İltihaplı eklem romatizması nedir? En fazla kimlerde görülür?
Güncelleme Tarihi:
İltihaplı romatizma asıl ismi romatoid artrit, kronik bir enflamatuar bozukluktur. Romatoid artritin eklemlerin içindeki zarda veya iç organlarda iltihaba yol açabilen bir hastalık olduğunu belirten Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı Özkan Yükselmiş, konuyla ilgili merak edilenleri anlattı.
Bu bozukluk genelde eklemlerde bariz etkisini göstermekle beraber akciğer, cilt, gözler, kalp ve dolaşım sisteminde de etki gösterir. Çok soğuk veya sıcak havanın bu hastalığa neden olduğu kanısı doğru değildir çünkü bu hastalık otoimmum dediğimiz kendi hücrelerini yabancı olarak algılayarak oluşan bir durumdur. Yani bağışıklık sistemimizde oluşan bir hatanın sonucudur.
Normalde bağışıklık sistemi normal çalışan bir bireyin vücudu dışarıdan gelen yabancıya karşı savunma üretir ama bu hastalıkta vücut normal çalışmaz ve en çok eklemlere ve kalp gibi iç organlara saldırır. Kan hücrelerinin eklem boşluğuna saldırarak orda bir hasar ortaya çıkartır ve ardından eklemlerde şişlikler oluşur.
BAKMADAN GEÇME!
Kimlerde görülür?
Her yaşta görülebilmekle birlikte en çok 20-50 yaşları arasında başlar. Kadınlarda görülme sıklığı 2-3 kat daha fazladır. İklimsel özellikler RA’in oluşmasını ya da görülme sıklığını etkilememektedir. Yani hastalığa tutulmada sıcak ya da soğuk bölgede oturuyor olmanın, nemli veya kuru ortamlarda bulunmanın farkı yoktur. İklimsel faktörler muhtemelen hastalığın görülme sıklığını etkilememektedir. Ancak hastalığa bağlı şikayetlerin daha fazla ya da daha az duyulmasını etkileyebilir. Örneğin bölgesel sıcak uygulama şiş eklemlerdeki şikayetleri arttırabilirken soğuk uygulama, tam tersine azaltabilir.
Enfeksiyonların iltihaplı romatizmaya yol açtığı görüşü pek çok hekim tarafından savunulmaktadır ama bu görüş bir kanıta daha dayandırılmamıştır. Bu hastalık bulaşıcı değildir, çocuklara geçmez ama bu hastalığa neden olabilecek vücut genleri çocuğa aktarılırsa çocuk bu hastalığa yatkın olabilir.
BAKMADAN GEÇME!
Oluşumunda risk faktörleri nelerdir?
Kadın olmak özellikle 55 yaşın altında ise büyük bir risk faktörüdür. Çünkü bu hastalıkta görülme sıklığı en fazla bu grupta yer alır. Sigara içmek yine riski çok arttıran bir faktördür. Çevre faktörleri ile ilişkisi çok anlaşılmamışsa bile asbest, bazı maddelerin risk faktörü olduğu gözlemlenmiştir. Hamile kalmayı düşünen kadınlarda eğer bu hastalık varsa kesinlikle sıkı bir takiple gebeliklerini sürdürmelerini öneriyoruz.
İltihaplı romatizma nasıl ayırt edilir?
Bu romatizma türünü diğer romatizmalardan ayırmak önemlidir. Romatoid artriti ayırmanın önemli bir yolu eklem tutulumunun özelliğidir. Örneğin, romatoid artrit el bileğini ve pek çok el küçük eklemlerini etkiler. Genellikle tırnaklara yakın eklemleri etkilemez. Osteroartrit yani kireçlenme olarak nitelendirdiğimiz sık bir türü tam tersi olarak elin daha çok tırnağa yakın eklemlerini tutar. Romatoid artritde en çok tutulan eklemler dirsekler, omuz, boyun, çene, kalça, diz, ayak bilekleri ve ayak parmak eklemleridir.
BAKMADAN GEÇME!
Romatoid artritte omurga eklemleri genellikle tutulmaz. Bazen boyun omurları tutularak ense ve boyun ağrısı yapabilir. Romatoid artritli bir insanda eklemler genellikle her iki taraf eklemi tutulma eğilimindedir (her iki dirsek veya her iki omuz tutulması gibi). Yani sağ diz şişmişse çoğunlukla sol elin parmak eklemleri de buna eşlik edecektir. Şişen eklemlerin yerleri ve bazı kan testleri romatizmal artriti yani iltihaplanma romatizmasını, romatizmal hastalıklardan ayırt etmede temel rol oynar.
Romatizmal artritli olan insanların organ hastalıklarının oluşma riski de epey yüksektir. Kemiklerimiz zayıflayabilir, eklemlerimizde sıklıkla dirsek ekleminde akciğer gibi organlarda nodül dediğimiz yapılar görülebilir. Kuru ağız, kuru gözle karakterize Sjorgen Sendromu gelişme riski artar. Hem bu hastalığın yarattığı bir sonuç hem de tedavisindeki ilaçların yaptığı bir etki olarak bağışıklık sistemimiz zayıflar ve daha çabuk enfeksiyona kapılırız. Elimizde hareketsizlikle, akciğer ve kalp sorunlarına yol açabilir.
BAKMADAN GEÇME!
Yani kısa özetimiz yukarıda anlattığımız hastalığın belirtilerini gösteriyorsanız doktora gidip erken tedaviye başlamak önemlidir yoksa sonu felce kadar giden bir süreç sizi bekleyebilir.