MIS-C sendromu nedir ve belirtileri nelerdir? Çocuklarda MIS-C hastalığı tanısı ve tedavisi
Güncelleme Tarihi:
MIS-C sendromu, çocuklarda koronavirüs sonrası ortaya çıkıyor. Ciddi sonuçlar doğurabilen bu rahatsızlık aileleri de tedirgin ediyor. Bu nedenle çocukların yakından takİp edilmedi oldukça önemli. Peki MIS-C sendromu nedir ve belirtileri nelerdir? MIS-C sendromu tanı kriterleri nelerdir? MIS-C hastalığı tekrar eder mi? Nasıl tedavi edilir? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı Doktor Öğretim Üyesi Tarkan İkizoğlu, MIS-C sendromu ile ilgili detaylı bilgiler verdi.
MIS-C sendromu, Covid-19 olan çocukların sağlığı açısından risk oluşturabiliyor. Covid-19 geçiren veya geçirmekte olan çocuklarda nadiren gözükür ve bu çocukların çoğu tıbbi bakımla iyileşir. Ancak bazı çocuklar hayatlarının risk altında olduğu noktaya kadar hızla kötüleşebilir.
MIS-C hastalığı nedir?
Çocuklarda multisistem inflamatuar sendrom (MIS-C), Covid-19 hastalığı ile bağlantılı olduğu düşünülen ciddi bir durumdur. Covid-19 virüsü(SARS COV-2) ile enfekte olan çocukların çoğu hastalığı hafif semptomlarla geçiriyor. Ancak MIS-C geliştirmeye devam eden çocuklarda kalp, akciğerler, kan damarları, böbrekler, sindirim sistemi, beyin, cilt veya gözler gibi bazı organlar ve dokular ciddi şekilde iltihaplanır. Belirtiler ve semptomlar vücudun hangi bölgelerinin etkilendiğine bağlıdır.
MIS-C bir hastalık değil bir grup belirti ve semptomdan oluşan bir sendrom olarak kabul ediliyor. Nedeni ve risk faktörleri de dahil olmak üzere hakkında bilinmeyen çok şey var.
BAKMADAN GEÇME!
MIS-C belirtileri nelerdir?
Çocuklarda multisistem inflamatuar sendromun (MIS-C) belirti ve bulguları (tüm semptomlar) aynı anda gözükmeyebilir. MIS-C belirtileri şu şekilde sıralanabilir;
• 24 saat veya daha uzun süren ateş
• Kusma
• İshal
• Mide ağrısı
• Deri döküntüsü
• Alışılmadık derecede yorgun hissetmek
• Hızlı nabız
• Hızlı nefes alma
• Kırmızı gözler
• Dudakların ve dilin kızarıklığı veya şişmesi
• Ellerin veya ayakların kızarıklığı veya şişmesi
• Baş ağrısı veya baş dönmesi
• Büyümüş lenf düğümleri.
MIS-C'nin acil durum işaretleri
• Şiddetli karın ağrısı
• Nefes almada zorluk
• Soluk, gri veya mavi renkli cilt, dudaklar veya tırnak yatakları
• Yeni gelişen konfüzyon (sersemlik hali)
• Uykuya meyil
MIS-C sendromu tanı kriterleri nelerdir?
Doktorunuz 24 saati geçen ateş ve birden fazla organın etkilendiğini tespit eder ise covid-19 hastalığı veya geçirmiş olma durumunuzu araştıracaktır. Doktorunuz klinik ve laboratuvar sonuçlarınızı yorumlayarak MIS-C tanısını doğrulayabilir
Doktorunuz iltihaplanma alanlarını ve diğer MIS-C belirtilerini kontrol etmek için kan testleri, göğüs, kalp veya karın görüntüleme testleri gibi testler yapmak isteyebilir.
MIS-C'den şüphelendiğinde, erken teşhis ve uygun tedavi için Kawasaki hastalığı, sepsis veya toksik şok sendromu gibi diğer bazı inflamatuar durumları dışlaması gerekir.
Ne zaman doktora götürmeli?
Çocuğunuz yukarıda sıralanan belirtileri ağır geçiriyor veya acil durum uyarı işaretlerinden herhangi birini yaşıyor ise acil doktora başvurun. Çocuğunuz ciddi şekilde hasta değilse ancak MIS-C'nin diğer belirtilerini veya semptomlarını gösteriyorsa çocuğunuzun doktoruna başvurun.
