Gündüz yapılan şekerleme gece uykusunun yerini tutar mı? Toplam 6 saat uyumuş olmak yeterli mi?
Güncelleme Tarihi:
Gece kaçan uykuyu gündüz şekerleme yaparak telafi etmeye çalışanlardansanız bu haber sizin için...
Belki gecenin geç saatlerine kadar sosyal medyada dolaştınız, belki de huzursuz düşünceler yüzünden bütün gece yattığınız yerde dönüp durdunuz. Her ne olduysa oldu ve uykunuzu alamadınız ve "Öğlen biraz kestirsem açığı kapatır, enerjimi toplar mıyım?" diye düşünüyorsunuz. Bu konuda uzmanlar çok önemli uyarılarda bulunuyor.
Massachusetts Üniversitesi'nde uyku bilimi alanında araştırmalar yapan Dr. Rebecca Spencer, "Öğle uykusu günün geri kalanı için ihtiyaç duyduğunuz enerjiyi toplamanıza yardımcı olabilir ama gece yeterince uyumamış olmanın yarattığı sağlık risklerini ortadan kaldırmayabilir" dedi. Peki neden?
BAKMADAN GEÇME!
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri'nin 2020 yılında gerçekleştirdiği bir ankete göre, ABD'deki yetişkinlerin üçte birinden fazlası, tavsiye edilen en az yedi saatlik gece uykusunu almıyor. Uzmanlar bu şekilde yeterince uyumuyor olmanın obezite, yüksek tansiyon, diyabet, koroner kalp hastalığı, inme, mental sorunlar gibi birçok sağlık riskini artırdığına işaret ediyor.
Dr. Spencer, "Uykunuzun süresinin uzunluğu kadar uyku kaliteniz de önemli" derken bunun uykunun farklı aşamalarında geçirilen zamana bakarak belirlendiğini belirtti.
İnsanlar uyurken her biri aşağı yukarı 90 dakika süren uyku döngülerinden geçiyor. Her döngü dört aşamadan oluyor. İlk iki aşama hafif uyku olarak değerlendiriliyor. Bu aşamalarda kaslar gevşiyor, vücut sıcaklığı düşüyor, kalp atış ve soluk alıp verme hızı düşüyor ve yavaş yavaş uykuya dalıyoruz.
BAKMADAN GEÇME!
Üçüncü aşama derin uyku olarak biliniyor. Burada gözler ve kaslar tamamen gevşiyor, vücutta kemik, kas gibi dokular tamir oluyor, bağışıklık sistemi güçleniyor, hafızalar işlenip güçleniyor.
Dördüncü aşama ise İngilizce hızlı göz hareketi anlamına gelen 'rapid eye movement'ın kısaltması olan REM. REM uykusu, üçüncü aşama kadar derin olmamakla birlikte, rüya görme ihtimalimizin en yüksek olduğu, öğrenme, hatıraların depolanması, ruh halinin düzenlenmesi süreçleriyle ilişkilendirilen evre.
Johns Hopkins Tıp Okulu'ndan klinik psikolog ve davranışsal uyku tıbbı uzmanı Molly Atwood, "Ara sıra geceleri iyi uyuyamamak normaldir. Ancak her gece bu evreleri tutarlı bir biçimde geçemiyorsanız, bir dizi sağlık sorunuyla karşı karşıya kalabilirsiniz" dedi.
BAKMADAN GEÇME!
Dr. Spencer ise şekerleme yapmanın bu eksiği telafi etmeyeceğini belirtti ve ekledi: "Gece birkaç saat uyuduktan sonra üzerine gündüz uykusu da uyuyup toplam 6 saati geçebilirsiniz. Ama sağlığa faydalarını bu şekilde biriktiremezsiniz. 90 dakikadan daha kısa olan şekerlemelerde genelde uykunun üçüncü ve dördüncü evrelerine geçilmez, yani gece boyunca uyuduğunuz o derin, iyileştirici uykuyu uyuyamazsınız."
90 dakikadan uzun süren şekerlemeler, sağlığa faydalı derin uyku evrelerini içerebiliyor. Ancak uzun şekerlemelerin dezavantajı da kısa olanlara kıyasla daha fazla sersemlik ve ağırlık yaratması.
Bu konuda yapılan bir araştırma kapsamında verilen matematik testlerinde, uyku döngüsünün en derin aşamasında uyananların REM uykusu sırasında uyananlara kıyasla daha kötü sonuçlar elde ettiği belirlendi.
BAKMADAN GEÇME!
Dr. Atwood, bununla birlikte, kısa şekerlemelerin faydalı olabileceği durumlar da olduğunu belirterek, "Eğer gece çok iyi uyuyamadıysanız ve çalışmanız gerekiyorsa şekerleme yapmak tepki süresi ve hafıza gibi fonksiyonları iyileştirebilir" dedi. Atwood, "Örneğin genelde gün içinde çalışıyorsanız, 20 ila 30 dakikalık bir şekerleme sizi sersem etmeden ve o geceki uykunuzu sekteye uğratmadan, uyanıklık düzeyinizi artırabilir" ifadelerini kullandı.
Şekerlemeler aynı zamanda havayolu pilotları, şoförler, doktorlar ve vardiyalı işçiler gibi gece çalışan kişilerin uyanık ve dikkatli kalmasına da yardımcı oluyor. Dr. Atwood, "Benzer şekilde ileri yaştaki kişilerde ortaya çıkan gece sürekli tuvalete kalkma ihtiyacı gibi yaşla alakalı sorunlar karşısında da şekerleme yapmak faydalı olabilir" dedi.
BAKMADAN GEÇME!
Dr. Atwood, şekerleme yapma ihtiyacı olan kişilere bazı ipuçları da vererek, "Şekerleme 30 dakikadan fazla uzun olmasın ki ertesi gece uykunuz kaçmasın. Şekerleme yapmak için en uygun zaman, uyanıklık düzeyimizin düştüğü kendimizi uykulu hissettiğimiz öğleden sonralarıdır. Çünkü bu düşüş, uykuya dalmayı kolaylaştırabilir" diye konuştu.
Bununla birlikte kronik yorgunluk hisseden ya da şekerleme yapmadan gün geçiremeyenlere bir davranışsal uyku uzmanından yardım almalarını tavsiye eden Dr. Atwood, "İnsanlar bir süre sıkıntı çektikten sonra aile hekimlerine başvurup uyumalarına yardımcı olacak ilaçlar alıyor. Ancak bir uyku uzmanıyla görüşmek, uzun vadede ilaca bel bağlamaktan daha iyi bir çözüm" dedi.
BAKMADAN GEÇME!
Zira uyku psikolojisi alanında eğitim almış uzmanlar, çeşitli egzersizler ve bilişsel davranışsal terapi gibi stratejilerle ihtiyacınız olan uykuya kavuşmanıza yardımcı olabiliyor.
The New York Times'ın "Can a Nap Make Up for a Bad Night of Sleep?" başlıklı haberinden derlenmiştir.