Kadının çağları

Kadın, doğası gereği yaşamın başından sonuna kadar farklı evrelerden geçer. Bu evrelere damgasını vuran hormonal, bedensel ve ruhsal değişikliklere göre kadın hayatı birbirinden farklı özellikler taşıyan çeşitli dönemlere ayrılabilir. Jinekolog Dr. Kağan Kocatepe anlatıyor...

Yazıda bu evrelere çağ adı verilmiştir.

Bir çağdan diğerine geçişin kimde hangi yaşta olacağını belirleyen en temel etken anne ve babadan alınan kalıtsal özellikler olmakla beraber yaşanan yer, beslenme özellikleri ve çeşitli alışkanlıklar (sigara kullanımı gibi) etkili olabilir.

Kadının çağları aşağıdaki şekilde bölümlenir:

* Çocukluk Çağı
* Puberte ve Ergenlik Çağı
* Üreme Çağı
* Menopoz Çağı


Çocukluk çağı

Çocukluk çağı doğumla başlar. Çocukluk Çağı kadınlık hormonlarının henüz etkin olmadığı, erkek ile kız çocuğu arasındaki bedensel ve ruhsal farklılıkların belirgin olmadığı ve üremenin henüz mümkün olmadığı zaman dilimini temsil eder.

Kız çocuğu yaşama ilk çığlığını attığında ortaya çıkan en önemli hormonal değişikliklerden biri, rahim içinde gebeliğe ait yapılar tarafından üretilen hormonların kanda hızlı bir şekilde azalmasıdır. Bu hızlı azalma bazı kız çocuklarında vajinadan az miktarda kan gelmesine neden olabilmektedir.

Yine kız çocuğunun rahim içi dönemdeyken, gebelikte üretilen yüksek miktarlarda östrojen hormonuna maruz kalmış olan meme dokusu bazı durumlarda görünüm olarak oldukça belirgin olabilir ve bazı kız çocuklarında doğum sonrası ilk günlerde meme başlarından süte benzer bir salgı olabilir.

Çocukluk çağının büyük kısmında kız çocuğunun bedenindeki "kadınlık hormonu" üretme mekanizmaları bir "suskunluk" içerisindedirler ve bu nedenle çocukluk çağının son yıllarına kadar nispeten yavaş bir boy uzaması ve buna paralel nispeten yavaş olan bedensel ve ruhsal gelişme dışında bir değişim olmaz.

Puberte ve ergenlik çağı (adolesans) 

Çocukluk çağının sonlarına doğru cinsel farklılaşmanın ilk belirtileri ortaya çıkmaya başlar: "Kadınlık hormonu" salgılarının yavaş yavaş artmaya başlamasıyla 9-10 yaşlarında meme dokusunda büyüme başlar, 10-11 yaşlarında önce genital bölgede takiben koltukaltı bölgesinde kıllanma ortaya çıkar. 11-12 yaşlarında boy uzama hızı belirgin olarak artar ve yıllık boy uzaması 8 santimetreyi bulabilir.

Menarş, yani ilk adet kanaması 11-15 yaşlar arası herhangi bir zamanda, ortalama olarak 12.5 yaşında ortaya çıkar. İlk adet kanamasının ortaya çıktığı yaş kalıtsal özelliklerden etkilenir. Dünya genelinde yüzyıl öncesine göre ilk adet kanaması yaşı yaklaşık 4 yıl geri gelmiş durumdadır.

İlk adet kanamaları genellikle yalnızca östrojen hormonu etkisinde ortaya çıkan sıklıkla düzensiz kanamalardır. Yumurtlama henüz devreye girmediğinden kız çocuğu adet kanamasını beklenmedik zamanlarda görebilir.

İlk adet kanamasından ortalama 2 yıl sonra yumurtlama olayı da devreye girer ve adet kanamaları düzenli hale gelirler. Hızlı boy uzaması genellikle ilk adet kamasından sonra yavaşlamaya başlar. Bedensel, ruhsal ve cinsel olarak kadın yönünde farklılaşma ortalama olarak 18 yaşına kadar devam eder ve bu yaştan itibaren kadınsı özelliklerin tümü kazanılmış olur.

Özetlenecek olursa, kız çocuğunda meme dokusunun gelişmeye başlamasıyla puberte başlamış olarak kabul edilir. Puberte çağının ilk belirtileri bazı kız çocuklarında yapısal özelliklere bağlı olarak 13-14 yaşına kadar gecikebilir.

Üreme çağı

Üreme çağı kadınlığa özgü hormonal, bedensel, ruhsal ve cinsel tüm özelliklerin olgunlaştığı ve üreme, yani gebe kalarak bebek sahibi olma özelliğinin kazanıldığı ve sürdürüldüğü zaman dilimidir. Ergenlik çağından üreme çağına geçişi belirleyen sınır yumurtlama olayının devreye girmesidir.

Menopoz çağı

Menopoz (menapoz ve menepoz yanlış kelimelerdir) çağı üreme özelliğinin bittiği, kadınlığa özgü hormonal salgıların yavaşladığı ve adet kanamalarının kesildiği zaman dilimini temsil eder. Türk kadının ortalama menopoza girme yaşı 49 olarak kabul edilir.