Tiroidle ilgili merak edilenler
Güncelleme Tarihi:
Tiroit bezi, boynun ön bölümünde yer alır. Tüm hücrelerde enerji üretim süreçlerinde orkestra şefi görevi görür veya bir gazın pedalı gibi de değerlendirilebilir. Bu organdaki bir aksaklığın tüm sistemde ciddi sorunlara neden olabileceğini ifade eden Diyetisyen Gülçin Işık, tiroidle ilgili önemli bilgiler verdi.
Tüm hormonal sistemin düzenleyicisi hipotalamustur. Açlık, susuzluk, ısı gibi düzenlemeleri yapar ve tiroide ilk emri hipotalamus söyler. Ve TSH üretimi ile döngü başlar. Tiroit dokusu içerisinde tiroit hormonu oluşturabilmek için proteinlerin tam olarak sindirmesi sonucu (Bu yüzden sindirim problemi yaşanmaması gerekir) ortaya çıkan amino asitlerden biri olan L-tirozin ve iyot gereklidir. Dışarıdan alınan iyot vücutta doğrudan kullanılamaz. Dönüşüme ihtiyaç duyar. Tiroit peroksidaz (TPO) denilen enzim sodyum iyot pompası oluşturarak sistemi aktive eder. Bu işlem eğer demir eksikliği varsa düzgün çalışmaz.
Tiroit hücresinde üretilen tiroit hormonları %80-90 T4 (tiroksin) ve %10-20 T3 (triyodotiroin) şeklindedir. Tiroit bezimiz güzel çalışıyorsa T3’ün 4 katı T4 salgılanır. Östrojen baskınlığı veya östrojen replasmanı tiroit fonksiyonlarını azaltabilir. Ayrıca sistemin düzgün çalışabilmesi için selenyum ve çinko minerallerine ihtiyaç duyulur. Yine bedende oluşan kortizol yüksekliği, stres, insülin direnci, inflamasyon hastalıkları T4-T3 dönüşümünü bozar. Bu durum hipotiroid olarak ortaya çıkar. Semptomları şunlardır:
BAKMADAN GEÇME!
• Halsizlik, yorgunluk, sabahları uyanmak istememe,
• Hareketlerde yavaşlık, isteksizlik,
• Sindirim sistemi sorunları (kabızlık),
• Depresyon, huzursuzluk,
• Uykuya eğilim,
• Dikkat eksikliği,
• Üşüme, ellerde ve ayaklarda soğukluk,
• Cilt kuruluğu, saç dökülmesi,
• Yüzde, ellerde ayaklarda, göz kapaklarında şişkinlik,
• Gebelerde; bebekte gelişme geriliği/zekâ geriliği oluşabilmektedir.
Bozulmuş sistemde hekim kontrolünde ilaç tedavisinin yanı sıra beslenmede kan şekerini düzenleyen, ruhsal sistem sorunlarına yönelik çözüm odaklı yaklaşım, eksik vitamin/minerallerin tamamlanmasıyla tedavi uygulanmalıdır.
İyot
Tiroit sisteminde iyot çok etkili vitamin olup, iyodun yerini almaya müsait halojen yapıda moleküller eksikliği artırabilir (klor, flor, brom vb.).
• Klorlu sular/havuzlar, florlu diş macunları, flor ile beyazlatılmış mendiller, koruyucu olarak brom içeren gıdalar…
• İyot kaynağı: balık, deniz yosunları…
BAKMADAN GEÇME!
Demir
Demir eksikliği tiroit üretimini bozduğundan eksikliği olduğu takdirde mutlaka tamamlanması gereken mineraldir.
Çinko
T4 hormonunun T3 formuna dönüştürülmesinde rol oynar. Aynı zamanda doku onarımı da sağladığı için ve sindirim enzimlerinin üretiminde etkili olduğu için eksikliğine bakılıp, gerekli tedavi uygulanmalıdır.
BAKMADAN GEÇME!
Selenyum
Yine T4-T3 dönüşümünde rol oynadığı bilinen selenyum, glutatyon peroksidazın kofaktörü olduğu için vücutta oluşan oksidatif hasarın giderilmesinde çok etkilidir. Hidrojenperoksitin uzaklaştırılmasını kolaylaştırıyor. Kanda olması gereken selenyum miktarı: 100-150 ug/ml (eksikliği halinde 100-400 mcg/günlük verilebilir.)
Magnezyum ve D vitamini
Enerji üretiminde görevli olduğunu bildiğimiz için magnezyumun tiroit fonksiyonlarında etkili olduğunu bilmek gerekir. Sağlıklı iletişim sağlanması için gereken D vitamini de eksik olduğu durumlarda takviye alınması gerekir.
BAKMADAN GEÇME!
Kortizol
Tehdit var olduğu sürece: sindirim, emilim, üreme, üretme, büyüme gibi fonksiyonlar durur/yavaşlar. Dolayısıyla kişi stres kontrolünü sağlamadığında, kronikleştiğinde insülin fonksiyonlarının bozulmasının yanında tiroit fonksiyonlarını da bozar. Tek amaç, tehdidi ortadan kaldırmaktır.