Ünlü aktörün açıklamasıyla bir kez daha gündeme geldi! Kolon kanseri gençlerde salgın gibi yayılıyor
Güncelleme Tarihi:
Kolon kanseri son dönemde gençler arasında salgın gibi yayılıyor. Peki bu artışın sebebi ne? Kolon kanserini önlemek için neler yapmak gerekiyor?
Dawson's Creek dizisiyle 90'lı yılların sonunda ülkemizde ve dünyanın dört bir yanında üne kavuşan ABD'li oyuncu James Van Der Beek'in geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklama sevenlerini üzdü.
People dergisine konuşan Van Der Beek, kolorektal kansere yakalandığını açıkladı. Hastalığının kaçıncı evrede olduğuna ya da gidişatına dair detay vermeyen 47 yaşındaki Van Der Beek, "İyimser olmak için sebep çok ve kendimi iyi hissediyorum" ifadelerini kullandı.
BAKMADAN GEÇME!
Genç yaşta kanser tanısı alan ilk ünlü isim, Van Der Beek değil. 2020 yılında da Black Panther filmiyle gönüllerde taht kuran Chadwick Boseman, kolon kanseri komplikasyonları nedeniyle hayatını kaybetmişti.
43 yaşındaki Boseman'ın ölümü hayranlarını şoke etmişti. Zira ölümünden 4 yıl önce üçüncü evre kanser teşhisi alan Boseman, hastalığını kamuoyundan gizlemeyi tercih etmişti.
Kolon kanseri son dönemde gençler arasında salgın gibi yayılıyor. Amerikan Kanser Topluluğu'nun verilerine göre, günümüzde kolon kanseri teşhisi alan her 5 hastadan biri 50 yaş ve altında.
BAKMADAN GEÇME!
Amerikan Kanser Topluluğu'nun bilim direktörü ve 2023 yılında yayımlanan konuyla ilgili raporun yazarı Rebecca Siegel, yaptığı basın açıklamasında, "Gençlerde oranların arttığını biliyoruz. Ancak toplam hasta sayısı azalırken yaş ortalamasının nasıl bir hızla düştüğünü görmek çok endişe verici" dedi.
Siegel, "Tüm yaş gruplarında ileri düzey hastalık eğilimi de aynı şekilde şaşırtıcı. Bu durum 45 yaş ve üstündeki herkesi taramadan geçme konusunda motive etmeli" ifadelerini kullandı.
Araştırmacılar ayrıca ileri evrede tanı alan kişi sayısında da bir artış tespit etti. 2019 yılında vakaların yüzde 60'ında kanser vücudun diğer bölgelerine yayılmış haldeyken bu oran 2000'lerin ortalarında yüzde 52'ydi.
Raporda ayrıca son 30 yılda yapılan araştırmaların kolon kanseri ve rektal kanser gibi ilgili hastalıkların gençler arasında artışta olduğunu gösterdiği de vurgulandı.
BAKMADAN GEÇME!
Erken teşhis edildiği durumlarda kolon kanseri kolaylıkla tedavi edilebilen bir hastalık. Amerikan Kanser Topluluğu'nun verilerine göre, kanserin yayılmadığı durumlarda beş yıllık hayatta kalma oranı yüzde 90'ı buluyor.
Ancak bağırsak kanserlerinin teşhis edilmesi zor olabiliyor. Çünkü karın ağrısı, kabızlık, ishal, kilo kaybı ve yorgunluk gibi belirtiler, hemoroid, bağırsak iltihabı ya da huzursuz bağırsak sendromu gibi hastalıklarda da çok sık görülüyor.
BAKMADAN GEÇME!
Uzmanlar kolon kanserinin 50 yaşın altındaki kişiler için de rutin testler arasına alınması gerektiğini savunuyor. Ancak hastalığın ileri evrelerine kadar belirti görülmemesi çok yaygın bir durum. Bu nedenle özellikle risk faktörleri olan kişilerin düzenli olarak test edilmesi önem taşıyor.
Kolon kanserinde en büyük risk faktörlerinden biri genetik. Ailesinde hastalık geçmişi olan gençlerde, bağırsak kanserlerinin ortaya çıkma ihtimalinin daha yüksek olduğuna dair çalışmalar bulunuyor.
BAKMADAN GEÇME!
Kişilerin yeme içme alışkanlıkları da bağırsak kanseri riskinde rol oynuyor. Lif oranı düşük, kırmızı et ve işlenmiş et açısından zengin beslenme alışkanlıklarının hastalık riskini artırdığı düşünülüyor. Bazı uzmanlar son dönemde popülerliği artan keto ve paleo gibi et ağırlıklı diyetlerin, kanser oranlarının artışında pay sahibi olabileceğini öne sürüyor.
