spermiyogram kadında ise adetin ikinci günü koldan vereceği kanda bakılan kadınlık hormonları olabilir. Spermiyogram ve hormon tahlilleri normal ise çiftleri evlilik sonrası jinekolojik ve ürolojik muayene için davet edebiliriz.

SPERM SAYISI VE HAREKETLİLİĞİ ÖNEMLİDİR

Erkekte yaptığımız sperm analizinde sperm sayısı ve hareketliliği önemlidir. Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) önerdiği sperm sayısı 15 milyon/ml’de ve en az hareketlilik %50 civarında olmalıdır. Bu sayı ve hareketliliğin altındaki rakamlarda erkekten hormon tahlilleri ve ultrasonografi istenebilir. Daha ileri aşamada çok çok az sperm sayılarında genetik analiz, periferik kanda karyotip tayini önerilebilir.

SAĞLIKLI BİR ÇİFTTE GEBELİK ŞANSI NE KADARDIR?

1 aylık düzenli ilişki sonrası gebe kalma oranı yaklaşık %25’tir. 6 ayda % 65 gebelik beklenir. Bu oran 12 ayın sonunda %88-90’a çıkar. Diğer bir deyişle sağlıklı, düzenli cinsel yaşamı olan 10 çiftten 9’ u bir yılın sonunda anne-baba adayı olacaktır. Bu nedenle bir çifte bebek sahibi olmakla ilgili bir problem olduğunu söylemek ve araştırmaya geçmek için 1 yıl beklemek yerinde olacaktır.

35 YAŞA DİKKAT!

35 yaş ve üstünde yumurtalıkların kapasitesi hızla azalmaya geçtiği için bu yaş kuşağında olan anne adaylarında, 6 ay içerisinde gebelik oluşmamışsa basit testlerle araştırmaya başlayarak zaman kaybının önüne geçilmiş olur. 35 yaş üstünde yumurta rezervi azalmaya başlar. Bu nedenle geç yaş evliliklerde 1 yılın dolması beklenmeden kısırlık araştırmaları yapılabilir.

Ailesinde kısırlık öyküsü olan, kardeşleri geç veya tedaviyle gebe kalmış olanlar yine 1 yılı beklemeden hekime başvurabilirler. Bu hastalarda gerekli tetkikler öncelikli olarak yapılır.

KISIRLIK TEDAVİSİ

Adet düzensizliği olan hastalar, ilaçsız adet göremeyenler daha önce yumurta kisti veya başka nedenlerle operasyon geçirip yumurtalık veya tüplerinde hasar olduğu düşünülen hastalar kısırlık tedavisine erkenden başlayabilirler.

DOĞURGANLIĞI KORUMA YÖNTEMLERİ

Kadın veya erkekten biri, kanser hastalığı nedeniyle kemoterapi veya radyoterapi alacaksa ilerde oluşabilecek kısırlık şimdiden düşünülmeli, sperm veya yumurtaları koruyucu bir yaklaşım planlanmalıdır. Erkeklerde oluşabilecek hasarlara kemoterapi veya radyoterapi öncesinde sperm örneği alınarak dondurup saklamak mümkündür. Aynı şekilde kadınlar içinde yumurtan dondurma, over dokusu dondurarak saklama gibi yöntemler doğurganlığın korunması açısından önem taşır.

Cinsel birlikteliğin mümkün olmadığı vajinismus, erkekte sertleşme sorunları gibi durumlarda yine hekime başvurulmalıdır. Çocukluk çağında geçirilmiş inmemiş testis, kabakulak, apandisit ve kasık fıtığı operasyonları da kısırlık açısından erkenden değerlendirilmesi gereken durumlardır.

İnfertilite ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Figen Sungar