İftira suçu nedir? İftira suçunun tanımı, unsurları ve cezası

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun “Adliyeye Karşı Suçlar” başlıklı ikinci bölümünün 267. maddesinde düzenlenmiş olan iftira suçu; yetkili makamlara ihbar veya şikayette bulunarak ya da basın ve yayın yoluyla, işlemediğini bildiği halde, hakkında soruşturma ve kovuşturma başlatılmasını ya da idari bir yaptırım uygulanmasını sağlamak için bir kimseye hukuka aykırı bir fiil isnat etmek suretiyle gerçekleştirilmektedir. İftira suçunun oluşabilmesi için mağdura isnat edilen fiil nedeniyle kamu makamlarının harekete geçmesi şart olmamakla birlikte fiilin kamu makamlarını harekete geçirmeye elverişli olması yeterlidir.

Yukarıda da belirtildiği üzere; basın-yayın araçları yoluyla, herhangi bir kimse hakkında hukuka aykırı bir isnatta bulunulması ve yetkili kamu makamın bu hukuka aykırı isnadı öğrenmesiyle iftira suçunun kanunda öngörülen unsurları gerçekleşmiş olacaktır. TCK m.6/1-g tanımına göre; basın-yayın kavramından; her türlü yazılı, görsel, işitsel ve elektronik kitle iletişim aracıyla yapılan yayınlar anlaşılmalıdır. Basın yayın yoluyla işlenen iftira suçu nedeniyle yargılanan kişi hakkındaki mahkumiyet kararı, iftiranın atıldığı basın yayın aracına eşdeğerde bir araçla yayınlanır. Ayrıca ilan masrafı, hakkında iftira suçundan bahisle mahkumiyet kararı verilmiş olan kişiden tahsil edilmektedir.

İftira suçunun mağduru; hem kendisine hukuka aykırı fiil isnat edilen kişi hem de iftira nedeniyle soruşturma başlatan veya idari yaptırım kararı uygulayan kamu makamlarıdır.

Fiilin maddî eser ve delillerini uydurarak iftirada bulunulması halinde, ceza yarı oranında artırılacaktır. Çünkü burada fail iftira atmakla kalmayıp, iftira konusu fiilin işlendiğine dair birtakım deliller üretmektedir.

İftira suçuna konu fiili işlemediği için hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş mağdurun aleyhine olarak; bu fiil nedeniyle gözaltına alma ve tutuklama dışında bir tedbir uygulanmışsa, verilecek ceza yarı oranında artırılacak, bu fiil nedeniyle gözaltına alınması veya tutuklanması halinde ise iftira eden, ayrıca kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu hükümlerine göre dolaylı fail olarak cezalandırılacaktır.

İftira konusu fiil nedeniyle mağdurun ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis cezasına mahkûm olması halinde; iftira suçu işleyen kişi hakkında 20 yıldan 30 yıla kadar hapis cezasına hükmedilecektir. Mağdurun iftira suçu nedeniyle mahkum olduğu cezanın infazına başlanmışsa, iftira edene verilen ceza yarısı oranında arttırılacaktır.

Etkin pişmanlık, suçun kanunda öngörülen icra hareketlerini tamamlayan failin pişmanlık duyması nedeniyle neticenin meydana gelmesine, isteyerek engel olmasının kanun koyucu tarafından bir nevi ödüllendirilmek suretiyle failin cezasında indirimi öngören bir kurumdur. Ancak etkin pişmanlık hükümleri sadece kanunda açıkça öngörülen hallerde uygulanabilmektedir. ​İftira suçu bakımından TCK’nın 269. maddesinde etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabileceği açıkça belirtilmektedir.

İftira edenin, mağdur hakkında adlî veya idari soruşturma başlamadan önce, iftirasından dönmesi halinde, hakkında iftira suçundan dolayı verilecek cezanın beşte dördü, mağdur hakkında kovuşturma başlamadan önce iftiradan dönmesi halinde, cezanın dörtte üçü indirilecektir. İftira suçu nedeniyle dava açıldıktan sonra ve fakat hüküm verilmeden önce iftiradan dönülmesi halinde verilecek cezada üçte iki oranında ceza indirimi yapılacaktır. İftira suçu nedeniyle hüküm verildikten sonra, fakat hüküm infaza verilmeden önce iftiradan dönülmesi halinde verilecek cezada yarı nispetinde, infazına başlandıktan sonra, iftiradan dönülmesi halinde verilecek cezada üçte bir nispetinde ceza indirimi yapılacağı öngörülmüştür. Ayrıca iftira suçunun oluşmasına neden olan fiil mağdur hakkında sadece idari yaptırım kararı uygulanmasını gerektiriyorsa, iftira suçu nedeniyle mağdur hakkında idari yaptırım kararı uygulanmadan önce iftiradan dönülürse faile verilecek cezada yarı oranında, idari yaptırım kararı uygulandıktan sonra iftiradan dönülürse üçte bir oranında ceza indirimi yapılır.

İftira suçu şikayete tabi bir suç değildir. Ayrıca suçun kanun koyucu tarafından uzlaştırma kapsamına alınmamış olması nedeniyle yeterli şüphenin varlığı halinde savcının iddianame düzenleyerek doğrudan kamu davasını açması gerekir. Sanık hakkında iftira suçuna binaen verilen hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi, cezanın ertelenmesi ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi mümkündür.