Kasılmalarınız varsa dikkat!
Güncelleme Tarihi:
Hamilelikte görülen hipertansiyon mutlaka tedavi edilmeli.
Anne ve bebeğin hayatını tehdit eden bu problemin tanı ve tedavisi anne adayı için çok önemlidir. Hamilelikte rastladığımız hipertansiyon dört grup halinde değerlendirilir. Uluslararası yüksek kan basıncı eğitim ve çalışma programları tarafından yapılmış olan tasnif şu şekildedir.
1- KRONİK HİPERTANSİYON
Uzun zamandır devam eden gebeliğin öncesinde var olan tansiyon hastalığıdır. Bu durumda hipertansiyon, ya sistolik kan basıncının 140mmHg veya üzerinde ya da diastolik, kan basıncının 90mmHg veya üzerine çıkması olarak tanımlanır. Bir başka ifade ile kronik hipertansiyon, gebelikten veya 20. gebelik haftasından önce tanı konulmuş ya da ilk kez gebelikte devam etmiş ve doğum sonrası 42 günden sonra devam eden yüksek kan basıncı olarak tanımlanır.
2- GEBELİK ZEHİRLENMESİ (PREEKLAMPSİ VE EKLAMPSİ PREEKLAMPSİ)
Halk arasında albüm, gebelik zehirlenmesi olarak tarif edilir. 20. gebelik haftasından sonra yükselmiş kan basıncı ve idrarda protein atılımının birlikte olmasıdır. Klinik olarak gözlemlenmesi kan basıncı 20. gebelik haftasından sonra en az 6 saat arayla ölçülen iki değerin 140/90 mmHg veya üzerinde izlenmesidir. Beraberinde idrarda protein kaybı yani proteinüri, 24 saatlik idrarda 300 mg’dan fazladır. Vücut ödemi sıklıkla preeklampsiye eşlik eder ancak tanı için zorunlu bir kriter değildir. Gebeliğin kendinden kaynaklı ödem ile karıştırılmamalıdır. Gebelik zehirlenmesine bağlı ödemin gebeliğe bağlı ödemden ayrımını yaparken dikkat edilecekleri kısaca özetlersek,
- Preeklampsi ile ilişkili ödem yaygın olmalıdır. Diğer nedenlerden olan ödem ise sıklıkla bacaklardadır.
- Sıvı tutulumunun neden olduğu hızlı kilo artışı.
Şiddetli preeklampsi, şiddetli gebelik zehirlenmesi olarak bilinmektedir. Sıklıkla tabloda istirahat halinde 160 mmHg ve üzerinde yüksek kan basıncı varlığı söz konusudur. Beraberinde İdrarda protein atılımı 24 saatlik idrarda 5 gr’dan fazladır. İdrar miktarında azalma (oligüri), 24 saatlik idrar çıkışının 400mL’dan az olması tabloyu tamamlayabilir. Eğer beyin ödemi gelişti ise görme ile ilgili bozukluklar, bilinç değişikliği, baş ağrısı, bulanık görme olabilir. Tablo derinleştikçe akciğer ödemine bağlı nefes almakta zorluk oluşur. Pıhtılaşmayı sağlayan trombositlerin kaybolması nedeniyle ağır kanama yatkınlığı hayatı tehdit edebilir.
3- EKLAMPSİ (GEBELİK ZEHİRLENMESİ)
Preeklampsiye kontrolsüz ve bilinçsiz sara nöbeti tarzı kasılmaların eklenmesidir. HELLP sendromu, şiddetli preeklampsinin bir türüdür. Hemoliz, karaciğer enzimlerinde yükselme ve pıhılaşma hücrelerinin sayısında azalma ile seyreder. Oldukça fazla hayati risk oluşturur. HELLP sendromu tipik olarak 25 yaşından büyük, daha evvel doğum yapmış hastalarda görülür fakat bu hastalarla sınırlı değildir. Nadiren doğum sonrası ortaya çıkabilir. Olguların çoğu ise gebeliğin ortalarında ortaya çıkar. Belirtileri mide ağrısına benzer bir ağrı veya karaciğer bölgesinde sağ üst kadran ağrısı (%90) bulantı ve kusma (%50) ve bazen enfeksiyona benzeri süren bir halsizlik öyküsü verirler. Hastalar, kanlı idrar, kanlı büyük abdest ile kendini gösteren gastrointestinal kanama (sinir sisteminde kanama) ile başvurabilirler.
Kronik hipertansiyon üzerine eklenmiş gebelik zehirlenmesi (preeklampsi), kronik hipertansiyonu olan hastalarda ortaya çıkan preeklampsi olarak tanımlanır. Kronik hipertansiyona üzerine oturan preeklampsiyi kronik hipertansiyonun daha şiddetlenmesinden ayırt etmek zordur.
4- GEÇİCİ HİPERTANSİYON
Aynı zamanda gebeliğe bağlı hipertansiyon (PIH) olarak da bilinir, preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) muayene bulguları olmaksızın gebelik sırasında veya doğum sonrası ilk 24 saatte artmış kan basıncı olarak tanımlanır. Geçici hipertansiyon, preeklampsiden ayırt edilmelidir çünkü geçici hipertansiyon doğum sonrasında ve hayatın ilerleyen zamanlarında kronik hipertansiyon riski ile birliktedir.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı-Perinatolog
Doç. Dr. Sevtap Hamdemir Kılıç