Göz hastalarına “akıllı mercek” uyarısı

Göz Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Arif Koytak, “Akıllı mercek olarak tanıtılan ‘çok odaklı göz içi merceği’, 1970'lerden bu yana katarakt ameliyatlarında göz içine yerleştirdiğimiz yapay merceklerin güncel bir modelidir. Çok odaklı merceklerin standart (tek odaklı) merceklerden farkı; sadece uzakta değil, yakın ve ara mesafelerde de gözlüksüz görüş sağlama iddiasıdır. Ne var ki, görüş kalitesi standart merceklerin sağladığı görüş kalitesini yakalayabilmiş ya da doğal merceğimizi başarıyla taklit edebilmiş çok odaklı mercek tasarımına henüz ulaşılabilmiş değildir. Bazı sağlık kurumları ve hekimler çok odaklı merceklere pazarlanacak bir ürün gözüyle bakıp toplumun göz sağlığını tehlikeye atabilmektedir” dedi.

Hekim hastayı, hasta da tedavi seçeneğini doğru değerlendirmeli

“Çok odaklı merceklerin detaylı bir hasta değerlendirmesi sonrasında, hastanın mevcut ve gelecekte yaşaması muhtemel sağlık sorunları da dikkate alınarak, kişinin yaşam tarzı ve beklentileri değerlendirildikten sonra ve en önemlisi, hasta işlemin olumlu ve olumsuz tüm yönleriyle ilgili yeterince bilgilendirildikten sonra önerilmesi gerekir” diyen Prof. Dr. Arif Koytak, akıllı mercek ile ilgili dikkat edilmesi gereken hususların altını çizdi:

-Çok odaklı (multifokal) göz içi mercekler ile gözlüksüz uzak, yakın ve ara mesafe görüşü için kişinin görüş kalitesinden değişen oranlarda fedakârlık etmesi gerekecektir. Bazı modellerde yakın, bazılarında uzak, bazılarında ara mesafe sonuçları daha iyidir.

-Bu merceklerin kullanıldığı hastaların neredeyse tamamında, değişen oranlarda, disfotopsi dediğimiz rahatsız edici ışık oyunları gözlenmektedir ve bu olası şikayetler konusunda hastalar önceden uyarılmalıdır.

-Çok odaklı mercekler kontrast hassasiyetini ve düşük ışıklı ortamlarda görüş yeteneğini standart merceklere oranla daha fazla bozmaktadır.

-Hassas ve detaylı görme becerisi gerektiren uğraşları olan kişilerin yukarıda belirtilen yan etkiler nedeniyle çok odaklı merceklerden uzak durması gerekir.
-Bu mercekler herhangi bir göz problemi olmayan genç hastalara, sadece gözlükten kurtarma vaadiyle uygulanmamalıdır.

-Çok odaklı merceklerin katarakt dışında göz problemleri olan, özellikle sarı nokta hastalığı, diyabetik retinopati gibi retina hastalıkları olan kişilerde kesinlikle uygulanmaması gerekir. Bunlar retina hastalığı bulunan kişilerin görüş kalitesini olumsuz etkilemektedir.

-Çok odaklı merceklerin göz içine yerleştirilmesi cerrahi bir işlemdir ve bu ameliyatın da kendine ait riskleri ve komplikasyonları vardır.

Prof. Dr. Arif Koytak, “Çok odaklı mercekler konusunda yıllar içinde hiç şüphesiz büyük gelişmeler kaydedildi. Gerek mercek tasarımında, gerekse cerrahi teknikteki gelişmeler sayesinde yan etki ve komplikasyon oranlarında belirgin azalma, görüş konforunda ciddi iyileşmeler kaydedildi. Hasta ve model seçimi doğru yapılmak, hastanın gerçekçi beklentiler, faydalar ve riskler konusunda yeterli bilgilendirilmesi koşuluyla pek çok olgu için yaşam kalitesinde belirgin iyileşme vaat edecek noktaya gelindi” diyerek sözlerini şöyle sonlandırdı:

“Akıllı mercek yoktur. Reklamlara kulak asmadan, tecrübe ve dürüstlüğüne güveneceği bir doktorun önerilerine dayanarak kendisi için en uygun olan lensi seçebilen akıllı hasta vardır.”