Hangi tür tencere ve tavayla yemek pişirmek sağlıklı? Bazısı kanser yapıyor ve kadınlarda düşük riskini artırıyor!

Lezzetli yemek yapmanın en önemli püf noktası, kullanılan malzemelerin tazeliği ve kalitesi… Ancak tencere ve tava seçiminin de lezzeti doğrudan etkilediği yadsınamaz bir gerçek. Üstelik sadece lezzet de değil! Bazı tencere ve tavaların üretildikleri malzemelerin sağlığa etkileri bulunuyor.

Uzmanlar özellikle internet ortamında, belli bir markayı temsil etmeyen ve düşük fiyatla satışa sunulan tencere ve tavalardan uzak durulması konusunda sıklıkla uyarıyor. Çünkü bu ürünlerin bir kısmı, sağlığa olumsuz etkisi bulunan malzemelerden üretiliyor.

TEFLONDAKİ MADDELERİN KANSER YAPTIĞINA DAİR ARAŞTIRMALAR BULUNUYOR

ABD'nin ve dünyanın önde gelen sağlık kuruluşlarından biri olan Cleveland Clinic'te görevli olan diyetisyen Julia Zumpano, "Cam ya da paslanmaz çelik tava ve tencere kullanmak sağlık için en doğru tercih. Uzak durulması gereken ise teflon tava ve tencereler... Çünkü bu ürünlerdeki kimyasallar çok tehlikeli ve kanser yaptığına dair pek çok araştırma bulunuyor” dedi.

Peki teflonlar nasıl oluyor da kansere neden oluyor? Cam ve paslanmaz çelik tencereler neden daha sağlıklı olarak görülüyor? Diğer tencere türleri hangi zararlı maddeleri barındırıyor?

Bunun gibi pek çok soruya İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Bülent Çetinol ile cevap aradık.

TEFLON, KANSER DIŞINDA KADINLARDA DÜŞÜK RİSKİNİ DE ARTIRIYOR

Teflon tava ve tencerelerin zararlı etkilerinin yıllardır araştırıldığını söyleyen Dr. Bülent Çetinol, “Teflon yapımında kullanılan PFOA (Perflorooktanoik asit) olarak da bilinen C8 maddesinin kansere neden olduğu biliniyor. ABD Çevre Koruma Kurumu (EPA), PFOA’nın olası insan kanserojen sınıflandırılmasında olduğunu doğruladı. Hatta kanserin yanı sıra kadınlarda düşük riskini de artırdığını söylemek mümkün” dedi. Dr. Çetinol, şöyle devam etti:

“Laboratuvarda yapılan araştırmalarda PFOA’nın karaciğer kanseri, testis kanseri ve pankreas kanseriyle ilişkili olduğu bulundu. PFOA, 2013 yılından beri teflon üretiminde kullanılmıyor. Ancak o zamana kadar tüm dünyaya pazarlanan teflonlardan çıkan PFOA çoğu insanın vücuduna girdi. PFOA kullanımı yasaklandıktan sonra bunun yerine farklı bileşiklerle teflon üretiliyor. Kullanılan yeni bileşiklerin temeli ise florür… Ancak florür de başlı başına insan sağlığını tehdit eden bir madde. PFOA yerine kullanılan Genx ve PFBS’nin de insan sağlığına etkisi hâlâ araştırılıyor.”

ÇİZİLMİŞ TEFLON TAVA VE TENCERELERE DİKKAT!

“Teflon tava ve tencerelerdeki çiziklere çok dikkat edilmeli” diyen Dr. Bülent Çetinol, şu uyarıların altını çizdi:

“Ahşap, plastik veya silikon gereçler kullanılarak tavayı çizilmelerden korumak çok önemli… Aşırı yüksek sıcaklıktan kaçınılmalı, tavsiye edilen kullanım sıcaklıklarına uyulmalı.. İçi boş olarak asla ısıtılmamalı ve en önemlisi teflon tava ile pişirme yaparken mutfağın iyi havalandırıldığına dikkat edilmeli."

