Gıda zehirlenmesi belirtileri nelerdir? Gıda zehirlenmesine karşı öneriler
Güncelleme Tarihi:
Gıda zehirlenmesi, zararlı bakterilerin, parazit veya virüs içeren gıdaların tüketilmesi nedeniyle oluşan bir rahatsızlıktır. Uygunsuz koşullarda tüketilen yiyecek ve içecekler bu duruma yol açabilir. Peki gıda zehirlenmesi belirtileri nelerdir? Gıda zehirlenmesine karşı öneriler...
Gıda zehirlenmesi, özellikle yaz aylarında sık sık karşılaşılabilen bir rahatsızlık. Ciddi sonuçlara yol açabilen gıda zehirlenmesi, bakteri veya toksinler yönünden bozulan besinlerin tüketilmesiyle meydana geliyor. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. İsmail Çelik, gıda zehirlenmesi belirtileri ve nedenleriyle ilgili önemli bilgiler paylaştı.
Gıda zehirlenmesi belirtileri nelerdir?
Gıda zehirlenmesine yol açan sebepler farklılaştıkça belirtiler ve şikayetler de değişir. Genel bir değerlendirme yapmak gerekirse en sık karşılaşılan belirtiler şu şekildedir;
Kusma,
Karın ağrısı,
İshal,
Kanlı ishal,
İdrar yolu enfeksiyonu,
Karın krampları,
Vücut ve kas ağrısı,
Mide ağrısı,
Halsizlik ve yorgunluk,
Baş ağrısı,
Öksürük,
Sinir sistemi problemleri.
BAKMADAN GEÇME!
Gıda zehirlenmesi neden olur?
Gıda zehirlenmesinin ortaya çıkmasındaki en önemli etkenler; sıcak havalarda kolayca çoğalan bakteriler, yanlış ve uygunsuz koşullarda hazırlanan gıdalar, besinlerin uygun koşullarda saklanmaması ve tarihi geçen besinlerin tüketilmesidir. Bunun yanı sıra uygun hijyen koşullarının sağlanmaması, mutfak eşyalarının sterilizasyonunun sağlanmaması, kullanılan tarım ve böcek ilaçları da gıda zehirlenmesine yol açan nedenler arasındadır.
Gıda zehirlenmesine karşı öneriler
Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Evrim Demirel, besin zehirlenmesine karşı alınması gereken önemli kuralları anlattı; konuyla ilgili öneriler ve uyarılarda bulundu.
Ellerinizi sık sık yıkayın
Ellerimizle gün içerisinde hastalık etkeni olan her türlü zemine temas ediyoruz. Bunun sonucunda da ellerimizden pek çok hastalık bulaşabiliyor. Örneğin lavaboya giren bir kişi ellerini kurallara uygun yıkamadığında zararlı tüm mikroorganizmalar ellerinde kalıyor. Kirli ellerle temas da hastalık etkeni bakteri ve virüslerin gıdaya bulaşmasına yol açıyor. Bu duruma ‘çapraz bulaşma’ deniyor. Dolayısıyla özellikle herhangi bir pişmiş veya pişmemiş gıdaya dokunmadan önce ellerinizi en az 20 saniye boyunca mutlaka sabunla yıkamalısınız.
Çiğ etleri diğer gıdalardan uzak tutun
Alışveriş yaparken, yiyecekleri hazırlarken veya saklarken; çiğ kırmızı etleri, tavuk gibi kümes hayvanlarını, balık ve kabuklu deniz hayvanlarını diğer gıdalardan uzak tutun. Çünkü çiğ olan bu tür etlerde kolayca üreyen salmonellla, E.coli, staphylococcus aureus gibi bakteri ve virüsler, sebze- meyveye bulaştıklarında besin zehirlenmesi gelişebiliyor. Ayrıca eti kestiğiniz tahta ile sebze doğradığınız tahta aynı olmasın. Yine et kestiğiniz bıçakları, eti koyduğunuz yerleri ve ellerinizi; yemek pişirmeye başlamadan önce mutlaka sabunlu sıcak suyla yıkayın. Bu şekilde çapraz bulaşmayı önlersiniz.
