Gut hastalığı nedir, neden olur? Gut hastalığında tedavi ve tüketilmemesi gereken besinler
Güncelleme Tarihi:
Gut hastalığının yeme ve içme alışkanlıklarına bağlı olarak ortaya çıktığı düşünülüyor. Ayrıca gut olan hastaların çoğunluğunda kalp hastalığı, hipertansiyon, obezite ve böbrek sorunları da olabilir. Peki gut hastalığı nedir, neden olur? Gut hastalığında tedavi ve tüketilmemesi gereken besinler...
Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Aslı Doğruk Ünal ve Uzman Diyetisyen İpek Ağaca Özger konuyla ilgili önemli bilgiler verdi.
Gut, kandaki ürik asit düzeylerinin yükselmesinden ya da böbreklerden atımının az olmasından ya da vücutta ürik asit haline dönüşen pürinlerin bazı yiyeceklerle fazla miktarda alınmasından kaynaklanır. Ani nöbetler halinde gelişir ve şiddetli ağrı yapar özellikle ayak başparmağı ve diz eklemlerinde görülür. Ani ve yoğun ağrı veya gut atakları, ayağın yanıyormuş gibi hissedilmesine neden olur.
BAKMADAN GEÇME!
Gut hastalığı neden olur?
Pürinlerin parçalanmasıyla kanınızda ürik asit birikmesi gut oluşumuna neden olur. Kan ve metabolizma bozuklukları veya dehidrasyon gibi belirli koşullar vücudunuzun çok fazla ürik asit üretmesine neden olur.
Böbrek, tiroid problemi veya kalıtsal bir rahatsızlık, vücudunuzun ürik asidi atmasını zorlaştırabilir.
Orta yaşlı bir erkek veya menopoz sonrası kadınlarda, gut hastası ebeveynler, kardeşler veya diğer aile üyelerinde gut hastalığı varsa ,
Alkol tüketimi durumuda,
Düretikler ve siklosporin gibi ilaçlar alındığında,
Yüksek tansiyon, böbrek hastalığı, tiroid hastalığı, diyabet veya uyku apnesi gibi bir durumun varlığında gut olma olasılığı yüksektir.
Tedavisi
Gut tedavi edilmezse sonunda artrite yani eklem iltihabına yol açabilir. Bu ağrılı durum eklemlerin kalıcı olarak hasar görmesine ve şişmesine neden olabilir. Doktorların önerdiği tedavi planı, gutun evresine ve şiddetine bağlı olacaktır. Gut hastalığında akut ataklar sırasında ve ataklar arasındaki dönemlerde ayrı ayrı tedavi yöntemleri uygulanır. Ağrıların yoğun yaşandığı akut dönemlerde antiinflamatuar ilaçlar kullanılır.
BAKMADAN GEÇME!
Gut hastalığında tüketilmemesi gereken besinler
Tam yağlı süt, yağlı et suları ve bunlarla yapılmış yemekler
Sakatatlar (karaciğer, böbrek, dalak, işkembe, dil, beyin, kokoreç vb.)
Sucuk, pastırma, sosis, salam
Havyar, midye, kalamar, ıstakoz, ançuez, sardalya
Leblebi, kuruyemiş
Tam yağlı peynirler
Yağda kızartılmış, kavrulmuş, sos eklenmiş yemekler
Kepekli, çavdarlı, yulaflı ekmekler, krakerler
İçeriği bilinmeyen hazır gıdalar
Şeker ve şekerli besinler, tatlılar (Bal, reçel, marmelat, pekmez vb.)
Hamur işi, börek, çörek, pasta, kurabiye, kek vb.
Kaymak, krema, mayonez
Hayvansal yağlar (tereyağ, margarin, kuyruk yağ vb.)
Av etleri (Kaz, ördek, keklik, bıldırcın, tavşan vb.)
Alkol.
Tüketilebilen besinler
Yağı azaltılmış süt, yoğurt, kahve, çay, ıhlamur
Unlu yiyecekler, patates, pirinç, makarna, erişte, şehriye
Sebzeli veya katı pişmiş yumurta
Bütün meyve ve meyve suları
Yağı az sığır eti, dana eti, kuzu, tavuk, hindi, balık eti
Az yağlı beyaz peynir
Az yağlı süt, yoğurt ve sebzelerden yapılmış çorbalar
Kuru baklagiller: Kuru fasülye, nohut, mercimek, bulgur (60 gr)
Sebzeler: Karnabahar, ıspanak (200 gr). Bezelye, mantar (60 gr). Diğer sebzeler.
Tuz, nane, tere, maydanoz, sirke, patlamış mısır, maya, kuruyemişler.
BAKMADAN GEÇME!
Gut diyeti nasıl yapılır?
Pürinden zengin besin tüketimi azaltılmalı. Örneğin; et, balık, kümes hayvanları gibi pürin içeren besinler akut ataklarda yenilmez. Akut ataklar geçince bu besinler az miktarda (60 gr/gün) verilebilir. Süt, peynir, yumurta, pürinden sınırlı diyette en iyi protein kaynaklarıdır.
Yağ böbreklerden ürik asit atımını azalttığından yağ alımı azaltılmalı.
Kilo alımına dikkat edilmeli. Kilolu bireyler kilo vermeli. Aşırı kilolu olmak gut oluşumu riskini artırır, vermek ise gut riskini azaltır. Ayrıca kilo vermek eklemlerdeki genel stresi de azaltır.
Bol su içerek vücut dolaşımı canlı tutulmalı.
Alkol tüketilmemeli. Alkol, gut ataklarını tetikler ve ürik asit birikimine neden olur.
Beslenmenin yanı sıra yeterli egzersiz yapılarak hastalığın tedavisine yardımcı olunmalıdır.