Sessiz pandemi: HPV! Her 4 kadından 3’ünü etkiliyor… ‘Kansere dönüşüyor’ | Hangi önlemleri almalı? Nelere dikkat edilmeli?
Güncelleme Tarihi:
Human papillomavirus (HPV), tüm dünyada cinsel yolla bulaşan en yaygın virüs olup, ne yazık ki sessiz bir şekilde yayılmaya devam ediyor. HPV’nin bazı türleri, yıllar içinde ciddi sağlık sorunlarına, özellikle de rahim ağzı kanserine yol açabiliyor. Günümüzde HPV bu kadar yaygın olmasına rağmen, maalesef toplumda tam anlamıyla farkındalık oluşturulabilmiş değil. Peki, HPV nedir, nasıl korunabiliriz ve bu virüsün neden olduğu kanseri önlemek için neler yapmalıyız? Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Fatih Aktoz, HPV ile ilgili bilmeniz gerekenleri açıkladı.
HPV, 200’den fazla farklı tipe sahip bir virüs ailesine aittir. Bu virüslerin bazı türleri, ciltte siğil oluşumuna neden olabilir. Ancak, bizlerin en çok endişe ettiği durum, HPV’nin kanserle ilişkili türleridir. HPV’nin yaklaşık 15 tipi, rahim ağzı kanseri başta olmak üzere, bazı ciddi kanser türlerinin gelişmesine zemin hazırlayabilir.
HPV’NİN KANSERLE İLİŞKİSİ: 1980’LERDE KEŞİF VE NOBEL ÖDÜLÜ
HPV ile kanser arasındaki ilişki ilk kez 1980’lerin başında Alman bilim insanı Harald zur Hausen tarafından keşfedildi. Bu keşif, HPV’nin bazı türlerinin rahim ağzı kanseri ile bağlantılı olduğunu ortaya koydu.
Hausen, bu bulguları sayesinde Nobel Ödülü’ne layık görüldü. Günümüzde, HPV’nin kanserle ilişkili türlerinin çoğu, rahim ağzı kanseri başta olmak üzere, kadınlarda oldukça tehlikeli sağlık sorunlarına yol açabiliyor.
Ocak ayı ise HPV farkındalık ayı olarak biliniyor. Bu ayda HPV'nin yaygınlığı, etkileri ve aşılamanın önemi hakkında toplumu bilgilendirmek amacıyla etkinlikler düzenleniyor.
BAKMADAN GEÇME!
HPV’NİN YAYGINLIĞI: HER 4 KADINDAN 3’Ü HPV KAPIYOR
Dünya genelinde yapılan araştırmalar, herhangi bir kadının yaşamının bir döneminde HPV virüsüne maruz kalma olasılığının yüzde 80 civarında olduğunu gösteriyor. Bu gerçekten de şaşırtıcı bir oran. Yani, HPV’yi kapma riski o kadar yüksek ki, bu virüs aslında "sessiz bir pandemi" haline gelmiş durumda. HPV’nin yaygınlığı ve potansiyel tehlikeleri göz önüne alındığında, farkındalık yaratmak ve doğru önlemler almak her zamankinden çok daha önemli.
HPV NASIL KANSERE DÖNÜŞÜR?
Yapılan çalışmalara göstermektedir ki, HPV pozitif olan 100 kadından 60'ı virüsü bir yıl içinde kendiliğinden vücutlarından atarken, kalan 40 kadının 15'inde zamanla kanser öncesi lezyonlar gelişir. Yani HPV enfeksiyonu, çoğu zaman vücuttan kendiliğinden atılması mümkün olsa da, bazı kadınlarda virüs kalıcı hale gelir ve kanser öncesi lezyonlara yol açabilir.
BAKMADAN GEÇME!
