Hamilelikte hangi test hangi hafta yapılmalı?

Gebelik öncesi ilk olarak vajinal smear testi ile rahim ağzı kanseri taraması yaptırılması gerekir. Bununla beraber meme muayenesi ve sık görülen enfeksiyonların taraması da yapılmalı. Kısaca TORCH olarak adlandırılan bu test ile toksoplazma, rubella, herpes gibi mikroorganizma ve virüslerin alınıp alınmadığına bakılıyor. Toksoplazma sık ve tekrarlayan düşüklere yol açan tehlikeli bir mikroorganizma.

HAMİLELİĞİN İLK HAFTALARINDA…

Hamilelik öncesi ya da gebeliğin ilk haftalarında CMV enfeksiyonu taranıyor. Bu da anne karnında bebek ölümüne yol açan virüslerin ilk sırasında yer alıyor. Basit bir gribal enfeksiyon gibi kendini gösteriyor. Bu test de gebe kalmadan ya da hamileliğin ilk döneminde yapılıyor. Rubella (kızamıkçık) da bebek kayıplarına yol açan bir hastalık olduğundan anne adayının bu testi yaptırması öneriliyor. Bunların yanı sıra hamilelik öncesinde karaciğer fonksiyon testleri yapılıyor. Türk toplumunda Akdeniz anemisi yaygın olarak görüldüğü için tam kan sayımına bakılması, gerekirse periferik yayma yapılması önem taşıyor. Ayrıca hipotiroidi bebekte zeka geriliğine yol açtığı için tiroit bezi fonksiyonları da değerlendiriliyor.

İKİLİ TARAMA TESTLERİ 11-14. HAFTALARDA

Hamileliğin ilk üç aylık bölümünde en önemli test, ikili tarama testidir. Burada, bebeğin ense kalınlığı ile bebeğin ölçüleri değerlendirilerek anneden alınan kandaki Beta HCG ve PAPP-A (gebeliğe özgü plazma proteini) parametrelerine bakılır. Bu testi hamileliğin 11.-14. haftaları arasında yaptırmak gerekir. Güvenilirliği, daha sonra yapılacak olan diğer tarama testlerinden daha yüksek olur.

GENETİK HASTALIKLAR BELİRLENİYOR

İkili tarama testleri özellikle Mongolizm denilen Trizomi 21 (Down Sendromu) ve Trizomi 18 gibi genetik bazı problemlerin belirlenmesinde kullanılılır. Kan testi ve ultrason ölçümünün aynı gün yapılması gerekir. Burada ultrason ile yapılan ense kalınlığı ölçümü başlı başına bir parametredir. Bu haftalarda, bebeğin burun kemiğinin uzunluğuna da bakılması gerekir. Nazal kemik ölçümü erken tanıda önem taşır. Kemiğin olmaması ya da kısa olması, Down Sendromu ile ilgili bilgiler verir.

16.-20. HAFTALAR

Hamileliğin ikinci üç aylık bölümünde yapılması gerekenlerin başında özellikle eğer ikili tarama testi yapılmamışsa üçlü ve dörtlü tarama testleri gelir. Üçlü tarama testi Down Sendromu, genetik problemlerin yanı sıra ayrık omurga hastalığı görülme riskini de saptar. Bu testte, kandaki Beta HCG, AFP ve serbest estriol düzeylerine bakılır. İkinci üç aylık dönemde ayrıca tiroit testlerinin tekrarı yapılır. İkili ve üçlü testlerin sonucunda bir sorun görülüyorsa, amniyon sıvısından alınan örneğin incelendiği amniyosentez yapılıyor.

18.-21. HAFTALAR

Ultrasonografik muayene, hamileliğin her döneminde önem taşır. İleri ultrasonografik incelemenin 18. haftadan sonra yapılması gerekir. Bu tarih, beyin ve omurilik yapısının 16. haftada tamamlanması nedeniyle tercih edilir. Bebeğin tüm organlarının gelişimine bakılır, iç organları araştırılır. Eğer ailede kalıtsal kalp hastalığı varsa ya da önceki gebelikte kalp hastalıklı bebek öyküsü varsa, 21. haftada fetal eko yapılır. İkili ve üçlü tarama testlerinde, genetik açıdan bir risk olabileceği görülmüşse ve amniyosentez yapılmamışsa, 20. haftadan sonra 'kordosentez' yapılabilir. Anne ve bebek arasındaki kordondan alınan örnek, bebeğin genetik yapısı hakkında bilgi verir.

24.-28. HAFTALAR

Bu dönem, annede gebeliğe bağlı diyabet görülüp görülmediğinin saptanması açısından belirleyicidir. 24. ve 28. haftalarda tüm hastalara 75 gr. yükleme testi yapılması gerekir. Bu dönemde Doppler tarama testi de önerilir. Bu testle bebeğin anne karnındaki beslenme düzeyi ölçülür. 24. haftadan sonra annenin gebelik zehirlenmesi olarak da bilinen preeklampsi riski değerlendirilir. Biyofizik profil değerlendirmesi de bu dönemde yapılır. Bebeğin gelişimi, baş ve bacak ölçümü ile izlenir. Amniyon sıvısı da ultrasonografi yardımıyla gözlenir.

28.HAFTADAN SONRA

Bu dönemde bebeğin kalp atışlarının takip edilebildiği ya da anne adayında meydana gelebilecek erken doğum belirtilerini gösteren NST (Non Stress Test), en önemli ölçüm aracıdır. Kan uyuşmazlığı olması halinde, bebeğin bu sorunla ilgili reaksiyon geçirip geçirmediği kontrol edilir. Annenin kan grubunun Rh (-), babanın da Rh (+) olması halinde ise her üç aylık dönemde anne dikkatle incelenir. Annenin kanındaki değerlere bakılarak yapılan test, İndirekt Coombs Testi olarak adlandırılır.