Güncelleme Tarihi:
Kızamık vakaları, dünya genelinde son yıllarda artış gösteriyor ve bu durum, küresel sağlık otoritelerini ciddi şekilde endişelendiriyor. Aşılamada yaşanan aksamalar, bazı bölgelerde sağlık hizmetlerine erişim sorunları ve bağışıklık oranlarının düşmesi, bu bulaşıcı virüsün yeniden yayılmasına zemin hazırladı.
Ülkemizde de son yıllarda artan kızamık vakaları, sadece çocukları değil yetişkinleri de tehdit ediyor. Kızamık vakalarının günden güne en çok artış gösterdiği ülke ise ABD.
Son yıllarda, aşılama oranlarındaki artış ve sağlık önlemlerinin etkisiyle, kızamık vakaları büyük oranda azalmıştı. Ancak son dönemde, virüsün tekrar yayılmaya başlaması, halk sağlığı yetkililerini endişelendirdi. Özellikle 2025’in ilk çeyreğinde bildirilen vaka sayıları, kızamığın tekrardan ciddi bir tehdit oluşturduğunu gözler önüne serdi.
Ülke genelinde bulaşıcılığı hızla artan virüsün yayılmasıyla birlikte, Google’da ‘A vitamini kızamığa iyi gelir mi?’ sorusuyla yapılan aramalar son bir ayda yüzde 5 bin oranında arttı.
Çevrimiçi bu ilgi, Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bakanı Robert F. Kennedy Jr.’ın A vitaminini kızamık için potansiyel bir tedavi olarak övmesinin ardından dikkat çekti. Peki, gerçekten de A vitamini kızamığa iyi geliyor mu? Bu sorunun cevabını geçmeden önce, A vitaminin faydalarına bir bakalım…
A vitamini, vücut için hayati bir besin maddesi. Antioksidan özelliği ile hücreleri serbest radikallerin zararlarından koruyor. Vücut kendi başına A vitamini üretemediği için, bu besini dışarıdan almak gerekiyor.
Vücudun besinleri emme yeteneği engellenmiş bireyler daha fazla risk altında bulunuyor. A vitamini açısından zengin gıdalar arasında koyu yeşil yapraklı sebzeler, sarı ve turuncu meyveler, havuç, tatlı patates, kavun, karaciğer, yumurta ve süt gibi hayvansal ürünler yer alıyor.
George Washington Üniversitesi Hemşirelik Okulu’ndan Prof. Dr. Tony Yang, A vitamini eksikliğinin gece körlüğüne yol açabileceği ve görme kaybı riskini artırabileceği konusunda uyarılarda bulunuyor.
Ayrıca yapılan araştırmalar, A vitamini açısından zengin gıdaların tüketilmesinin katarakt ve yaşa bağlı makula dejenerasyonu gibi göz sorunlarının gelişme riskini azalttığını ortaya koyuyor.
A vitamini, bağışıklık sistemini güçlendirmeye de yardımcı oluyor. Beyaz kan hücrelerinin üretimini ve fonksiyonlarını destekleyerek, kan dolaşımındaki zararlı bakterileri temizlemeye yardımcı oluyor. Üreme sağlığı açısından da önemli olan A vitamini, doğurganlık ve fetal gelişim üzerinde olumlu etkilere sahip.
Tüm bunların dışında A vitamini, cilt sağlığı için de faydalı. Retinoidler içeren kremler ve ilaçlar, A vitamininin sentetik formu olup, şiddetli akne ve sedef hastalığını tedavi etmekte kullanılıyor. Ayrıca, A vitamini içeren topikal ürünlerin ince çizgilerin ve kırışıklıkların görünümünü azalttığına dair araştırmalar da bulunuyor.
A vitamini, bazı kanser türlerinin riskini azaltabileceği öne sürülen bir besin maddesi. Özellikle meme, kolon ve yemek borusu kanserleri gibi bazı kanser türleri ile bağlantısı inceleniyor.
Tüm faydaları dışında A vitamininin etkileri sınırlı. Yapılan araştırmalar, A vitamini takviyelerinin baş ve boyun kanserini önlemek, HIV bulaşma riskini azaltmak veya alt solunum yolu enfeksiyonlarını hafifletmek konularında etkisiz olduğunu gösteriyor. Aynı durum, A vitamini ile ilgili kızamık tedavisi için de geçerli.
Kızamık, kırmızı döküntüleriyle bilinen, son derece bulaşıcı bir virüs olup, öksürük, tıkanıklık, sulu gözler, boğaz ağrısı ve yüksek ateş gibi belirtilerle kendini gösteriyor. Çoğu kişi kızamığı atlatsa da ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabiliyor. Kızamık dünya genelinde her yıl 100 binden fazla ölüme yol açıyor; bu ölümlerin çoğu da aşısız çocuklarda görülüyor.
Robert F. Kennedy Jr., bu ayın başlarında, Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nin, kızamık geçiren kişilere A vitamini alımını ‘doktor gözetiminde’ önerdiği güncellenmiş kılavuzlarına dikkat çekiyor. Fox News’deki bir yazısında Kennedy Jr., “Çalışmalar, A vitamini alımının kızamık ölüm oranlarını önemli ölçüde azaltabileceğini” iddia etti.
Ancak doktorlar, bu tür tedavi yaklaşımlarının aşının yerini tutamayacağı konusunda uyarılarda bulundu. NewYork-Presbyterian ve Weill Cornell Medicine’de bulaşıcı hastalıklar uzmanı olan Dr. Roy Gulick, A vitamininin kızamığı tedavi etmediğini veya önlemediğini vurguladı.
A vitamini eksikliğinin kızamık enfeksiyonlarını daha şiddetli hale getirebileceği, gelişmekte olan ülkelerde yapılan çalışmalarla da gösterildi. Bu arada A vitamini, yararlı olsa da fazlası tehlikeli olabilir.
Suda çözünebilen vitaminlerin aksine, A vitamini vücutta depolanır ve zamanla toksik hale gelebilir. Mayo Clinic’e göre, tek seferde büyük bir doz alımı (200.000 mikrogramdan fazla) mide bulantısı, kusma, baş dönmesi ve bulanık görme gibi semptomlara yol açabilir.
Uzun süreli yüksek dozlar, kemik incelmesi, karaciğer hasarı, baş ağrısı, sindirim problemleri, cilt tahrişi ve eklem ağrılarına neden olabilir. Ayrıca, hamilelikte aşırı A vitamini alımının doğum kusurlarıyla ilişkili olduğu da biliniyor. A vitamini, bazı ilaçlarla da etkileşime girerek etkinliklerini azaltabilir. A vitamini ile etkileşime giren en az 23 ilaç olduğu için, bu ilaçlardan herhangi birini kullanıyorsanız, takviye almadan önce doktorunuza danışmanız önemli…
New York Post'un 'Should you be taking a vitamin A supplement? All the things the nutrient can — and can’t — do' başlıklı haberinden derlenmiştir.