Kirveliğin akraba evliliğiyle ilişkisi var mı?

Ülkemizde çok fazla görülen akraba evlilikleri, birçok kez masaya yatırılıyor ve nedenleri, çözüm önerileri tartışılıyor. Tübitak’tan ikincilik ödülü alan “Kirveliğin Toplumsal Barışa Etkisi” isimli araştırma sonuçları, kirvelerin çoğunlukla farklı etnik kökenden ve mezhepten seçildiği, kirvelere kız verilmediği gibi verilere dayanıyor. Acaba akraba evliliğini destekleyen bir unsurun kirvelik olduğunu söylemek mümkün mü?

Kahramanmaraş'ın Pazarcık ilçesinde Ali Tuşgül ve Ufuk Çiğit isimli lise öğrencilerinin hazırladığı proje, Doğu ve Güneydoğu’da yapılan araştırmalarla kirveliğin bu bölgelerde daha yoğun olarak görüldüğünü ortaya koyuyor.

Proje Danışmanı Zeynel Abidin Delice, araştırma sonuçlarını şöyle özetliyor:

“Elde ettiğimiz verilere göre ankete katılanların büyük çoğunluğunun farklı etnik kökenden ve mezhepten kirvesi olduğunu, kirve olacağı kişide özel kıstaslar aradığını, kirvelere kız verilmeyeceğini, mezhep ayrımcılığını doğru bulmadığını, başka mezhepten biriyle kirve olduğundan dolayı toplumsal tepki almayacaklarını, farklı mezhepteki kirvelerin toplumsal barışı olumlu yönde etkilediğini belirttiler.”

Kirveler hiçbir kan bağı bulanmasa bile birbirlerinin kardeşi sayılıyorlar ve kendi aralarındaki evliliklere sınır getiriyorlar. Araştırma sonucuna göre çoğu kirvenin farklı etnik köken ve mezhepten olduğu ve her bireyin bir kirvesi olduğu düşünüldüğünde çevresindeki eş alternatifi daralan ailelerin, akraba evliliğine daha fazla yaklaştığını söylemek yanlış olmasa gerek. Hem kirveliğin hem de akraba evliliklerinin aynı bölgelerde sıklıkla görüldüğü baz alındığında bu tez biraz daha güçleniyor.

Akraba Evliliğinin Dezavantajları

Endogami olarak adlandırılan akraba evliliğinin ülkemizdeki sıklığı yaklaşık %20 yani her 5 hamilelikten birisi akraba evliliği. Doğu’ya doğru gidildikçe bu sıklık artıyor ve neredeyse %30’lara ulaşıyor. Bu da her 3 hamilelikten birinin akraba evliliği olduğu anlamına geliyor.

Akraba evlilikleri fiziksel açıdan sorunlar yarattığı gibi psikolojik yönden de bireyleri olumsuz etkiliyor. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Narter Yaşildağlar, “Akraba evliliklerinin nedenleri ve oranları üzerine “Akraba evliliği sıklığı köy ve küçük kasabalarda artmaktadır ve evliliğe aile büyükleri tarafından karar verilen, erken yaşlarda olan ve sadece dini nikah yapılan evliliklerde daha büyük orandadır. Eğitimle birlikte akraba evliliği sıklığının azaldığı gözlenmektedir şöyle ki; ilkokul mezunları arasındaki sıklık yaklaşık %20 iken, orta ve yüksek öğrenimi tamamlayanlarda %10’a kadar gerilemektedir. Ailesinde akraba evliliği olan kişilerde, olmayanlara göre yaklaşık 2 kat daha fazla akraba evliliği bulunmaktadır” şeklinde bilgiler veriyor.

Akraba evliliğinin anormal doğumları artırdığına dikkat çeken Yaşildağlar, akrabası ile evlenmeye mecbur bırakılan ya da mal varlığı başkasına gitmesin anlayışı ile değeri düşürülen kadınların kendileriyle daha az barışık olduğunu dile getiriyor.

Hazırlayan: Hanife Yaşar