Havale geçiren çocuğa ilk yardım nasıl yapılır?
Güncelleme Tarihi:
Ağzına sakın kaşık sokmaya çalışmayın!
Havaleler iki gruba ayrılır:
- Ateşli (febril) havaleler
- Ateşsiz (afebril) havaleler
Çocukluk çağında sıklıkla ateşli havaleler görülür. Ateşli havaleler, bebeklerde ve küçük çocuklarda ateşlenme ile birlikte aniden ortaya çıkan nöbetlerdir. Nöbet sırasında çocukta genellikle şuur kaybı olur. Kol ve bacaklarında kasılmalar ya da tamamen gevşek bir hal olabilir. Gözler sabit bir noktaya bakar ve morarmalar görülebilir. Birçok ateşli nöbet bir iki dakika sürer ama birkaç saniye kadar kısa ya da 15 dakika kadar uzun sürenleri de vardır.
Çocuğunuzda ateşli havaleye yatkınlık var mı?
Ailede ateşli havale hikayesi bulunan, ilk havaleyi 1-1,5 yaşından önce geçiren, sık ateşlenen çocuklarda bu olayın tekrarlama ihtimali daha fazladır. Yine ateş yeni başlarken veya fazla yüksek değilken nöbet geçirilmişse tekrarlama eğilimi gösterebilir.
Ateşli havaleler ne sıklıkta görülür?
Özellikle 6 ay-6 yaş arasındaki çocuklarda görülür. Yaklaşık her 25 çocuktan biri en az 1 kez ateşli havale geçirir. Bunlardan da yaklaşık 3/1’inde bu olay tekrarlar. Havale ne kadar küçük yasta başlamışsa tekrarlama ihtimali de o kadar fazladır. Erkek çocuklarda kız çocuklara göre daha sık görülür.
Ateşli havaleler kalıcı hasar bırakır mı?
Ebeveynler için çok endişe verici olsa da birçok ateşli havale zararsızdır. Ateşli havalelerin beyinde hasara yol açtığı görülmemiştir. Ateşli havale geçirenlerin büyük çoğunluğunda (%90) sara gelişmez. Bu çocukların pek azında ileride sara görülme ihtimali havale geçirmemiş çocuklara göre artmıştır.
Dikkat edilmesi gereken nokta, çocuk havale geçirirken düşerek yaralanabilir ya da ağzındaki tükürük, yiyecek gibi şeyleri aspire ederek solunum yollarına kaçırabilir ve bunlardan dolayı problemler oluşabilir.
Havale anında ağzına kaşık sokmaya çalışmayın!
Havale anında öncelikli olarak sakin olunmalı ve çocuk hemen yan çevrilmelidir. Düşüp yaralanmasını önlemek için yere yatırılabilir. Çocuğun kollarını ve bacaklarını tutmaya çalışmamalıdır. Ağzında bir cisim varsa yavaşça çıkarılmalıdır. Ağza kaşık vs. sokulmaya çalışmamalıdır. Nöbet on dakikayı geçerse en yakın sağlık kuruluşuna götürülmelidir. Nöbet geçtikten sonra da ateş nedenini araştırmak üzere çocuk hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır. Eğer çocukta uykulu hali, baş ağrısı, veya şiddetli kusma varsa en yakın sağlık kuruluşuna götürülmelidir.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
Dr. Ömer Saltan