İshal nedenleri ve bebeklerde ishal tedavisi

İshal, dünyada her yıl milyonlarca çocuğu etkiliyor. İshalin ileride daha ciddi hastalıklara yol açmaması için yapılacaklara dikkat çeken Dr. Özlem Ekiz, ishalin nedenlerini, bebeklerde ishal tedavisini ve bebeklerde ishale neyin iyi geldiğini anlatıyor.

İshal nedenleri

İshal, dışkılama sayısında artışla beraber, dışkının şekilsiz, sulu bir hal alması olarak tarif edilir. İshalde barsak hareketleri artar, normal süreden daha sık aralıklarla dışkılama olur. İshalin en sık nedeni ağız yoluyla alınan mikroplardır ancak başta antibiyotikler olmak üzere çeşitli ilaçlar, çeşitli mide-barsak hastalıkları gibi duygusal durumlar da ishale sebep olabilir.

Mikrobik ishallerde çeşitli virüsler, bakteriler veya parazitler etken olabilir. Bu mikroplar sıklıkla, kirli suların içilmesi veya bu sularla bulaşık, iyi temizlenmemiş gıdaların tüketilmesi ile veya bozuk gıdalarla vücuda girerler ve dışkı ile dışarı atılırlar. İshallere kusma ve ateş eşlik edebilir. En önemli korunma yöntemi, hijyenin sağlanması, yiyeceklerin, içme sularının ve ortamın temizliğine dikkat edilmesidir.

Bebeklerde ishal tedavisi

İshal tedavisinde asıl amaç vücuttan atılan su ve tuz kaybını yerine koymaktır. İshalin hafif olduğu, kusmanın çok olmadığı hastalarda, genellikle ağızdan sulu gıdaların bolca alınması ile klinik tablo atlatılır.

İshal düzelene kadar mide ve barsakları rahatsız etmeyecek, ishali azaltacak, posasız gıdalar tercih edilir. Az yağlı makarna, pirinç pilavı, haşlanmış patates, haşlanmış et veya tavuk, ızgara köfte, muz, elma, havuç, kraker, galeta, tostlar, beyaz peynir, yoğurt, ayran ve alabildiği kadar su verilebilir.

Bebeklerde ishale ne iyi gelir?

İshal tedavisinin ana ilkelerinden birisi, beslenmenin erken başlatılması ve anne sütü alan bebeklerde bu beslenmenin kesintisiz devam ettirilmesidir. Sadece anne sütü alan bebeklerde emzirme sıklaştırılır, aralarda kaynatılmış ve ılıtılmış su verilir.

Karışık veya yapay beslenen 4-6 aylıktan küçük bebeklerde 1-2 gün süre ile süt formülleri, anne sütüne ek olarak veya tek başına verilir.
Anne sütü almayan 4-6 aylıktan büyük bebek ve çocuklarda kısa aralıklarla enerji ve proteinden zengin, yumuşak, taze hazırlanmış püre şeklindeki yiyeceklerden (yoğurt, yoğurt ile yapılmış olan az yağlı pirinç çorbası, ayran, pirinç lapası, haşlanmış patates ve havuç püresi) önerilir. Elma, muz püresi de verilebilir. Öğün aralarında su verilmesi de gereklidir. İshal süresinde iştahsızlık sık görülür. Bebek zorlanmamalı, kusma ve bulantıyı artırmamak adına besinler sık ve azar azar, günde en az 6-8 kez verilmelidir.

İshal durana kadar liften zengin besinler bağırsak hareketlerini artırdığı için verilmez. Yağ emilimi bozulmamıştır ancak çok yağlı besinler bağırsaklardan geçişi hızlandırdığı için birkaç gün verilmez.

Acil müdahale gerektiren durumlar

Eğer bebeğiniz 6 ayın altında ise veya aşağıdakilerden biri varsa doktorunuzu arayın:

• Dışkıda kan

• Sık kusma

• Karın ağrısı

• İdrar miktarında azalma

• Sıvı alımında azalma, iştahsızlık, aşırı susuzluk

• Yüksek ateş (39 dereceden fazla)

• Kuru yapışkan ağız

• Kilo kaybı