Her yıl 52 bin erkeğe teşhis konuyor, 12 bini hayatını kaybediyor! Her erkeğin prostat kanseri hakkında bilmesi gereken 9 hayati şey
Güncelleme Tarihi:
Belden aşağı sağlıkları hakkında konuşmak, bırakın en yakınlarını, genelde erkeklerin doktorlarıyla bile yapmak isteyeceği bir konuşma değildir. Ancak erkeklerde en sık görülen ve aynı zamanda en zor anlaşılan kanser türlerinden biri olan prostat kanseri, üzerinde uzun uzun konuşmayı gerektiren bir konu.
Prostate Cancer UK’in Müdür Yardımcısı Amy Rylance, "Çoğu insan kansere yakalandığında kendini iyi hissetmeyeceğini varsayar. Yumruları, şişlikleri ve tüm yaygın kanser belirtilerini hissedeceklerini düşünürler. Ancak bu durum prostat kanseri olan çoğu erkek için geçerli değildir” dedi.
İşte prostat kanserinin nedenleri ve tedavileriyle ilgili yeni araştırmalar, sormaya dahi korkabileceğiniz tüm sorular ve uzmanların cevapları…
PROSTAT KANSERİNİN RİSKLERİ NELERDİR?
Rylance, “Prostat kanserinin yakalanmak için ‘iyi’ bir kanser olarak tanımlandığını ya da erkeklerin bu hastalıktan değil, bu hastalıkla birlikte öldüğünü sık sık duyuyoruz. Ancak bu, prostat kanseri olan birçok erkeğin oldukça rahatsız edici bulduğu bir şey” dedi ve ekledi:
“Her yıl teşhis konulan 52.000 erkeğin 12.000'den fazlasının bu hastalıktan ölmesi ve her sekiz erkekten birinin yaşamı boyunca bu hastalığa yakalanması gerçeği daha da ürkütücü. Prostat kanseri için başarılı bir şekilde tedavi gören erkekler için bile, geç teşhis konulan erkeklerde önemli bir yan etki yükü olabilir. Genellikle invaziv cerrahi veya radyoterapinin bir sonucu olan bu yan etkiler, idrar kaçırma ve erektil disfonksiyondan depresyon ve yorgunluğa kadar uzanmaktadır. Umarım çoğu erkek için bunlar nispeten kısa süreli olur ve zamanla daha iyi hale gelir, ancak bazıları için hayatlarının geri kalanı boyunca sürebilir.”
BAKMADAN GEÇME!
PROSTAT KANSERİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Yeni araştırmalar ve tedaviler konusunda Ulusal Sağlık Sistemi (NHS) ile yakın iş birliği içinde çalışan Prostate Cancer UK tarafından yapılan bir ankete göre, tedavi edilebilir türde olan erken prostat kanseri normalde belirti göstermiyor ve erkeklerin yalnızca üçte biri bunun farkına varabiliyor. Ankete katılan erkeklerin dörtte üçü prostatın (meni üretimine yardımcı olan ceviz büyüklüğünde bir bez) ne işe yaradığını ve neredeyse yarısı da mesanenin altında yer alan prostatın vücutlarının neresinde olduğunu bilmiyordu.
Rylance, “Prostat kanserinin teşhisini gerçekten zorlaştıran şey de bu. İşte bu yüzden semptomların ortaya çıkmasını beklemek yerine risk faktörlerinizi anlamak çok önemlidir” dedi ve risk faktörlerini şöyle detaylandırdı:
-- Genellikle idrar yapma zorluğu, prostat büyümesi gibi kanser olmayan yaygın bir sorunun belirtisi olabilir. Ancak hastalık genellikle prostatın üretraya baskı yapmayan veya sabah işemenize zarar vermeyen dış kısmında başlar.
-- Erkeklerde kanserin prostattan çıktığı ileriki aşamalarda belirtiler görülürse, bunlar arasında idrarda veya menide kan, açıklanamayan kilo kaybı ve genel idrar semptomları sayılabilir, ancak bunlar başka sağlık sorunlarının belirtileri de olabilir.