Oda sıcaklında çözdürmeyin
Yüksek sıcaklığa dayanıklı olmayan yiyecekleri (kırmızı et, kümes hayvanları, balık, süt, peynir…) ortalama 5 derecenin üzerinde olan sıcaklıklarda uzun süre bulundurmayın. Oda sıcaklığı ortalama 21-22 derece civarlarında oluyor ve bu ortamdaki yiyecekler dışarıda kaldıkları süre içerisinde hızla zararlı bakteriler üretiyorlar. Bu nedenle buzluğunuzdan çıkarmış olduğunuz donuk etleri oda sıcaklığında kesinlikle çözdürmeyin. Donuk etinizin, pişirme işleminin bir gün öncesinde buzdolabının içinde çözünmesini sağlayın. Eğer acil çözünmesi gerekiyorsa, mikrodalga fırınınız varsa buz çözdürme programıyla çözdürüp, ardından hızlıca pişirin. Mikrodalga fırınınız yoksa akan ılık suyun içinde hızla çözdürüp yine bekletmeden pişirin. Dikkat etmeniz gereken bir başka önemli nokta ise çözülen etleri yeniden dondurmamak olmalı.
BAKMADAN GEÇME!
Buzdolabınızı tıka basa doldurmayın
Buzdolabınızın dondurucu olmayan normal bölümlerinde sıcaklık 5 derecenin üstünde olmamalı, çünkü sıcaklık arttıkça zararlı mikroorganizmalar çoğalıp üreyecektir. Ayrıca yiyecekleri buzdolabındaki soğuk hava içeride rahat dolaşabilecek şekilde yerleştirmeli ve tıka basa doldurmamalısınız. Çünkü buzdolabını çok doldurursanız içeride soğuk hava her besine aynı derecede etki etmez ve bunun sonucunda yiyeceklerde mikroorganizmalar üremeye başlar. Özellikle sıcak mevsimlerde dolabın kapağını çok sık açarak içerideki sıcaklığın artmasına da yol açmayın.
Buzdolabında 1-2 saatten fazla bekletmeyin
Et gibi çok hızlı bozulan yiyecekleri hiç bekletmeden hızlıca soğutmanız veya dondurucuya kaldırmanız gerekir. Özellikle kırmızı et ve tavuk gibi kümes hayvanlarını satın aldıktan sonra buzdolabında 1-2 saatten fazla bekletmeyin; ya pişirin ya da hızla dondurucuya kaldırın. Aksi halde besin zehirlenmesine neden olabilen mikroorganizmalar hızla çoğalıp, üreyebiliyorlar.
Son kullanma tarihlerine dikkat
Görünüşleri ve kokuları hiçbir şekilde değişmese bile son kullanma tarihleri geçmiş yiyecekleri asla tüketmeyin.
Şişmiş veya çatlamışsa, almayın
Konserve gıdaların şiddetli besin zehirlenmelerine yol açabilir. Konserve kutularının ağır darbeli, şişmiş veya çatlak olmamasına dikkat edin ve bu ürünleri satın almayın” diyor. Evde yaptığınız konservelerin de yapım esnasında kesinlikle hava almamaları çok önemli. Çünkü hava almış ürünlerde zehirlenmemize sebep olan zararlı mikroorganizmalar ürerler.
BAKMADAN GEÇME!
Yumurtayı buzdolabına yerleştirirken yıkamayın
Yumurta uygun koşullarda satın alınmaz ve saklanmazsa çok tehlikeli olabiliyor. Salmonella ve E. Coli gibi bakterilerin bulaşmamaları için yumurtayı satın alırken üzerinde hayvan dışkısı ve kir olmamasına dikkat edin. Yine aynı nedenle çatlak yumurtaları almayın. Ayrıca buzdolabına asla yıkayarak kaldırmayın. Bunun nedeni ise yıkandıktan sonra yumurta kabuğunun üzerindeki gözeneklerin açılarak hastalık oluşturan mikroorganizmaların hızla yumurtanın içine girmelerine sebep olması. Yumurtayı kullanımından hemen önce yıkayıp, pişirmeli ve yine özellikle çaprak bulaş olmaması için yumurtaya dokunduktan sonra ellerinizi iyice yıkamalısınız.
Etler iyi pişmiş olsun
Salam, pastırma ve çiğ köfte gibi çiğ tüketilen etler veya tercihen az pişmiş etler de bakterilerin bulaşması açısından risk oluşturuyorlar. Örneğin az pişmiş olan tavuk etinde salmonella, kırmızı ette de bir tür E.coli bakterisi üreyebiliyor. Bu nedenle bakterilerin yok olmaları için etlerin iyi pişmiş olmasına dikkat edin.
Hazırlık öncesinde iyice yıkayın
Besin kaynaklı zehirlenmeler, kontemine olan (hastalık etkeni bulaşan) gıdaların tüketilmeleri sonucu ortaya çıkan bir tablo. Bu nedenle besinleri pişirmede kullandığınız mutfak gereçlerini ve yüzeylerini, yemeği hazırlamadan önce deterjanla çok iyi yıkayın.