İleri yaş grubunda sık rastlanıyor... Yılda bir kez tarama yapılmalı
Güncelleme Tarihi:
Kronik böbrek hastalığının, böbrek fonksiyonlarında böbreğin süzme gücünde ortaya çıkan ve yaklaşık olarak 3 ay veya daha uzun süre devam eden tüm bozuklukları kapsayan bir sıkıntı olduğunu belirten Nefroloji Uzmanı Dr. Banu Diri, kronik böbrek hastalıklarının göz ardı edilmemesi gerektiğinin altını çizdi.
Böbrek hastalarının, uzun yıllar hastalıklarının farkına varamadıklarına dikkat çeken Dr. Banu Diri, Türkiye’de ileri yaş grubunda kronik böbrek hastalığının çok yaygın olduğunu dile getirdi. Diri, “Özellikle 40’lı yaşlar ve sonrasında her 7-8 kişiden birinde, tanı konmamış veya tanı konmuş kronik böbrek hastalığı olduğunu biliyoruz. Hastalığın durumu toplum içerisinde bu kadar çok yaygınken, hastaların çoğunun bunun farkında olmaması da risk faktörü oluşturmakta. Kronik böbrek hastalığının tanımını, ‘böbrek fonksiyonlarında anatomik veya işlevsel olarak 3 ay veya 3 aydan uzunca bir süre saptanmış olan patoloji’ olarak tanımlıyoruz. Ancak bu bozukluğun işlevsel veya kan tahlillerinde, idrar testlerinde ortaya çıkması hastada herhangi bir şikayete yol açmadığı için tanı konması konusunda hastalarımızda sıkıntı oluşturuyor. Şeker hastası olunduğunda veya yüksek tansiyonda hastalarımız normal popülasyonda çok geç farkına varabiliyor, aynı şekilde böbrek hastası olunduğunun da farkına varmaları o denli geç olabiliyor” diye konuştu.
Farkına vardıklarında üçte birinde iş işten geçmiş oluyor
Böbrek hastalarının en önemli problemlerinin, böbreğin kendisine ait spesifik özel bir şikayet veya rahatsızlığa yol açmaması olduğuna işaret eden Diri, bu nedenle de hastaların doktora başvurmalarında ve tanı konmasında çok fazla gecikme yaşandığını söyledi. Banu Diri, “Hastalar, böbrek hastası olduklarının farkına vardıklarında üçte birinde iş işten geçmiş oluyor. Bu yüzden hastalarımızda böbrek hastalığının olup olmadığı konusunda birtakım risk faktörleri varsa mutlaka hekime başvurup taramadan geçmesini öneriyoruz” ifadelerini kullandı.
Şeker ve yüksek tansiyon hastaları, böbrek yetmezliği konusunda mutlaka doktora başvurmalı
Hastalığın risk faktörleriyle ilgili bilgi veren Uzm. Dr. Diri, “Öncelikle eşlik eden kronik şeker hastalığı, yüksek tansiyon, kalp hastalığı, vücut kitle endeksinin obezite veya normal kilonun üstünde olması, yüksek hipertrioidi gibi kronik rahatsızlıkların mevcudiyeti, beraberinde kronik böbrek hastalığının da görülmesine yol açabiliyor. Özellikle şeker hastalığı tanısı konulmasından tahminen 5 yıl sonra böbrek yetmezliğinin ortaya çıkma riski de artıyor. Şeker hastalığı 10 yılı geçmişse mutlaka böbreklerde de tahribat ortaya çıkıyor. Fakat bu tahribatın derecesi çok hafif ve başlangıç düzeyinde olduğu için hastalarımız herhangi bulgu veya şikayet ortaya çıkmadığından doktora başvurma gereksinimi duymayabiliyor. Toplumun bilinçlenmesi adına şeker hastalığı, yüksek tansiyonu olan hastalarımızın, özellikle 10 yılı geçkin hastalarımızın, bu hastalıkların böbreklerinde herhangi bir tahribat yapıp yapmadığını öğrenmek için mutlaka doktora başvurmalarını ve taramadan geçmelerini öneriyoruz” ifadelerini kullandı.
45 yaş ve üstü herkes yılda bir kez böbrek taramasından geçmeli
Bir diğer risk grubunu ise 45 yaş ve üstü sağlıklı veya kronik rahatsızlığı olan hastaların oluşturduğunu kaydeden Banu Diri, bu yaş grubunda olanların yılda bir kez böbrek taramasından geçmelerinin çok önemli olduğunu vurguladı. Ailede veya kendisinde böbrek taşı ya da metabolik böbrek rahatsızlığı hikayesi olan bireylerin de risk grubunda olduklarını belirten Diri, bunların da böbrek taraması yaptırmaları gerektiğini dile getirdi ve şöyle devam etti: “Ürat nefropatisi dediğimiz gut rahatsızlığı olan hastalarımız için de aynı durum söz konusu. Toplumda sıklığı daha az görülen, ancak belli bölgelerde çok sık gördüğümüz FMF Ailevi Akdeniz Ateşi hastalığı da bir başka risk faktörü. Bu hastaların da böbrek taraması konusunda farkındalık açısından doktor başvurusunda bulunmalarının altını tekrar tekrar çiziyoruz” dedi.
Kronik böbrek hastalığı için başvuran hastaları 3 parametrede değerlendirdikleri bilgisini veren Uzm. Dr. Diri, şunları söyledi: “Muayenesini yaptıktan sonra ilk olarak kan tahlillerinde herhangi bir üre yüksekliği veya böbrek fonksiyonlarında bir bozukluk olup olmadığının değerlendirilmesini sağlıyoruz. Bir diğer incelediğimiz bulgu idrar tahlili. İdrarda herhangi bir kanaması, protein kaçağı, şeker kaçağı var mı gibi bulguların değerlendirilmesini yapıyoruz. Üçüncü baktığımız parametre de böbrekte gözlenebilecek anatomik bir defekte söz konusu mu? Bunu değerlendirmek için de hastayı böbrek ultrasonuna yönlendiriyoruz. Bu üç parametrenin sonucuna göre de hastanın herhangi bir böbrek rahatsızlığı var mı, böbrek tahribatı mevcut mu, varsa bunun derecesi, evrelenmesi hangi noktada veya hasta bu böbrek rahatsızlığı konusunda herhangi bir risk grubunda mı, bunun saptamasını yapıyoruz ve böbrek hastalığı riskine göre hastalarımızı takibe alıyoruz.”
Bir şikayet veya bulgu olmasını beklemeyin
Kronik böbrek yetmezliği konusunda herkesi uyaran Diri, “Tekrar tekrar şunun altını çizmemiz gerekiyor; böbrek hastası olan bireyler böbreklerinin hastalandığını, böbreklerinde bir sıkıntı ortaya çıktığını kendi kendilerine fark ettiklerinde çoğu zaman iş işten geçmiş olmakta. Bu yüzden de herhangi bir şikayet ve bulgu olmasını beklemeden hastaların mutlaka ‘Acaba böbreğimde bir sorun var mı?’ diye şüphelenerek aile hekimlerine ve nefroloji uzmanlarına muayene olmaları gerekmektedir” diye konuştu.
Hürriyet.com.tr