Bu durum, HPV'nin rahim ağzı kanserine dönüşme riski taşıyan bir süreç başlatabileceği anlamına gelir. Erken teşhis ve müdahale ile bu risk azaltılabilir. Görüldüğü üzere HPV’nin kansere ilerlemesi diye bir süreç söz konusu. Bu sürece üç noktada müdahale yapılabilir: HPV kapmayı engellemek, kapılan HPV’yi tedavi etmek ve HPV taramaları ile öncül lezyonları erken teşhis ederek müdahale etmek.
Bilimsel verilere bakarsak maalesef HPV virüsüne karşı şu an için ispatlanmış bir tedavi yok. Ancak HPV kapılmasını engellemek ve ile ilişkili hastalıklara erken teşhis koymak konusunda elimizde güçlü araçlarımız var: aşı ve tarama!
HPV AŞISI: HEM KIZ HEM ERKEK ÇOCUKLARA!
HPV aşıları, özellikle çocukluk ve gençlik döneminde, virüsün vücuda girmesini engellemeye yönelik oldukça etkili bir yöntemdir. 2000’lerin başında piyasaya sürülen HPV aşıları, bu virüsle ilişkili kanserlerin görülme sıklığını büyük oranda azaltmıştır.
BAKMADAN GEÇME!
Örneğin, Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) tarafından oluşturulan raporlar, HPV’ye bağlı kanserlerin görülme sıklığının yüzde 85 oranında azaldığını göstermektedir. Bu, aşının ne kadar önemli bir koruma sağladığının güçlü bir göstergesidir
HPV aşısı hakkında toplumsal bir korku bulunmakta. Pek çok kişi, aşının ciddi yan etkilere yol açabileceğinden endişe etmekte. Ancak bilimsel veriler, HPV aşılarının son derece güvenli olduğunu ve diğer aşılarla benzer şekilde şişlik, kızarıklık gibi basit yan etkiler dışında herhangi bir ciddi yan etki oluşturmadığını göstermektedir. Dünyada, HPV aşısı ile ilişkilendirilen felç veya ölüm vakası bildirilmemiştir.
Vurgulanması gereken önemli bir nokta aşının var olan HPV’yi tedavi etmeyeceği gerçeğidir. Tüm aşılar gibi HPV aşısı da yeni enfeksiyonlar oluşmasını önler. Bu yüzden, aşılamanın en etkili olduğu dönem, cinsel ilişki başlamadan önceki çocukluk ve ergenlik dönemidir. Dünyadaki önemli kılavuzlar, 9 yaşından 26 yaşına kadar kız ya da erkek fark etmeksizin tüm çocuk ve gençlerin aşılanmasını önermektedir.
BAKMADAN GEÇME!
HPV TARAMALARI: ERKEN TEŞHİS İLE KANSER ÖNCESİ LEZYONLAR TESPİT EDİLEBİLİR
HPV ile ilişkili kanserlerin oluşumunda en önemli sorunlardan birisi, virüsün yol açtığı kanser öncesi lezyonların tespit edilememesidir. Bu yüzden doğru HPV tarama programları, kanserin önlenmesinde büyük rol oynamaktadır. Şanslıyız ki Türkiye, HPV testi temelli rahim ağzı kanseri tarama programlarında dünyaya öncülük eden ülkeler arasında yer alıyor.
Düzenli HPV testleri sayesinde, kanser öncesi lezyonlar erken dönemde tespit ve tedavi edilebilir. Bu, kanser gelişmeden müdahale edilmesini sağlayarak, hastalığın ilerlemesini engeller.
SONUÇ: HPV’YE KARŞI FARKINDALIK ŞART!
HPV, dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen bir virüs olmasına rağmen, doğru aşılamalar ve tarama yöntemleri ile kanser gibi ciddi sonuçlar önlenebilir.
Bu nedenle HPV hakkında daha fazla bilgi edinmek, farkındalık yaratmak ve toplumsal olarak bu konuda adımlar atmak, toplum sağlığını korumanın en etkili yollarından biridir. HPV’ye karşı korunmak, sağlığınızı korumak için alabileceğiniz en önemli önlemlerden biridir.