Obezite de bağırsak kanseri riskiyle ilişkilendirilen bir durum. Aynı şekilde tütün ürünleri ve alkol kullanımı gibi alışkanlıklar da bağırsak kanserleriyle alakalı görünüyor.
BAKMADAN GEÇME!
Kolon kanserinin pek çok belirtisi, daha sıradan hastalıkları da işaret ediyor olabilir. Örneğin kabızlık ya da ishal gibi tuvalete çıkma düzenini bozan hastalıklar kolon kanserine işaret edebileceği gibi enfeksiyon, huzursuz bağırsak sendromu ve bağırsak iltihabı gibi durumlarda da görülebiliyor.
Karın ağrısı, açıklanamayan kilo kaybı ve yorgunluk da kolon kanserinin belirtileri arasında sayılabiliyor.
Kolon kanserinin en büyük belirtilerinden biri rektal kanama ya da dışkıda kan bulunması. Bu kanama hemoroidden de kaynaklanabilir ancak böyle bir durum yaşayan kişilerin hemen bir sağlık profesyoneline danışması gerekiyor.
Öte yandan Mayo Clinic'e göre, bağırsakları boşaltamama hissi de kolon kanserinin bir diğer ayırt edici özelliği.
BAKMADAN GEÇME!
Kolon kanserinin tedavisi hastalığın ilerleme seviyesine ve bağırsağın hangi noktasında bağlı ancak genel olarak ameliyat, radyasyon, kemoterapi ve immünoterapi gibi yöntemler kullanılıyor.
Sıfırıncı ve birinci evredeki tedavide öncelikli olarak kalın bağırsağın kanserli kısmının alınması yöntemi uygulanıyor.
Ancak ikinci evreden sonra kanser halen belli bir bölgede kalmış ve büyüyorsa kemoterapi seçeneği değerlendiriliyor. Kemoterapi özellikle kanserin kolonu perfore ettiği veya ameliyat sonrası tekrarlama riski görülen durumlarda veriliyor.
BAKMADAN GEÇME!
Kanserin lenf bezlerine yaklaştığı ancak diğer organlara yayılmadığı üçüncü evrede, ameliyat ve kemoterapi yöntemleri bir arada kullanılıyor. Kanserin hızlı ilerleme riski varsa tedaviye radyasyon da ekleniyor.
Dördüncü evrede kanserin diğer organlara da yayıldığı durumda, hastalara kemoterapi ve ameliyat, radyasyon ve diğer hedefli tedavilerin bir kombinasyonu uygulanıyor. Burada kanserin tedavisinin yanı sıra beraberinde getirdiği ağrıların da hafifletilmesi öne çıkıyor.
BAKMADAN GEÇME!
Bağırsak kanseri, gaita testi, kolonoskopi, röntgen ve CT taramaları gibi çeşitli yöntemlerle teşhis ediliyor. Düzenli fiziksel muayeneler, anormallikleri tespit edip kanseri daha erken teşhis etmeye yardımcı oluyor.
Amerikan Kanser Topluluğu, 45 yaş üstündeki tüm yetişkinlere, semptom göstermeseler bile düzenli test yaptırmalarını tavsiye ediyor. 50 yaş üstü kişilerde halen kolon kanseri riski oldukça yüksek ancak 50 yaş altındaki kişilerde teşhis edilen tedavisi zor ileri seviye kanser vakaları da günden güne daha sık hale geliyor.
BAKMADAN GEÇME!
Kolon kanseri hastası 1 milyondan fazla kişiyle 2004-2015 tarihleri arasında yapılan bir araştırmada, 50 yaş altındakilerin yüzde 51,6'sına üçüncü veya dördüncü evre kanser teşhisi konurken 50 yaş üstündekilerin yüzde 40'ının bu geç evrelerde teşhis aldığı görüldü.
Kişisel risk faktörleri, test edilme sıklığını da belirliyor. Dolayısıyla doktorunuza aile geçmişinizi anlatıp testlerinizi buna göre planlamak en doğrusu.
Mount Sinai Icahn Tıp Okulu'ndan gastroenteroloji uzmanı Dr. David Greenwald, "50 yaş altındaki kişilerde kolorektal kansere işaret edebilecek belirti ve semptomların bir sağlık profesyoneli tarafından ivedilikle değerlendirilmesi ve 'alt tarafı hemoroid' ya da 'normal bunlar' şeklinde göz ardı edilmemesi gerektiği çok açık" ifadelerini kullandı.