BAKMADAN GEÇME!
PROSTATINIZI NASIL KONTROL EDEBİLİRSİNİZ?
Prostat kanseri teşhisinde son 20 yılın en büyük denemesi olarak lanse edilen yeni bir ‘ezber bozan’ prostat kanseri taraması ufukta görünüyor. Hastalığın erken teşhis edilmesine yardımcı olmak ve hastalıktan ölümleri yüzde 40 oranında azaltmak amacıyla tedaviyi hızlandırmak için farklı test türlerini bir araya getireceği söyleniyor.
Prostate Cancer UK tarafından finanse edilen kitlesel ‘Transform’ denemesi, yüksek hızlı MRI taramaları, kan testleri ve genetik testler de dahil olmak üzere çeşitli mevcut ve yeni tarama yöntemlerini test edecek.
Şimdiye kadar resmi bir ulusal tarama programı yoktu ve klinisyenler kandaki yüksek protein seviyelerini ölçen PSA kan testine (prostat spesifik antijen) güvenmek zorundaydı. PSA testi, her ne kadar güvenilmez olarak bilinse de prostat kanseri kontrolünde ilk adımdır. Talep eden 50 yaş üstü her erkeğe uygulanabilir.
Yardım kuruluşu, birkaç yıl öncesine kadar kanında yüksek düzeyde PSA bulunan erkeklerin doğrudan biyopsiye gönderildiğini, bunun da ciddi enfeksiyon riskini beraberinde getirdiğini ve bazen kanseri gözden kaçırarak tekrarlanan biyopsilere ya da gereksiz radikal tedavilere yol açabildiğini tespit etti.
BAKMADAN GEÇME!
Ağustos ayında London's Global University, University College Hospital ve King's College London tarafından yürütülen bir denemeden önemli haberler geldi. Deneme, şu anda kullanılan tanısal kan testlerine kıyasla MRI testleriyle iki kat daha fazla prostat kanseri vakasının tespit edildiğini gösterdi.
2019'dan bu yana kullanıma sunulan diğer iki yeni teknik, taramanın artık eskisinden çok daha güvenli olduğu anlamına geliyor. Multiparametrik MRI taraması (mpMRI), prostat bezinin ayrıntılı bir resmini üreten ve tümörleri daha doğru bir şekilde değerlendirebilen özel bir MRI taraması türüdür. İğnenin perineden geçtiği transperineal kılavuzlu biyopsilerin enfeksiyona yol açma olasılığı daha düşüktür.
MRI sayesinde uzmanlar nereye bakacaklarını ve iğneyi tam olarak nereye batıracaklarını biliyorlar. Rylance, “Agresif kanserler bulup bulmadığımızı bilebilir ve agresif bir şekilde tedavi edebiliriz ya da düşük riskli bir kanser bulup diğer seçenekleri deneyebiliriz” dedi.
PROSTAT KANSERİ RİSKİ EN ÇOK KİMLERDE GÖRÜLÜR?
Hastalığa yakalanma olasılığı 50 yaşından itibaren artar ve babanız veya erkek kardeşiniz prostat kanseri geçirmişse tehdit iki katına çıkar.
Rylance, tüm prostat kanserlerinin genetik olmadığını, ancak bu riski artırabilecek 20'den fazla genetik mutasyon olduğunu söyledi. En iyi bilinenlerden biri BRCA gen mutasyonudur. Bu, meme kanseri gelişme şansını etkileyebildiği gibi bir erkeğin prostat kanseri riskini de arttırabiliyor. Rylance, akrabanıza daha genç bir yaşta, örneğin 60 yaşın altında teşhis konulmuşsa ya da genç yaşta kanserden ölmüşse de riskin daha yüksek olduğunu ekledi.
BAKMADAN GEÇME!
İZLEMELİ VE BEKLEMELİ MİSİNİZ?
