Gripten korunma yolları ve grip aşısı

Grip ve soğuk algınlığının (Nezle) sıklıkla karıştırıldığını söyleyen Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Doç.Dr.Tuncay Özçelik, gripten korunma yollarını ve grip aşısını anlattı…

SOĞUK ALGINLIĞI (NEZLE) BELİRTİLERİ

Asıl odak burundur. Sıklıkla burun akıntısı, tıkanıklık, aksırma, hafif ateş görülür. Semptomlar 1-5 gün sürer, Aşısı yoktur, sık görülen enfeksiyon hastalığıdır.

GRİP BELİRTİLERİ VE HASTALIĞIN SEYRİ

Grip, influenza adı verilen virüslerin neden olduğu bir hastalıktır. Bu virüsün alt gruplarından olan H1N1 daha çok halk arasında domuz gribi dediğimiz gribe, H5N1 ise kuş gribi dediğimiz gribe neden olur.

Tüm vücut etkilenmiştir, öksürük, yüksek ateş vardır. Semptomlar en az 3-4 gün sürer. Aşı ile ancak belirli oranda korunma sağlanabilir bu nedenle hastalıktan korunma çok daha önemlidir, bulaşıcı bir hastalıktır, kolay yayılır, aynı anda birçok kişi hastalanır, daha çok kış aylarında salgınlar yapar. Grip, öksürük ve aksırık, damlacık yolu, direk temas, mikrop bulaşmış eşyalarla bulaşabilir. Bulaşmayı takiben 1-3 günde; ateş (38-39 derece olabilir), titreme, halsizlik, kırgınlık, iştahsızlık, boğaz ve baş ağrısı, yaygın kas ağrıları, bulantı, kusma, genizde dolgunluk ve akıntı, gözlerde yanma kızarıklık, burun akıntısı gibi belirtilerle ortaya çıkar. Hastalık belirtilerinin başlamasından 1 gün önce bulaştırıcılık başlar. Hastalık başladıktan sonra 7 gün süresince bulaştırıcılık devam edebilir.

Hafif veya orta seyirli hastalıkta; ateş (38 C’dan fazla), kuru öksürük, boğaz ağrısı, burun akıntısı, baş ağrısı, halsizlik görülebilir. Hastalık ortalama bir hafta sürer.

Ağır seyirli hastalık; solunum sıkıntısı, hızlı solunum, bilinç değişikliği, havale bulguları varsa ağır seyirli hastalık vardır. Bu durumda hastalık daha uzun sürer ve çok nadiren de olsa ölümle sonuçlanabilir.

Şiddetli grip, zatürre (pnömoni), bronşit, sinüzit, orta kulak iltihabı ve bademcik iltihabı gibi komplikasyonlara yol açabilir. Kronik hastalıklarda alevlenme (astım krizi, epilepsi nöbeti, diyabet koması vb.), kalp kası ve zarı iltihabı, menenjit, geçici felç (GuillainBarre Sendromu), şok, erken doğum ve düşük vb. gibi komplikasyonlar nadiren görülür. Gripte kesin teşhis laboratuvar tetkiki ile konur. Laboratuvar tetkikinde hastanın üst solunum yolundan alınan sürüntüde virüs bakılır, grip salgınında her hastada laboratuvar testi yapmaya gerek yoktur, teşhis klinik belirtilere bakılarak konulur.

Tedavi: Ağır hastalık için risk grubunda olmayan ve hastalığı hafif geçiren birçok kişiye daha çok semptomatik destekleyici tedavi verilir. (yatak istirahati, ağrı kesici ve ateş düşürücüler, bol sıvı, vitaminlerden zengin diyet, eğer komplikasyonlar gelişmişse doktor kontrolünde bunların tedavisi). Risk grubunda olan ve ağır hastalık geçirenlerde doktor kontrolünde antiviral ilaç tedavisi gerekir.
Ciddi hastalık belirti ve bulgusu olanlar ve ağır hastalık için risk grubunda bulunanlar hemen sağlık kuruluşlarına başvurmalıdır.

GRİPTEN KORUNMAK İÇİN ALINABİLECEK ÖNLEMLER

1. Gripte hastalıktan korunmak için önlem almak çok önemlidir. Odalar sıklıkla havalandırılmalı ve mümkünse güneş ışığı olmalıdır.
2. Hasta ile yakın temastan mümkün olduğunca kaçınılmalıdır.
3. Hasta, öksürürken ağız ve burnunu tek kullanımlık mendille kapatmalı, ellerini sık sık su ve sabunla yıkamalıdır. Bu amaçla alkol içeren el antiseptikleri de kullanılabilir.
4. Eller yıkandıktan sonra kâğıt havlu kullanılmalı veya hasta ile diğer kişilerin havluları ayrı olmalıdır.
5. Diğer kişiler mümkün olduğu kadar hasta ile aynı sofrada yemek yememelidir.

GRİP AŞISI

1. Gripten korunmada özellikle risk grubundaki kişilerde (Akciğer hastalığı olanlar -astım, KOAH vb. kalp-damar hastalığı olanlar (hipertansiyon hariç), böbrek ve karaciğer yetmezliği, şeker hastalığı, kan hastalıkları, kas-sinir hastalıkları, bağışıklık sistemi baskılanmış olan kişiler (AİDS, kanser, steroid kullanımı vb.) aşı kullanılabilir.
2. Aşının koruyuculuğu, aşılamadan sonra, 10 ila 14 günde başlayıp, 3. haftada en üst düzeye ulaşır. Aşının H1N1 virüsüne karşı yaklaşık %70-80 oranında koruyucu olduğu bildirilmektedir.
3. Aşı, 9 yaş ve altındaki kişilere 2 doz, 10 yaş ve üzerindeki kişilere tek doz olarak uygulanmaktadır. İki doz arasındaki süre en az 3 hafta olmalıdır. 6 ay ve altındaki bebeklere yeterli bağışıklık cevabı geliştiremedikleri için aşı uygulanmamalıdır. Gebelikte genellikle ilk trimester sonunda ve Emzirme döneminde doktor önerisiyle aşı uygulanabilir
4. Grip aşısı diğer aşılar ile aynı günde veya farklı günlerde uygulanabilir. Aşı takvimindeki diğer aşılar ertelenmemelidir.
5. Her ilaçta olduğu gibi grip aşılarında da çeşitli yan etkileri vardır. Ancak bunların çoğu aşı uygulanan bölgede kızarıklık, şişlik, sertlik, morarma, ağrı, vücut kırıklığı, yorgunluk, baş ağrısı, terleme, titreme, eklem ağrısı, kas ağrısı gibi lokal ve hafif yan etkiler olup hiçbir müdahaleye gerek kalmaksızın kendiliğinden iyileşmektedir.

AŞININ KESİNLİKLE YAPILMAMASI GEREKEN DURUMLAR:

1. Yumurta yediğinde şoka girecek derecede ağır alerji görülenler,
2. Önceki grip aşılaması sonrası şoka girecek derecede ağır alerji görülenler,
3. GuillianBarré Sendromu geçirenler aşı yaptırmamalıdır.

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Doç.Dr.Tuncay Özçelik