Uzmanı uyardı: Bu faydası hep gözden kaçıyor! Özellikle çocuklara bol bol yedirin... Beyin gelişimi için en önemli besinler hangileri?
Güncelleme Tarihi:
Çocukların katı gıdaya geçtikleri andan itibaren doğru beslenmeleri hem fiziksel hem de zihinsel gelişimleri açısından çok önemli. Özellikle bazı besinler beyin gelişiminde kritik rol oynuyor. Uzmanlar bu besinleri ve çocuklara yedirmenin yollarını anlattı.
Havuç yemenin gözlere iyi geldiğini ya da kalsiyum zengini süt ürünlerinin dişler ve kemikler için faydalı olduğunu mutlaka duymuşsunuzdur. Peki beyin dostu besinler hangileri?
Weill Cornell Kadınlar Beyin Girişimi direktörü ve "Brain Food: The Surprising Science of Eating for Cognitive Power" (Beyin Gıdası: Biliş Gücü İçin Yemenin Şaşırtıcı Bilimi) kitabının yazarı Lisa Mosconi, "Bir nörobilimci olarak konuşursam, besinler beyin sağlığı için çok temel bir öneme sahip. Çünkü beyinlerimiz kelimenin tam anlamıyla besin maddeleri sayesinde çalışıyor" dedi.
BAKMADAN GEÇME!
İnsan beyni yaş aldıkça farklı besin maddelerine ihtiyaç duyuyor. Beynin büyümesi, gelişmesi ve sağlığı için özellikle erken çocukluk dönemi beslenmesi kritik bir önem taşıyor.
Mosconi, "Hayatın ilk birkaç yılında bile beyin ışık hızıyla nöronlar saçıyor. Bir bebeğin beyninde Samanyolu'ndaki yıldızlardan daha fazla nöron, daha fazla beyin hücresi var" diye konuştu.
Bilim insanları beyin sağlığı için kilit öneme sahip 45 besin maddesi tespit etti. Bunların arasında protein, çinko, demir, kolin, folat, iyot, A vitamini, D vitamini, B6 vitamini, B12 vitamini ve omega-3 yağ asitleri özellikle öne çıkıyor.
BAKMADAN GEÇME!
Elbette "folat" ya da "kolin" kelimeleri bırakın çocukları yetişkinlerin bile ağzını sulandıracak şeyler değil. Dolayısıyla doğası gereği bu besin maddeleri açısından zengin yiyecekleri hedef alan beslenme stratejileri geliştirmek gerekiyor. Bu yiyecekleri aşağıda tek tek sıraladık. Onların yanı sıra yulaf, kuruyemişler, narenciye türü meyveler, baklagiller ve farklı renklerdeki sebzeleri de çocukların beyin gelişimi için önemli yiyecekler arasına yazmak mümkün.
Boston Çocuk Hastanesi'nde pediatri uzmanı olmanın yanı sıra Harvard Tıp Okulu'nda da pediatri dersleri veren Claire McCarthy, "Erken başlamak kritik. Bir çocuğun hayatı boyunca tanıdığı her şey sağlıklı besinler olursa bunları yeme konusunda aileleriyle kavga etme ihtimalleri de daha düşük olur" dedi.
BAKMADAN GEÇME!
Uzmanlar, belli besin gruplarını hedefleyip yeni pişirme teknikleriyle denemeler yaparak çocukların beyin gelişimine katkıda bulunmanın düşünülenden daha kolay olduğunu da vurguladı.
ORMAN MEYVELERİ
Böğürtlen, yaban mersini gibi kolay bulunan orman meyveleri bile C vitaminiyle dolu. C vitamini denince birçoğumuzun aklına bağışıklık sistemi gelse de beynin de bu besine ihtiyacı var. "C vitamini bir antioksidandır" diyen Mosconi, bu maddenin doğal olarak ortaya çıkan ve DNA'mızda ve hücrelerimizde hasara yol açan serbest radikallerin nötrleştirilmesinde önemli bir rol oynadığını vurguladı.
BAKMADAN GEÇME!
Mosconi, "C vitamini aynı zamanda sinir sisteminde sinyallerin gönderilmesinden sorumlu kimyasallar olan nörotransmitterlerin oluşumunda da önemli bir role sahip" diye konuştu. Kişi yeterince C vitamini almadığında, vücuttaki dokuların beyin dahil birçoğunun bütünlüğü zayıflamaya başlıyor.
Ahududu, vişne, dut, kurt üzümü gibi meyveler de bu kategorinin diğer yıldızlar. Yemişler ayrıca doğal şekerler ve lif açısından dengeli bir zenginlik taşıyor. Bu da bağışıklık sistemi için önemli.
