Çocuğunuz olsa bile sonradan kısır kalabilirsiniz! Sekonder infertilite nedir?
Güncelleme Tarihi:
İnfertilite sorunu daha önce tedavisiz çocuk sahibi olan çiftleri de etkileyebilir. Bu duruma 'sekonder infertilite' denir. Sekonder’in tıp dilindeki anlamı 'ikincil’dir. Neredeyse primer yani birincil infertilite kadar sık rastlanan bir durumdur. Ailesini genişletmeyi arzulayan çiftler için primer İifertilite kadar yıkıcı olabilir. Hayatlarının en üretken döneminde böyle bir sorunla mücadele etmek zorunda kalan çiftlerin aile, sosyal ve iş hayatları olumsuz etkilenir. Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Numan Bayazıt konu hakkında önemli bilgiler verdi.
SEKONDER İNFERTİLİTE İLE BAŞVURAN ÇİFTLERDE EN SIK RASTLANAN PROBLEMLER ŞUNLAR:
Kadının kilo artışı
Evlendiğinde düzenli adet gören kadın ilk doğumdan sonra kilo alırsa adetleri seyrekleşmeye başlayabilir. Bunun nedeni yumurtlama olmamasıdır. Daha çok polikistik over sendromu olan kadınlarda görülür. Bu kadınlarda normalden fazla sayıda yumurta olur ancak büyüyüp çatlayamazlar.
Yumurtaların sayı ve kalitesinde azalma
Yumurtaların sayısı ve kromozamal kalitesi 35 yaşından sonra düşmeye başlar. 40 yaşından sonra, başka hiçbir problem olmasa bile, her ay gebelik olma şansı %5 kadardır. Bu yaşlardaki çiftlerin gebe kalamayarak doktora başvurma olasılıkları %50’nin üzerindedir. Yumurta sayı ve kalitesini azaltan başka durumlarda vardır. Kemoterapi ve Radyasyon Tedavisi, Yumurtalıklara Yapılan Operasyonlar özellikle kist çıkarma ameliyatları, otoimmün hastalıklar bunlara örnektir. Genetik taşıyıcılık da önemlidir. Geçen yıllar içerisinde yumurtaların sayısında azalma, hatta erken menopoz ortaya çıkabilir. Annesi erken menopoza girenlerin bu olasılığı göz önünde bulundurmaları gerekir.
BAKMADAN GEÇME!
Düşük sonrası yapılan kürtajlar
Düşük veya doğumlardan sonra rahim içinde parça kalabilir. Bunların kürtajla temizlenmesi gerekebilir. Bu zorunlu ancak rahime zarar verme ihtimali olan bir girişimdir. Çünkü rahimin normalden yumuşak olduğu bir andır. Rahim içinde yapışıklıklar oluşursa buraya bebeğin tutunmasını engelleyerek sekonder infertiliteye neden olur.
Geçirilmiş pelvik iltihaplar
Özellikle chlamidya, gonore gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklara bağlı iltihaplanmalar tüplerde tıkanmaya neden olabilir. Bu durumda yumurta spermle buluşup rahime taşınamaz.
Endometriosis
Rahim iç zarını kaplayan dokunun normal yeri dışında tüpler, yumurtalıklar veya başka bir yere yayılmasıdır. Rahim kas tabakası içine yayılma olursa adenomyozis adı verilir. Bunlar her zaman olmasa da sıklıkla infertiliteye neden olabilen durumlardır.
BAKMADAN GEÇME!
Myomlar ve polipler
Bunların ortaya çıkma sıklığı yaş ilerledikçe artar. Her 4-5 kadından birinde görülür. Myomlar bebeğin yerleştiği rahim içine doğru gelişirse, polipler ise 2 cm’den büyük olursa gebeliği engelleyebilir.
İstmosel
Daha önce geçirilen sezaryan operasyonuna bağlı olarak rahimin kesilen bölgesinde bir kesecik oluşması ve içine sıvı birikmesidir. Bu sıvı bebeğin tutunacağı rahim içi ile ilişkili olduğundan embriyonun tutunmasını engelleyebilir.
Geçirilmiş pelvik cerrahiler
Myom, çikolata kisti, apandisit gibi nedenlerle yapılan ameliyatlar tüplerde yapışmaya neden olursa gebeliği engeller.
Sperm faktörü
Daha önce normal olan sperm üretimi çeşitli nedenlerle bozulabilir. Bunların arasında cinsel yolla bulaşan infeksiyonlar, hormonal bozukluklar, ilaç kullanımı, testosteron kullanımı, aşırı sigara ve tüketimi, testis tümörleri sayılabilir.
BAKMADAN GEÇME!
Doktora başvurmada gecikmeyin
Sekonder infertil çiftlerin de tıpkı primer’de olduğu gibi doktora başvurmakta gecikmemesi gerekir. Genel olarak infertilite tanısı koymak için korunmasız geçen sürenin 1 yıl olması beklenir ancak 35 yaşın üzerindekiler için bu süre 6 ay olmalıdır. Yukarıda saydığımız risk faktörlerini taşıyanların ise hiç beklemeden doktora başvurmaları daha uygun olur.
Sekonder infertilitede tedavi şekline problemin nedeni, süresi ve kadının yaşı göz önüne alınarak karar verilir. Bunlar kilo verme, yumurtlatma tedavisi (ovülasyon indüksiyonu), aşılama (intrauterin inseminasyon), tüp bebek(ıvf) ya da cerrahi girişimler olabilir.