Rylance, “Tüm prostat kanserleri aynı değildir, bazıları çok çok yavaş büyür. Tipik olarak 50 yaşın üzerindeki erkeklerde teşhis edildiği için, eğer çok yavaş büyüyorsa, hiçbir yere gitmeyen tembel kanserlerden biri, yaşamınız boyunca size herhangi bir zarar vermeyecektir” dedi.
Tedavilerin önemli yan etkileri olabileceğinden, herhangi bir belirti yaşamayan düşük riskli kanserli erkekler için kanseri izlemek yerine ‘aktif gözetim’ öneriliyor. Bu, kanserin kanda salgıladığı proteinin daha fazla olup olmadığını kontrol etmek için düzenli kan testlerini ve herhangi bir değişikliği kontrol etmek için tekrarlanan MRI taramalarını veya hedeflenen biyopsileri içerebiliyor.
Bu yıl mart ayında sunulan çalışmada, prostat kanserinin aktif olarak izlenmesinin 15 yıl sonra radyoterapi veya ameliyatla aynı yüksek sağkalım oranlarına sahip olduğu ortaya çıktı.
Çalışmada vücudun diğer bölgelerine yayılmamış lokalize prostat kanserine yönelik geleneksel tedavilerin etkinliğini ölçmek için 50-69 yaş arası 1.643 erkek takip edildi. Erkekler üç ana tedavi seçeneğine rastgele atandı; aktif izleme, cerrahi veya radyoterapi.
Çalışmaya katılan erkeklerin yaklaşık dörtte biri 15 yılın sonunda radikal tedavi görmedi ve 15 yıl boyunca hiçbir müdahalede bulunulmadan hayatta ve iyi durumda kaldı. Diğer erkeklerin ise kanser ilerledikçe tedaviye ihtiyaçları oldu.
BAKMADAN GEÇME!
YENİ TEDAVİLER DENEMELİ MİSİNİZ?
Birleşik Krallık Kanser Araştırmaları Beatson Enstitüsü'nde üroloji cerrahı ve kıdemli araştırma grubu lideri olan Profesör Hing Leung, kriyoterapi adı verilen kanser hücrelerini dondurmak ve yok etmek için aşırı soğuk uygulamayı tüm İskoçya'daki hastalarda kullandığını söyledi.
Profesör Hing Leung “Ancak yalnızca radyoterapi gibi daha önce birincil tedavi görmüş olanlar için veya kanser nüksetmişse bu, ikinci basamak tedavi yöntemidir. Kriyoterapi ve yüksek yoğunluklu odaklanmış ultrason (HIFU) gibi yeni seçenekler lokal, ablatif (minimal invaziv prosedürler) tedavi seçenekleri olarak kabul edilir. Ancak prostatektomi (prostatın cerrahi olarak çıkarılması) veya radyasyona dayalı tedavi kadar sağlam değildirler. Kanserin kaç yıl boyunca tedavi edildiği açısından uzun ömürlü oldukları henüz kanıtlanmamıştır” dedi.
VÜCUDA KANSERLE SAVAŞMASI ÖĞRETİLEBİLİR Mİ?
Prof. Leung, immünoterapinin bağışıklık hücrelerini uyandırmak ve kanserle savaşmalarını sağlamak için kullanıldığını söylüyor. Bu yöntem melanom ve diğer tümör türlerinin tedavisinde başarılı olmuştur, ancak prostat kanserinde henüz aynı etkiyi gösterememiştir.
Prof. Leung, "Prostat kanserinin neden bağışıklık hücreleri tarafından fark edilmekten kaçmayı başardığını anlamak için pek çok araştırma yapılıyor. Kanserde farklı immünoterapi yaklaşımlarıyla klinik denemeler yapıldı, bu nedenle uzmanlar önümüzdeki beş yıl içinde prostat kanseri için immün hedefli ilaçların olabileceğine inanıyor” ifadelerine yer verdi.