‘CAM VE PASLANMAZ ÇELİK TENCERELERDE KANSEROJEN MADDE GEÇME RİSKİ YOK’

Cam tencerelerde hazırlanan yemeklerin daha sağlıklı olduğunu söyleyen Dr. Bülent Çetinol, “Cam en güvenilir ürün... Özellikle çabuk ısınma özelliği sayesinde yiyecekleri de homojen şekilde pişirebiliyor. Aynı şekilde paslanmaz çelik tencere ve tavalar da sağlık sorununa yol açmadığı için gönül rahatlığıyla kullanılabilir. Hatta paslanmaz çelik tencerelerde pişen besinlere kanserojen maddelerin geçme riski yoktur. Paslanma ve aşınma gibi durumlara karşı dayanıklıdır. Yiyeceklerde toksik bir etkiye neden olmazlar. Ancak nikele alerjisi olanlar kullanamamalı…” ifadelerini kullandı.

‘DÖKÜM TENCERE VE TAVALARDA PASLANMAYA DİKKAT EDİLMELİ’

Döküm tencere ve tavalara da değinen Dr. Bülent Çetinol, “Döküm tava, yüksek ısıya dayanıklı sıvı demirinin özel kalıplara dökülerek, soğutulup katılaşmasıyla üretilen sağlam ve dayanıklı bir mutfak eşyası. Kısık ateşte eşit şekilde dağıtan ve uzun süre sıcaklığı muhafaza eden yapısı sayesinde yiyeceklerin eşit, dengeli ve sağlıklı pişmesine yardımcı olur. Döküm ürünler paslanabilir. Bu nedenle özenle kullanım gerektirir” dedi.



SERAMİK TENCERELER GÜVENLİ Mİ?

Dr. Bülent Çetinol, “Yüzde 100 seramik tencere tamamen doğal malzemelerle yapıldığı için soyulmaz ve ısınmaz. Bu yüzden en iyi ve en güvenli seçeneklerden biri. Ancak yumuşak seramik kaplama tencereler dayanıklı değildir ve aşınmaya başlar. Aşınma olduğunda kaplamada bulunan kurşun ve kadmiyum vücuda geçer. Kurşun zehirlenmesi ise ciddi sağlık sorunlarına neden olur” ifadelerini kullandı.



DÜDÜKLÜ TENCEREDE PİŞEN BESİNLER ZARARLI HALE Mİ GELİYOR?

“Düdüklü tencerenin en büyük avantajı yemeklerin pişirme süresini kısaltması” diyen Dr. Bülent Çetinol, “Bu tencere besinleri yüksek sıcakta pişirme olanağı sunuyor. Ancak gıda kalitesini olumsuz etkileyen faktörler arasında öne çıkan yüksek sıcaklık değil, yüksek sıcaklığa maruz kalma süresi... Bilimsel kanıtlar uzun süren pişirme süresinin besin kalitesi açısından daha zararlı bir etkiye sahip olduğunu doğruluyor” dedi.

Dr. Çetinol, “Yapılan araştırmada sebzelerdeki fenolik madde (bitkilerde doğal olarak bulunan çeşitli kimyasal bileşikleri tanımlamak için kullanılıyor) içeriklerinde kaynatılma sonrası belirgin bir kayıp yaşandığı gösterildi. Düdüklü tencerede pişirilmiş sebzelerde ise herhangi bir azalma tespit edilmedi. Başka bir araştırmada ise sebzelerdeki vitaminlerin niteliklerini korumak için en iyi yöntemin düdüklü tencere olduğu gösteriliyor. Özetle düdüklü tencere yiyecekleri sağlıklı, ekonomik ve sürdürülebilir bir şekilde pişirmenin uygun yollarından biri...” ifadelerini kullandı.

Son dönemin popüler ürünü olan airfryer'lar yani hava fritözleri hakkında da görüşlerini paylaşan Dr. Bülent Çetinol, “Airfryer yiyecekleri pişirmek için sıralı hava kullanıyor. Yiyecekleri oldukça düşük bir yağ oranı ile kızartma yaptığı için yağda kızartma yöntemine göre daha sağlıklı kabul edilebilir. Daha az kalori alımını ve daha sağlıklı bir diyet sürdürmeyi sağlıyor. Kansere neden olduğuna dair de bir kanıt bulunmuyor” dedi.

 Fotoğraflar: iStock