Şizofren ne demek? Şizofren hastalığının belirtileri hakkında bilgiler
Güncelleme Tarihi:
Medyaya da sık sık yansıyan haberler ardından şizofren hastalığının anlamı ve belirtileri merak ediliyor. Geçmişte korkulacak bir hastalık olan şizofreni, günümüzde yeni çıkan ilaçlarla birlikte korkutucu bir hastalık olmaktan çıktı. Peki, şizofren ne demek, belirtileri neler? Şizofren hakkında merak edilenleri derledik...
Şizofren hem hastanın hem de hasta yakının yaşam kalitesini ciddi oranda düşüren psikolojik bir rahatsızlıktır. Şizofreninin ömür boyu görülme sıklığı genel nüfusta % 0,5-1'dir. Ancak kan bağı olan akrabaları arasında şizofreni hastaları bulunanlarda, şizofreni görülme sıklığı genel toplumdan daha yüksektir. Şizofrenide genetik faktörlerin rolü iyi tanımlanmış olmakla beraber, bu hastalık yalnızca kalıtımsal faktörlerin değil, birçok koşulun bir araya gelmesi ile oluşur. Peki, şizofren ne demek, şizofreni belirtileri neler?
Şizofreni geçen yüzyıldan beri ruh hekimliğini en çok uğraştıran, fakat bugün bile çeşitli yönleri tam açıklanmamış bir ruhsal bozukluktur. 19.yüzyıldan kalma bir etki ile, halk arasında korku uyandıran ve “erken bunama” diye bilinen bu hastalık, genç yaşta başlayan, insanın kişilerarası ilişkilerden ve gerçeklerden uzaklaşarak, kendine özgü içekapanım dünyasında yaşadığı; düşünce, duygu ve davranışlarda önemli bozulmaların görüldüğü ağır bir ruhsal bozukluktur.
Şizofrenik rahatsızlıklar sadece beyinle ilgili değil!
Şizofreni gibi ruhsal hastalıklar sadece beyinle alakalı değil. Sosyal faktörlerin de ruhsal rahatsızlıklara yol açtığı İngiltere'de yapılan bir araştırmayla kanıtlandı.İngiltere’de yapılan bir araştırma, şizofreninin de aralarında olduğu ruhsal rahatsızlıkların, dağılmış ailelerden gelen kişilerde görülme ihtimalinin daha yüksek olduğunu ortaya koydu.
Araştırmaya göre 16 yaş öncesinde ebeveynlerden birisi veya her ikisinden de 1 yıldan fazla bir süreyle ayrı kalan gençlerin, yetişkinlik dönemlerinde psikiyatrik rahatsızlık geçirme ihtimali 2,5 kat daha fazla.
Araştırmacılar, son 30 yıldır hakim olan “Psikiyatrik rahatsızlıklar beyinle alakalıdır” anlayışının ve buna ilişkin tedavi yöntemlerinin, toplumsal faktörleri de içerecek şekilde gözden geçirilmesi gerektiğini belirtti.
BAKMADAN GEÇME!
Nasıl ve ne zaman ortaya çıkar?
Şizofreni genetik ve çevresel etmenlerin rol aldığı karmaşık bir hastalıktır. Her toplumda ve her türlü sosyo-ekonomik sınıfta görülmektedir. Kadın-erkek arasında sıklık bakımından önemli bir fark görülmemektedir. Hastalık genellikle gençlik döneminde başlamakla birlikte (18-25 yaş) çok erken ve ya çok geç yaşlarda da başlayabilmektedir.
Çoğu zaman şizofreni tanısı almadan 2 yıl kadar önce bazı belirtiler hasta yakınları tarafından fark edilebilmektedir. Hastalık sinsi belirtilerle başlayabildiği gibi aniden ortaya çıkan gürültülü bir seyir de izleyebilir.
Genellikle hastaların aileleriyle ilişkilerinin bozulması, okul veya mesleki işlevselliklerinin azalması, içe kapanma, öz bakım becerilerinin ve ilgilerinin azalması, davranış değişiklikleri ve isteksizlik hastalığın habercisi olabilmektedir.
Şizofreni belirtileri nelerdir?
Hastalığın alevlenme dönemlerinde düşünce ve algı bozuklukları sık görülmektedir.
Kişi birileri tarafından takip edildiğini düşünebilir, başkalarının yemeğine zehir kattığına inanıp yemek yemeyi reddedebilir. Herkesin kendisi hakkında konuştuğunu ya da kendine zarar verileceğine yönelik düşüncelerini paylaşabilir.
Bu tarz hatalı düşüncelere hezeyan adı verilmektedir ve bu tarz düşünceler nedeniyle kişi kavgacı bir tutum sergileyebildiği gibi, herkesten uzaklaşma eğilimi içinde olup içine kapanabilir. Korku ve öfke dolu ne olduğunu yeterince anlayamadığı bir dünyada olduklarını hissedebilirler.
Algı bozuklukları da şizofrenide yaygın olarak görülebilmektedir. Gerçekte olmayan sesler, görüntüler, kokular ve dokunsal duyular algılayabilirler. Bu belirtiye halüsinasyon denilir.
Sadece kendisinin duyduğu bu seslere yanıt verebilir, seslerin dediklerini yapabilir. Dışarıdan bakıldığında kendi kendilerine konuşuyorlarmış izlenimi oluşabilir. Ölüleri ya da başka varlıkları gördüklerini söyleyebilirler.
Hastalığın alevlenme dönemleri dışında görece daha sessiz seyreden dönemlerinde içlerine kapanıp, çökkün keyifsiz olabilirler. Günlük işlerini dahi yapmak istemez toplum içine karışmaktan rahatsızlık duyabilirler. Genellikle duygusal katılım gerektiren şeylerde zorlanırlar. İsteksizlik nedeniyle rutin işlerini aksatabilirler.