Çocuklara yedirmek için tavsiyeler: Orman meyveleri bu listede çocuklara yedirmesi en kolay besinler olabilir. Ancak menülere renk katmak isterseniz bu meyveleri yoğurda hatta bitter çikolataya batırabilirsiniz. Bitter çikolata da içerdiği triptofan isimli aminoasit sayesinde beyne fayda sağlıyor. Öte yandan orman meyvelerini dondurduktan sonra birkaç damla limon suyu ve bal ya da akçaağaç şurubu gibi doğal bir tatlandırıcıyla birlikte blender'dan geçirip sorbe kıvamına getirmek de mümkün.
BAKMADAN GEÇME!
ERİK
Eriğin hem tazesi hem de kurusu, serotonin adı verilen ve kişinin ruh halinin düzenlenmesinde rol oynayan nörotransmitterle ilişkili olan triptofan isimli aminoasidin en güçlü kaynaklarından biri. Dahası çocukların beyinlerini bol miktarda triptofanla beslemek, beynimizin dinlenip kendini tamir ettiği gece saatlerinde rahatça uyumalarına da yardımcı oluyor. Eriğin yanı sıra chia tohumu ve bitter çikolatanın hammaddesi olan saf kakao da triptofan içeriyor.
Çocuklara yedirmek için tavsiyeler: Tatlıyla ekşiyi çok leziz bir biçimde bir arada sunan eriğin püresi, bebeğinizin katı gıdaya geçiş sürecindeki ilk besinlerinden biri olabilir. Daha ileri yaştaki çocuklarda, beslenme çantasına birkaç tane kuru erik eklenebilir. Bu lezzeti bir adım öteye taşımak isterseniz, kuru erikleri ortadan ikiye ayırıp üstlerine taneli fıstık ezmesi sürerek hem lif hem de protein açısından çok zengin bir atıştırmalık hazırlayabilirsiniz.
BAKMADAN GEÇME!
TATLI PATATES
Mosconi, "Çocukların beyin sağlığı için odaklanılması gereken tek bir besin olsa koyu yeşil yapraklı sebzeler derdim. Ama dürüst olalım: Çocuklar bunları yemiyor" dedi. Peki yeşil yapraklı sebzeler yerine, tadıyla rengiyle geniş kullanım alanıyla çocukların seveceği bir şey koymak istesek? Bu durumda akıllara bir diğer antioksidan olan A vitamini açısından zengin tatlı patates geliyor. A vitmaini genel beyin sağlığı için önemli; eksikliği durumunda merkezi sinir sisteminin gelişimi ve işleyişinde sorunlar yaşanabiliyor.
Çocuklara yedirmek için tavsiyeler: Tatlı patatesi, püre, kumpir, kızartma, ızgara, mücver, tart, hatta çorba yapabilirsiniz. Seçeneklerin sonu yok.
BAKMADAN GEÇME!
BALIK
Beynimizin yarısından fazlası yağdan oluşuyor. Dolayısıyla lipidlerin nörolojik sağlıkta önemli rol oynamasına şaşırmamak gerek. Ancak ne tür yağ yediğiniz de önemli. Örneğin DHA (dokosaheksaenoik asit) adı verilen bir tür omega-3 yağ asidi, sinir hücrelerinin inşası için fazlasıyla önemli. Mosconi, bu hücrelerin beynin sağlıklı bir biçimde büyüyüp gelişmesinden ve öğrenme becerilerinden sorumlu olduğunu söyledi. "DHA almak için soğuk sularda yaşayan yağlı balıklara odaklanmalısınız" diyen Mosconi, somon, uskumru, hamsi, sardalye ve ringa gibi balıkları örnek gösterdi.
Çocuklara yedirmek için tavsiyeler: Kendisi de küçük bir kız annesi olan Mosconi, balıkları kullanarak "havalı balık kroketler" yaptığını söyledi. Balık filetosunu önce çırpılmış yumurtaya batıran Mosconi, ardından dövülmüş Antep fıstığı, badem, ekmek kırıntısı ve tuz karışımıyla balıkları kapladığını belirtti. Mosconi balığı derin yağda kızartmak yerine de Hindistan cevizi yağında veya sızma zeytinyağında soteleme tavsiyesinde bulundu. McCarthy ise çocukların bu balıkları yemekte zorlanabileceğini, balık tadına alışmaları için öncelikle marketlerde satılan balık kroketlerle işe başlanabileceğini belirtti.