Üşüme, yorgunluk, kilo alımı, cilt kuruluğu ve daha fazlası… Bu belirtiler bakın hangi hastalığa işaret ediyor
Güncelleme Tarihi:
25 Mayıs Dünya Tiroit Farkındalık Günü… Sadece mayıs ayında değil, her zaman tiroit bezi hastalıklarının akılda tutulması gerekiyor.
Genel Cerrahi ve Endokrin Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Cem Dural, “Tüm hastaların sağlığın ön planda tutulduğu ve tiroit hastalıklarına ait bilinç düzeyinin yüksek oranda olduğu bir sağlık sistemine ve sürdürülebilirliğe ihtiyacı bulunmaktadır. 25 Mayıs Dünya Tiroit Günü’nün bu bağlamda toplum sağlığını iyi yönde etkileyebilir, tiroit hastalıkları hakkında tüm bireylerde sağlık bilincini artırabilir ve daha erken dönemde şikayetleri olan hastaların da hastaneye gecikmeden başvurmasına olanak verebilir” dedi ve tiroit hastalıkları ile ilgili merak edilenleri anlattı.
Organlarımızın uyum içerisinde çalışmasından sorumlu
Tiroit bezi, küçük hacmine rağmen önemli görevler üstlenmiş olan bir organımızdır. Metabolizmanın düzenlenmesinden ve organlarımızın uyum içerisinde çalışmasından sorumludur. Vücuda alınan İyot alımı ile tiroit bezi T3 ve T4 formundaki tiroit hormonunu üretir. Beynimizin hipofiz adı verilen bölgesinden salgılanan TSH hormonu tarafından üretilecek ve salgılanacak olan tiroit hormonu miktarı kontrol edilir.
BAKMADAN GEÇME!
Önemli etkilere sahip
Küçük miktarlarda salgılanan bu hormonlar sindirim sisteminden kas iskelet sistemine, birçok farklı organ ve sistemde önemli etkilere sahiptirler. Çeşitli hastalıklara bağlı olarak tiroit hormonu seviyesindeki artma veya azalma küçük bir miktar bile olsa istenmeyen şikayetlere neden olabilmektedir.
Tiroit rahatsızlığının temel nedenlerinden biri
Ülkemizde iyot eksikliği endemik olduğundan tiroit hastalıkları sık görülmektedir. Her ne kadar tuz başta olmak üzere gıdalarda iyot takviyesi bulunsa da bölgesel ve coğrafi olarak bu sorun hala önemlidir ve ülkemizde görülen çoğu tiroit rahatsızlığının temel nedenlerinden biridir.
En sık görülen tiroit rahatsızlığı: Hashimoto hastalığı
Tiroit hormonunda eksikliğe yol açan hastalıklar genellikle tiroit bezinin inflamatuar hastalıklarıdır (Tiroidit). Çeşitli etkenlere bağlı olarak gelişebilir, kısa süreli olabileceği gibi kronik bir hastalık halini de alabilir. En sık görülen tiroit bez hastalığı, Kronik Lenfositik Tiroitit diğer adı ile Hashimoto Hastalığı’dır. Tiroit bezine karşı vücudun gösterdiği reaksiyon ile bez yıkıma uğrar ve gerekli miktarda tiroit hormonu sentezleyemez, bu hormon yetmezliği “Hipotiroidi” olarak adlandırılır.
Hipotiroidi tablosunun vücudumuz üzerine temel etkisi metabolizmanın yavaşlaması şeklindedir. Hipotiroidi olan hastalarda üşüme, yorgunluk, uyku hali, dikkat dağınıklığı, isteksizlik, kilo alımı, kabızlık, cilt kuruluğu ve saç dökülmesi gibi şikayetler görülebilir. Bunun yanında kalpte ritm bozuklukları, yaygın vücut ödemi gibi tablolar eşlik edebilir. Tedavi edilmez ise bu durum ölümcül sonuçlara yol açabilmektedir.
BAKMADAN GEÇME!
Nodül, dikkatle takip edilmesi gereken bir durumdur
İyot eksikliği tiroit bezinde büyümeye yol açar ve bu tablo 'guatr' olarak adlandırılır. Endemik coğrafyalarda guatr ile beraber, tiroit bezinde nodül gelişimine sebep olur. Tiroit bezinde nodül varlığı kanser gelişimi açısından dikkatle takip edilmesi gereken bir durumdur.
Eksik olan tiroit hormonunun takviyesi ile tedavi edilir
Hipotiroidinin başlıca tedavisi, eksik olan tiroit hormonunun dışarıdan takviye edilmesidir. Uzun etkili (T4) hormon sentetik olarak üretilmiş ve 70 yıldan uzun süredir hastalar tarafından düzenli kullanılmaktadır.
