Gençler neden kimlik bunalımı yaşıyor?

Ergenlik, çocukluk ile yetişkinlik arasındaki geçiş dönemidir. Kişiden kişiye değişmekle birlikte genellikle 11 ile 14 yaşlarında başlar. Bu dönem çocuğun, fizyolojik anlamda cinsel ve zihinsel gelişimlerinde, sosyal anlamda toplumsal rollerinde ve benlik kavramlarında ciddi değişikliklerin olduğu bir dönemdir. Kimlik karmaşası, çocuğun tüm bu değişiklikler ile kendini tanımaya çalışmasıdır. Çocuk bu dönemde ‘‘Ben kimim?’’ sorusuna yanıt arar.

KİMLİK ARAYIŞI SÜRECİ

Kimlik arayışı dönemine girildiğinde çocuğun duyguları yoğun ve inişli çıkışlıdır, davranışları da çocukluk dönemlerinde gösterdiğinden farklıdır, hoşgörülü ve uyumlu çocuğun yerini daha saldırgan, umursamaz ve öfkeli biri alabilir.

Kimlik arayışı sürecinde, çocuğun kafasında geleceğe dair pek çok soru işareti vardır. Kendisi, hayat ve toplum ile ilgili pek çok soruya yanıt arar. Bireyin nasıl bir insan olmak istediği, hangi mesleğe sahip olmak istediği, kız-erkek arkadaş ilişkileri ve aile bireyleri ile ilişkilerini değerlendirdiği bir dönemdir. Bu sorulara yanıt aranırken kimlik bocalaması yaşanabilir. Kimlik bocalaması her çocukta farklı yoğunluklarda yaşanır.

DEĞİŞİM VE ASİLİK BU DÖNEMİN DOĞAL BİR PARÇASI

Tuhaf giyim tarzları, saç şekilleri, dinledikleri müzik, ilgi alanları ve arkadaş olarak seçtiği kişiler kaygılandırıcı olabilir. Ancak çocuk bunu yaparken kendi bireyselliğini ortaya koymaya ve bağımsızlığını sağlamaya çalışır. Gencin isyankarlığı aileyi rahatsız eder ama ergenin bu tür davranışları hiç göstermemesi farklı bir birey olma çabasına girmemiş olduğunu gösterir ki bu da gelişiminde bir sorun var demektir. Değişim ve asilik, büyümenin ve bu dönemin doğal bir parçasıdır.

KENDİNİ KANITLAYABİLECEĞİ ALANLAR ARAR

Kimlik arayışındaki gencin hayalleri, arzuları vardır ve çok şey başarmak ister. Kendini kanıtlayabileceği alanlar arar. Bu dönemde genç ne kadar çok şeyle ilgilenir, öğrenir ve başarırsa gelecekte o kadar öz güvenli ve mutlu olur. Öz güven sahibi bir birey olmanın temelleri bu dönemde atılır.

KİMLİK BUNALIMININ BELİRTİLERİ

• Genç, kimliğini oluşturma sürecinde nasıl biri olduğu hakkında kararsız kalırsa, kendinden yeteri kadar hoşnut olmazsa, ne yapmak istediğini bilemezse, yaşadığı ortama uyum sağlamakta zorluk yaşarsa kimlik bunalımı yaşayabilir.
• Kimlik bunalımı çocukta; toplum içinde uyumsuzluk, sosyal ortamlarda kendini ait hissedememe, uzun süreli kalıcı arkadaşlık ilişkileri kuramama, agresif davranışlar gösterme, alıngan hissetme, iletişim kurmaya kendisini kapatma, aile bireylerini tersleme, derslerde düşüş, kararsız kalma, seçim yapamama, istikrar sağlayamama ve mutsuzluk şeklinde kendisini gösterir.
• Kimlik arayış sürecindeki bunalım, depresyon veya kaygı bozukluğuna sebep olabilir.
• İçinde bulunduğu sosyal çevreye uyum zorluğu yaşayan ve davranışlarında ciddi değişimler olan gençlerin kimlik arayış sürecinde bir uzmandan destek almaları gerekir. Aksi takdirde kimlik bunalımı süreci yetişkinlik dönemine kadar sürebilir.
• Kimlik arayışını ergenlik döneminde gerçekleştiremeyen çocuk, bu arayışı yetişkinliğinde yapmaya çalışır. Kendini tanıma sürecini tamamlayamamış, isteklerinin farkında olmayan kişiler, yetişkinlik döneminde karar verme zorluğu yaşar, sık sık iş değiştirir ve uzun süreli ilişkileri sürdürmekte zorlanır.

BU SÜREÇTE AİLEYE DÜŞEN GÖREVLER

• Kimlik arayışı sürecinde genç, ailesiyle çatışmaya girer. Kendi doğrularını ve değer yargılarını oluşturmaya çalışan gence ailesinin her yaptığı ters gelebilir. Ailesinin davranışlarını beğenmez olur.
• Bu dönemde ailenin gence karşı tutumu çok önemlidir. Gencin kimlik arayışı sürecinde düşüncelerine, duygularına ve davranışlarına karşı anlayışlı olmak gerekir.
• Gencin düşüncelerine önem vermek, duygularına saygı duymak ve davranışlarını anlamaya çalışmak gerekir. Bu dönemde genç desteklendiğini, önemsendiğini ve sayıldığını hissederse kimlik oluşturma süreci daha az sancılı geçecektir.
• Desteklenen genç daha sağlıklı bir yetişkinliğe adım atar. Bunun aksine, çocuğun düşünceleri veya davranışları karşısında eleştirel ve yargılayıcı olunduğu takdirde bu süreç daha uzun ve şiddetli geçer.

Uzman Klinik Psikolog
Romina Kuyumcuoğlu