İşte kadınlarda doğurganlık yaş aralığı ve sınırı... 30 yaşından sonrasına dikkat!
Güncelleme Tarihi:
Kadınlarda doğurganlık yaş aralığı 21 ve 30 yaş aralığı olarak kabul ediliyor. Bu yaş arası dönemler kadınlar için en ideal ve doğurganlığın en yüksek olduğu dönemler. Bu dönemden önce veya daha sonra hamilelik dönemlerinde bazı riskler ile beraber risksiz hamilelik geçiren pek çok kadın bulunuyor. İşte kadınlarda doğurganlık yaş aralığı ve sınırına tüm detaylar...
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Kemal Atasayan, “Doğurganlık yaşla birlikte değişir. Menopozdan sonra kadınların artık hamile kalamayacağı bilinse de genel olarak, kadınlar yaşlandıkça üreme potansiyelleri azalır ve doğurganlığın menopozdan 5 ila 10 yıl önce sona ermektedir” dedi.
Doç. Dr. Kemal Atasayan, doğurganlıkta yaşın önemine dair ise şu önemli bilgileri kaleme aldı…
Günümüzde yaşa bağlı kısırlık daha yaygın hale gelmektedir, çünkü çeşitli nedenlerle birçok kadın aile kurmak ve bebek sahibi olmak için 30'lu yaşlarına kadar beklemektedir. Kadınlar her zamankinden daha sağlıklı ve kendilerine daha iyi bakıyor olsalar da, yaşamın ilerleyen dönemlerinde sağlığın iyileşmesi doğurganlığın yaşa bağlı doğal düşüşünü telafi etmemektedir.
Bir kadının yaşlandıkça, yumurtalıklarında kalan yumurta sayısındaki yaşa bağlı doğal azalma nedeniyle doğurganlığının azaldığı bilinmektedir. Bu düşüş çoğu kadının beklediğinden çok daha erken gerçekleşebilir.
BAKMADAN GEÇME!
Kadınlar yaşlandıkça, yumurtalıklarda meydana gelen normal, yaşa bağlı değişiklikler nedeniyle doğurganlık azalır. Yaşamları boyunca sperm üretmeye devam eden erkeklerin aksine, bir kadın yumurtalıklarında sahip olacağı tüm yumurta içeren foliküllerle doğar. Doğumda yaklaşık bir milyon folikül vardır. Ergenlik çağına gelindiğinde bu sayı yaklaşık 300.000'e düşmüş olacaktır.
Ergenlikte kalan foliküllerden sadece 300 kadarı üreme yıllarında yumurtlayacaktır. Foliküllerin çoğunluğu yumurtlama yoluyla değil, atrezi adı verilen ve devam eden kademeli bir kayıp süreciyle tükenir. Atrezi, hamile olmanızdan, normal adet döngülerine sahip olmanızdan, doğum kontrolü kullanmanızdan veya kısırlık tedavisi görmenizden bağımsız olarak ortaya çıkan dejeneratif bir süreçtir.
Bir kadının en doğurgan olduğu yıllar 20'li yaşlarıdır. Doğurganlık 30'lu yaşlarda, özellikle de 35 yaşından sonra kademeli olarak azalır. Sağlıklı, doğurgan 30 yaşındaki bir kadının denediği her ay hamile kalma şansı %20'dir. Bu, 30 yaşındaki her 100 doğurgan kadının 1 döngüde hamile kalmaya çalıştığında, 20'sinin başarılı olacağı ve diğer 80'inin tekrar denemek zorunda kalacağı anlamına gelir. 40 yaşına gelindiğinde, bir kadının şansı adet döngüsü başına %5'ten daha azdır, bu nedenle her 100 kadından 5'inden daha azının her ay başarılı olması beklenir.
Kadınlar menopoza kadar doğurganlıklarını sürdürmezler. Menopoz için ortalama yaş 51'dir, ancak çoğu kadın 40'lı yaşlarının ortalarında başarılı bir hamilelik geçiremez hale gelir. Bu yüzdeler doğal yollarla gebe kalmanın yanı sıra tüp bebek (IVF) de dahil olmak üzere doğurganlık tedavisi kullanılarak gebe kalınması için de geçerlidir. Kadın doğurganlığının yaşa bağlı kaybı, yumurtaların hem kalitesinin hem de miktarının giderek azalması nedeniyle gerçekleşir.
BAKMADAN GEÇME!
Kadınlarda görülen erken doğurganlık düşüşünün aksine, bir erkeğin sperm özelliklerindeki azalma çok daha sonra ortaya çıkar. Erkekler yaşlandıkça sperm kalitesi bir miktar bozulur, ancak genellikle bir erkek 60'lı yaşlarına gelmeden önce bir sorun haline gelmez.
Kadınlardaki değişiklikler kadar ani veya belirgin olmasa da, erkeklerde de yaşlandıkça doğurganlık ve cinsel işlevsellikte değişiklikler meydana gelir. Bu değişikliklere rağmen, 60'lı ve 70'li yaşlardaki erkeklerin daha genç partnerlerle gebe kalmasının da gösterdiği gibi, bir erkeğin çocuk sahibi olamayacağı maksimum bir yaş yoktur.
Erkekler yaşlandıkça, testisleri küçülme ve yumuşama eğilimindedir ve sperm morfolojisi (şekli) ve hareketliliği (hareketi) azalma eğilimindedir. Buna ek olarak, spermlerinde gen kusurları riski biraz daha yüksektir. Yaşlanan erkekler cinsel ve üreme işlevlerini olumsuz etkileyen tıbbi hastalıklar geliştirebilirler. Tüm erkekler, özellikle de yıllar boyunca sağlıklarını koruyan erkekler, yaşlandıkça üreme veya cinsel işlevlerinde önemli değişiklikler yaşamazlar.