Metabolizmada hızlanma söz konusu olur
Tiroit hormon üretiminde fazlalık ile seyreden hastalıklarda ise tam tersi metabolizmada hızlanma söz konusudur. Bu da sıcağa tahammülsüzlük, kalp çarpıntısı, ellerde titreme, kilo kaybı, iştah artışı, saçlarda incelme, gözlerde canlı bakış gibi şikayetler ile kendini gösterir. Bu hormon artışı tiroit bezinden kaynaklanan ve tüm bezi ilgilendiren bir sorun olabilir ve 'Diffüz Toksik Guatr - Basedow Graves Hastalığı' olarak veya tiroit bezindeki nodül veya nodüllerden kaynaklanabilir ve 'Toksik Nodüler Guatr - Plummer Hastalığı' olarak isimlendirilir.
BAKMADAN GEÇME!
Tedavi nedene yönelik planlanır
Hipertiroidi tedavisi nedene yönelik olarak planlanır; tiroit hormonu baskılayıcı ilaçlar (Anti-Tiroit), radyoaktif iyot ablasyonu veya tiroit cerrahisi gibi tedavi seçenekleri mevcuttur.
Ultrasonografi ile nodülün boyutu ve içeriği değerlendirilebilir
Nodül ile seyreden tiroit hastalıklarında nodüle ait risk değerlendirilmesi yapılmalıdır. En değerli tanı aracı olan ultrasonografi ile nodülün boyutu ve içeriği değerlendirilebilir, şüphe varlığında halinde Tiroit İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi gecikmeden yapılmalıdır. Hipertiroiti ve nodül birlikteliği söz konusu ise kanser riski Sintigrafi ile değerlendirilebilir. Tiroit Sintigrafisinde 'hipoaktif' yani soğuk nodüller kanser açısından risklidir.
Tiroit kanserleri genç yaş ve kadınlarda daha sık görülür
Tiroit kanserleri ise genç yaş ve kadın cinsiyette en sık görülen ikinci kanserdir. Küçük yaşta özellikle baş ve boyun bölgesinde radyoterapi verilmiş olması tiroit kanseri gelişimi için en önemli risk faktörüdür. Sigara kullanımı, yüksek rakımda yaşama, iyot eksikliği bölgesinde yaşama, obezite, ailevi-genetik faktörler diğer riskli durumlardır. Tiroit kanserleri genellikle “iyi seyirli” olarak tanımlansalar da kemoterapi ve radyoterapiye cevapsız olması özellikle ileri evrede tanı konulduğunda sağ kalımı azaltmaktadır. Bununla beraber 'radyoaktif iyot ablasyon' tedavisi cerrahi sonrası nüks ve metastaz riskini azaltan bir tedavi aracıdır.
BAKMADAN GEÇME!
En iyi tedavisi cerrahidir
İyi seyirli olarak tanımlanmış olan tiroit kanseri “Papiller Tiroit Kanseri” olup daha nadir görülen tiplerinin oldukça agresif olabilecekleri akılda tutulmalıdır. Tiroit Kanseri’nin bugüne kadar bilinen en iyi tedavisi cerrahidir. Tiroit bezinin yarısının veya tamamının çıkarılması ya da lenf bezlerinde metastaz varlığında ilgili lenf bezlerinin de bir bütün olarak çıkarılmasında olanak verecek genişlikte cerrahi uygulamalar gerekli olabilir.
Rutin yıllık doktor kontrolünü aksatmamak önemlidir
Sağlıklı ve dengeli beslenmek, egzersiz yapmak, iyotlu tuz kullanmak, sigaradan uzak durmak, rutin yıllık doktor kontrolünü aksatmamak tüm kanser hastalıkları için riski azaltır ama tek başına yeterli olmayabilir. Hormon fonksiyonlarında bozukluğa yol açan tiroit hastalıkları açısından da vücutta beliren değişiklikleri, şikayetleri geçiştirmeden ve ihmal etmeden zamanında aile hekimine, iç hastalıkları veya endokrinoloji uzmanına başvurarak muayene olmak ve gerekli ilave tetkikleri yaptırmak önemlidir.
BAKMADAN GEÇME!
Nodüllerin değerlendirilmesi gerekir
Özellikle risk faktörlerinin bulunduğu (ailede tiroit hastalığı veya kanseri, radyasyon maruziyeti gibi) hastalarda yıllık doktor muayenesi, tiroit fonksiyon testlerini ihmal etmemek ve tiroit ultrasonografisi ile tiroit bezi ve varsa nodüllerin değerlendirilmesi gerekir.
Tüm kanserlerde olduğu gibi tiroit kanserinde de erken tanıda kür şansı daha yüksektir ve hastalığın tedavisi mümkündür. Tiroit bezinin diğer fonksiyonel hastalıklarında (Hipotiroidi / Hipertiroidi) da uygun tedavinin başlanması ile şikayetler gerileyebilir.