BAKMADAN GEÇME!
Nasıl tedavi edilir? Tedavisi hakkında bilgi
MIS-C tanılı çocukların çoğu hastanede tedavi edilmelidir. Bazılarının pediatrik yoğun bakım ünitesinde tedaviye ihtiyacı olabilir. Tedavi genellikle destekleyici bakım ve etkilenen hayati organlarda kalıcı hasarı önlemek için iltihabı azaltıcı tedavileri içerir. Tedavi, semptomların tipine, şiddetine ve vücudun hangi organlarının ve bölümlerinin etkilendiğine göre değişir.
İnflamasyonu azaltmak için tedavi şunları içerebilir:
• Antikorlardan oluşan bir kan ürünü olan intravenöz immünoglobulin (IVIG)
• Steroid tedavisi
• İnflamasyona neden olabilen sitokin adı verilen yüksek protein seviyelerini düşürmeyi amaçlayan hedefe spesifik tedaviler.
Destekleyici bakım: Sıvı kaybı olan hastalarda damardan sıvı desteği, solunuma yardımcı olmak için oksijen(bazen mekanik solunum cihazı, çok nadir durumlarda da kalp ve akciğerlerin işini yapan bir makine kullanılarak ekstrakorporeal membran oksijenasyonu (ECMO), şokla ilgili düşük tansiyonu normalleştirmek veya kalp fonksiyonuna yardımcı olmak için kalp destek ilaçları, aspirin veya heparin gibi kan pıhtılaşması riskini azaltan ilaçlar kullanılabilir.
MIS-C ye eşlik eden bakteriyel bir enfeksiyon var ise antibiyotikler kullanılabilir.
MIS-C'nin bulaşıcı olduğuna dair bir kanıt yoktur. Ancak çocuğunuzun Covid-19 virüsü veya başka bir bulaşıcı enfeksiyon türü ile aktif bir enfeksiyona sahip olma ihtimali vardır.
MIS-C hastalığı tekrar eder mi?
Şu ana kadar bildirilmiş tekrarlayan MIS-C vakası yok. Tekrarlama ihtimali veya riski ile ilgili maalesef bir veride yok.
Çocuklarda MIS-C hastalığının tehlikeleri nelerdir?
MIS-C, Covid-19'un bir komplikasyonu olarak görülmektedir. Hastalığın şiddeti ve seyri hastalar arasında çok farklı seyredebilmektedir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile birçok hasta tam olarak iyileşmektedir. MIS-C kalp, akciğerler veya böbrekler gibi hayati organlarda ciddi sorunlara yol açabilir. Nadir durumlarda kalıcı hasara ve hatta ölüme neden olabilir.
BAKMADAN GEÇME!
MIS-C önlenebilir mi?
Hastalığı engellemenin tek bilinen yolu çocuğunuzun Covid 19 geçirmemesidir. Siz ve çocuğunuz Covid-19 virüsünden korunmak için birçok önlem alabilirsiniz. Bazı ülkelerde 12-18 yaş grubu çocuklara aşı yapılmasına onay verildi ancak ülkemizde şu an için 18 yaş üstü bireyler aşı olabiliyor. Çocuğunuzun temas ettiği erişkinlerin aşı olması önemli. Buna ek olarak:
Ellerinizi sık sık su ve sabunla en az 20 saniye yıkayın. Sabun ve su yoksa, en az %60 alkol içeren bir el dezenfektanı kullanın.
Hasta olan insanlardan kaçının. Özellikle öksüren, hapşıran veya hasta ve bulaşıcı olabileceklerini gösteren başka belirtiler gösteren insanlardan kaçının.
Sosyal mesafeyi uygulayın. Bu, sizin ve çocuğunuzun, evinizin dışındayken diğer insanlardan en az 2 metre uzakta durmanız gerektiği anlamına gelir.
Halka açık ortamlarda ağız ve burnu örtecek şekilde maske takın. 2 yaşından büyük çocuklar içinde maske kullanımı önerilir. Aşılama ile maske önerilerinde değişikliğe gidilebir.
Burnunuza, gözlerinize ve ağzınıza dokunmaktan kaçının.
Hapşırırken veya öksürürken ağzınızı bir mendil veya dirseğinizle kapatın.
Çok temas edilen yüzeyleri temizleyin veya dezenfekte edin.