Kalan yumurtaların sayısı azaldıkça yumurta kalitesi düştüğü için kadınların hamile kalma olasılığı azalır ve düşük yapma olasılığı artar. Bu değişiklikler en çok 30'lu yaşların ortalarından sonlarına doğru görülür. Bu nedenle, bir kadının yaşı yumurta kalitesinin en doğru testidir. Yumurta kalitesindeki önemli bir değişiklik de anöploidi (yumurtada çok fazla veya çok az kromozom bulunması) adı verilen genetik anormalliklerin sıklığıdır.
BAKMADAN GEÇME!
Döllenme sırasında normal bir yumurta 23 kromozoma sahip olmalıdır, böylece 23 kromozoma sahip bir sperm tarafından döllendiğinde, ortaya çıkan embriyo normal toplam 46 kromozoma sahip olacaktır. Bir kadın yaşlandıkça, yumurtalarının giderek daha fazlası ya çok az ya da çok fazla kromozoma sahip olur. Bu, döllenme gerçekleşirse embriyonun da çok fazla veya çok az kromozoma sahip olacağı anlamına gelir.
Çoğu insan, embriyonun fazladan bir 21. kromozoma sahip olması durumunda ortaya çıkan bir durum olan Down sendromunu bilir. Çok fazla veya çok az kromozoma sahip embriyoların çoğu ya hiç gebelikle sonuçlanmaz ya da düşükle sonuçlanır. Bu, yaşlı kadınlarda gebelik şansının daha düşük ve düşük yapma şansının daha yüksek olmasını açıklamaya yardımcı olur.
İnfertilite tanısı genellikle bir kadın 1 yıl korunmasız cinsel ilişkiden sonra hamile kalmamışsa (yani doğum kontrol yöntemleri kullanılmamışsa) konur. Ancak, 35 yaş ve üzerindeyse, değerlendirme 6 aydan sonra sonra başlamalıdır. Bir çiftin adet görmeme (amenore), cinsel işlev bozukluğu, pelvik hastalık öyküsü veya geçirilmiş ameliyat gibi gebe kalma yeteneklerini etkileyen belirgin bir tıbbi sorunu varsa, infertilite değerlendirmesine hemen başlamalıdırlar.
BAKMADAN GEÇME!
Doğurganlık testleri yumurtlama tespiti ve fallop tüpleri, rahim ağzı ve rahmin değerlendirilmesini içerebilir. Erkek partnerin semen analizi değerlendirilmelidir. Çoğu test 6 ay içinde tamamlanabilir ve değerlendirme tamamlandıktan hemen sonra uygun tedaviye başlanabilir.
Tedavi alternatifleri
1- Yardımcı Üreme Teknolojileri (aşılama, tüp bebek)
Herhangi bir tedavide kadının yaşı gebelik şansını etkiler. 40 yaşın üzerindeki kadınlarda aşılama tedavisinin başarı oranı genellikle döngü başına %5'ten azdır. Bu, 35 ila 40 yaş arası kadınlar için %10 civarındaki başarı oranlarıyla karşılaştırılır. IVF daha etkilidir, ancak 40 yaş ve üstü kadınlarda nispeten düşük başarı oranlarına sahiptir, genellikle döngü başına% 20'den azdır.
BAKMADAN GEÇME!
2- Doğurganlığın Korunması (yumurta, embriyo dondurma)
Çocuk sahibi olmayı 30'lu yaşlarının sonuna veya 40'lı yaşlarının başına kadar ertelemek isteyen kadınlar, IVF sonrası embriyoların dondurulması veya daha sonra kullanılmak üzere yumurtaların alınıp dondurulması gibi doğurganlığın korunması yöntemlerini düşünebilirler.
Doğurganlığın korunması için yumurta dondurma, başarı vaat eden yeni bir teknolojidir. Fakat yaş, yumurta dondurma yöntemini kullanmak isteyen kadınların karşılaştığı bir sorun olmaya devam etmektedir. Yumurta dondurma işlemi uygulanan kadınların yaşı arttıkça, dondurulmuş yumurtalarının kullanıldığı yardımcı üreme teknolojisi döngülerinin sonuçlarını olumsuz etkilemektedir.
Bu nedenle yumurta kalitesinin daha yüksek olduğu daha genç yaşlarda yumurta dondurma işlemini yaptırmak hem saklanacak yumurta sayısını arttıracak hem de sağlıklı gebelik oluşturma şansı daha yüksek olacaktır.
BAKMADAN GEÇME!
3- Preimplantasyon genetik tarama (PGS)
Embriyoların genetik (kromozomal) anormallikler açısından test edilmesini sağlayacak yeni teknolojiler günümüzde sıklıkla kullanılmaktadır. Bu teknoloji, bir tüp bebek tedavisi sırasında oluşturulan embriyolar için geçerlidir. Özellikle ileri yaş kadınlar için faydalı olabilir.
Preimplantasyon genetik tanı (PGT) ile her embriyodan az sayıda hücre alınır ve genetik olarak incelenir. Anne rahmine transfer edilecek embriyolar kromozomal olarak normal embriyolar arasından seçilir. Böylece transfer edilen embriyo başına elde edilen sağlıklı gebelik şansının arttırılması amaçlanmaktadır.