İdrarda Lökosit Esteraz nedir? Değeri kaç olmalıdır? Düşüklüğü ile yükseliği nedenleri ve belirtileri

Lökosit Esteraz, idrar numunesi üzerinden kolaylıkla yapılabilen bir tahlildir. Bunun için tahlil yapılacak hastaya genelde steril bir kap ve temizleme kiti verilmektedir. Test, idrar numunesi alındıktan sonra uygulanmakta ve kısa bir zaman içerisinde neticelenmektedir. İşte, hekimlerin sıklıkla istediği Lökosit Esteraz tahlilinin ayrıntıları.

İdrarda Lökosit Esteraz nedir?

Akyuvar ya da WBC (Beyaz kan hücresi) şeklinde bilinen lökositler bağışıklık sisteminin mühim bir parçasıdır ve bedeni enfekte olmaya karşı koruyan hücre takımıdır. Kanın şekilli öğelerinin %1'lik bir bölümünü oluştursalar da bedenin yabancı organizmalar ile kaşı karşıya kalması halinde hızla üreyerek çoğalmaktadırlar.

Lökositler bazen bağışıklık sisteminin kalesi şeklinde tanımlansa da lökositlerin ana görevi bedene farklı yollardan girmiş olan bakteri, virüs, zehirli toksinler ve mantar vb. antijenleri ayırt ederek onları yok etmektir. Bu görevi gerçekleştirirken damar yapıları içinde bulunan lökositler, virüs ya da bakterinin olduğu bölgeye ulaşır. Lökositler, her birinin farklı görevi olmakla birlikte 5 farklı akyuvar hücresini kapsamaktadır.

Nötrofiller: Kısaltması NEU olan ve bedende enfeksiyona neden olan yabancı organizmalara ilk giden öncü hücrelerdir. NEU, yabancı organizmalarla savaşmak için kimyasal enzimleri serbest bırakarak onları sindirir.

Lenfositler: Kemik iliğinde ve lenf dokusunda bulunan ve kısaltması LYM olan lenfosit dokuları kemik iliği tarafından oluşturulurlar. Vücutta bulunan yabancı uzuvlara karşı lenfokin isimli kimyasalları serbest bırakarak öteki bağışıklık sistemi dokularını uyarır ve bu dokuların yabancı uzuvlara saldırmalarını sağlamaktadır.

Makrofajlar ve Monositler: Kırmızı kan hücrelerinin yaklaşık %8'ini meydana getiren monositler, kemik iliğinde oluşturulduktan sonra kana karışır. Enfeksiyona neden olan mikroorganizmaları yok eder ve ölü dokuları temizlemektedir.

Eozinofiller: Kısaltması EOS olan eozinofiller, bedendeki alerjik ve yangısal tepkimelere neden olan parazitleri parçalayarak onların yok olmasını sağlayan enzimler üretmektedir.

Bazofiller: Vücutta bulunan lökosit çeşitleri arasında en az sayıda olandır ve enfeksiyon ve paraziter enfekte çeşitleriyle savaşır. Alerjik tepkimeler esnasında histamin salgılayarak, bedenin immünoglobulin e isimli antikoru oluşturmasını sağlamaktadır.

Değeri kaç olmalıdır?

Beyaz kan hücresi düzeyi bütün yaş gruplarında kan tahlili ile ölçülse de istenen olağan değer aralıkları farklıdır. Ayrıntılı olarak olağan lökosit seviyeleri şu şekildedir:

- 0-1 ay arasında 9.4-34.0,

- 2-12 ay arasında 5.0-19.5,

- 1-3 yaş arasında 6.0-17.5,

- 4-5 yaş arasında 5.5-15.5,

- 6-15 yaş arasında 4.5-13.0,

- 15 yaş ve üzeri kişiler 4.5-11.0 mikrolitre

- İdrarda Lökosit Esteraz düzeyi ise 0-5 WBC/HPF arasında olmalıdır.

Yüksekliği nedenleri ve belirtileri

İdrarda lökosit esteraz yüksekliği kendini, kötü kokulu idrar ya da bulanık, sık idrara çıkma ya da ağrılı, titreme, ateş, kanlı idrar ve kadınlarda pelvik ağrı vb. semptomlar gösterir. İdrarda lökosit esteraz mevcudiyeti pek çok rahatsızlığın habercisi olmakla beraber tedavisi de var olan enfeksiyonun tedavi edilmesi ile yapılmaktadır. Bağışıklığın güçlendirilmesine dair B ve C vitamini açısından zengin yiyeceklerle beslenmek, idrarda lökosit seviyesinin düşmesine yardımcıdır.

Sabah ilk idrar ile ölçülen ve idrarda olması olağan kabul edilen lökosit değer aralığı 0-5 WBC/HPF'dir. Yapılan test neticesinde lökosit değeri 5 WBC/HPF'den yüksek olması birçok rahatsızlığın habercisi olabilmektedir. İdrarda lökosit esteraz yüksekliği, kan rahatsızlıkları, bazı kanser türleri birtakım ilaçların tüketilmesine bağlı olarak gözlense de genelde sıralanan rahatsızlıklar şöyledir;

İdrar Yolu Enfeksiyonu: İdrar lökosit esteraz düzeyinin olağan seviyenin üzerinde olmasının sıklıkla karşılaşılan nedenidir. Kadınlarda erkeklere oranla daha sık karşılaşılan bir durumdur. Ayrıca idrarı uzun süre tutmak da riski artırmaktadır.

İdrar Yolu Tıkanması: Böbreklerde meydana gelen idrarın, üreter yoluyla mesaneye gitmesi ve buradan da üretra ilen beden dışına atılmasına mâni olan taş, kadınlarda jinekolojik ur ve erkeklerde prostat varlığından kaynaklanabilir.

Böbrek Taşı: Ateş, titreme, ağrı, mide bulantısı ve kusma vb. semptomlarla kendini gösteren böbrek taşı mevcudiyeti, idrarın bedenden atılmasını zorlaştırarak bakteri teşkiline zemin hazırlar. Bu halin mevcudiyeti idrarda lökosit esteraz yüksekliğine neden olur.

Böbrek Enfeksiyonları: Böbrekler üzerinde bulunan enfeksiyonlara bağlı olarak lökosit düzeyinde artış gözlenebilir. Genellikle tedavi olunmamış idrar yolu enfeksiyonları sebep olsa da kimi hallerde, dolaşım sistemiyle taşınmış olan bakterilerin böbreklere tutunması neticesinde de meydana gelebilmektedir.

Hamilelik: Hamileliğin her 3 aylık dilimlerinde, kanda belirli miktar lökosit esteraz yüksekliği gözlenir

Düşüklüğü nedenleri ve belirtileri

Bazı bakteriyel ve viral enfeksiyonların yanında sıtma, süt ve süt ve ürünlerinden gelen brusella vb. parazitlerden kaynaklı, kimi mantar çeşitlerine bağlı enfeksiyonlar, karaciğer rahatsızlıkları, anemi, kimi kanser türleri, otoimmün rahatsızlıklar ve bazı ilaçların kullanımına bağlı şekilde lökosit esteraz düşüklüğü görülebilmektedir.