Bebek ve çocukların adım adım gelişim cetveli
Güncelleme Tarihi:
Çocuk ve bebeklerin büyüme takibi, boy ve kilo gelişim tablosu, kız ve erkek çocuklarda büyüme ve gelişim evreleri ve daha fazlası.
Bebek- Çocuk büyüme ve gelişiminin takibi, yıl yıl çocukların boy ve kilo gelişim tablosu, çocuğun sağlık değerlendirmesinde çocuk gelişim cetvelinin önemi, kız ve erkek çocuklarda büyüme ve gelişim evreleri ve daha fazlası.
Bebeğiniz 1 aylık
İlk ayda bebekler her ne kadar sizi tanımasa ve seslere tepki veremese de ileriki aylarda size daha hızlı tepki verebilmesi için bu dönemde bebeğinizle konuşmanız, ona şarkı söylemeniz ve bolca temas etmeniz önemli. Ayrıca mutlaka onunla yüz yüze durmalı ve onun gözlerine bakmalısınız. Yenidoğan bebeklerin vücutlarındaki şişlik ve lekeler olağandır. Bu sorunlar ilk ay içinde geçer ve bebeğinizin teni normalleşir. Bebeğinizin bir süre gözleri de açılmayabilir. Arada rastgele açsa da zamanla uzun sürelerle gözlerini açmaya başlayacaktır. Ancak yenidoğanların görme kabiliyeti iyi değildir, günden güne gelişir. İlk başta bebeğinizin ilgisini yüksek kontrastlı nesnelerin ve parlak renklerin çektiğini fark edebilirsiniz. Yenidoğan bir bebeğin görüş açısı 15-30 cm. aralığındadır. Daha uzaktaki nesneler onlara bulanık görünürler. Zamanla bebeğinizin görüş açısı ve kalitesi arttıkça farklı objelere de tepki verecektir. Öte yandan bebeğin işitme duyusu gayet iyidir. Bu yüzden başta da söylediğimiz gibi sizi tanıması için bolca sözlü ve sesli iletişim kurmalısınız.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Birol SARAL
BAKMADAN GEÇME!
Bebeğiniz 2 aylık
Reflekslerin bir kısmı kaybolur ve hareketleri daha istemli hale gelir. Birkaç saniye de olsa başını dik tutabilir. Kasları gelişir, nesneleri 1-2 saniyeliğine elinde tutabilir. Ellerini ve kolları çok fazla hareket ettirir. Gözleri ile hareket halindeki bir cismi takip edebilir. 2 aylık bebek bu dönemde yalnızca nesneleri takip etmez, onları tanımaya da başlar. Sizi tanır ve sizinle direkt göz teması kurmaya başlar. Bu yüzden bu dönemde bebeğinizin gözlerine bakmanız onun gelişimi açısından çok önemlidir. Bebeğiniz bu dönemde bir şeyden rahatsız olduğunda ağlamanın yanı sıra kaşlarını da çatmaya başlar. İlk ayda içgüdülerinizle anlamak durumunda kaldığınız ruh hallerini bu ayda gelişen fiziksel ve sosyal becerileri sayesinde rahatlıkla ayırt edebilirsiniz. Örneğin size sarılmak istediğinde size doğru kollarını uzatır. Bebeğinizi doya doya kucaklamak için bundan daha geçerli bir bahane olamaz!
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Birol SARAL
Bebeğiniz 3 aylık
Artık bebeğinizle oyunlar oynayabilirsiniz! Çünkü o artık oyuncakların renklerini ve şekillerini seçebiliyor. Bu yüzden bu dönemde zeka geliştiren oyuncaklar ve resimli kitaplar bebeğinizin zihinsel ve görsel gelişiminde çok etkilidir. Ayrıca ses çıkaran oyuncaklarla da iletişim kurmaya başlayacaktır.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Birol SARAL
BAKMADAN GEÇME!
Bebeğiniz 4 aylık
4. ayda bebeğiniz nihayet gece boyunca uyumaya başlayacaktır. Gece uykuları 11 saate kadar çıkabilir. Gün içinde ise 2-3 saat daha uyur. Bebeğinizin daha kolay dalabilmesi için yorgunluk belirtileri göstermeye başladığında yatağına yatırın. Böylece hem daha rahat uykuya dalar hem de kendi kendine uyumaya alışır.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Birol SARAL
Bebeğiniz 5 aylık
Bebek yeni geliştirdiği motor becerilerini denemek için sabahları erkenden uyanır. Uyandığı zaman bir süre yatağında kendi kendine oynuyorsa, akşam yatırırken yatağına sevdiği oyuncaklardan birkaç tanesini koyabilirsiniz. Bu dönemde bebeğinizin diş çıkarma sancıları da olabileceğinden huysuzluğa ve ağrıya bağlı gece uyanmaları da olabilir. Bu durumda kauçuk diş kaşıma halkaları ağrı ve huysuzluğu azaltmada yardımcı olabilir. Ancak kesinlikle doktorunuza danışmadan bebeğinize herhangi bir ilaç vermeyin! Bazı bebekler için diş çıkarma süreci çok sancılı ve uzun sürse de bazıları için kısa ve kolay geçer. Dolayısıyla bebeğinizin aşırı tepki vermesi ya da hiç tepki vermemesinin sizi endişelendirmesine izin vermeyin.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Birol SARAL
BAKMADAN GEÇME!
Bebeğiniz 6 aylık
Yüzüstü yatarken bacaklarını hareket ettirerek emeklemeye çalışır. Kafasını serbestçe hareket ettirebilir, vücudunu istediği yöne çevirebilir. Parmaklarıyla kendi yemeğini yemek hoşuna gider. İlk dişi çıkabilir. Sırtüstü yatarken dönerek oturur pozisyona geçebilir. Parmakları ve elleri güçlenen bebeğiniz bu dönemde bir şeyleri kavramaktan mutluluk duyacaktır. Nesneleri sıkı sıkı tutarlar ve elleri arasında transfer edebilirler. Ancak yine de bir anda o nesneden ilgileri kopabilir ve nesneyi bırakabilirler. Bu yüzden bebeğinizin eline kırılacak nesneler vermemeye özen gösterin. Bu dönemde bebeğinize bol ve esnek kıyafetler giydirin zira bebeğiniz adeta bir akrobat gibi hareket edecek ve kendi kendine bilinçli olarak yaptığı bu hareketlerden zevk duyacaktır.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Birol SARAL
Bebeğiniz 7 aylık
Müjde! Bebeğiniz bu dönemde emeklemeye başlayacak! Kendine özgü bir emekleme stili olabilir, her bebek 4 uzvuyla emekleyecek diye bir kural yoktur. Emekleme çalışmaları esnasında bebeğinize dokunmayın. Arkasından ittirmek ya da yorulduğunu düşünüp kucağa almak yürümeye geçme dönemini geciktirecektir. Koltuk veya kanepe yanına gidip yavaş yavaş ayakta durabilir, her gördüğü nesneye uzanır, almaya çalışır, her nesneyi ağzına götürerek onu tanımaya çalışabilir. Dengesi iyice gelişir ve oturmaya başlayabilir. Kendi kendine dönebilir ve ellerinden destek alarak doğrulabilir. Bunları yaparken bebeğinize destek olmamalı, kendi kendine kaslarını geliştirmesini ve keşfetmesini izlemelisiniz.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Birol SARAL
BAKMADAN GEÇME!
Bebeğiniz 8 aylık
Kollarının altından tuttuğunuzda adım atma denemeleri yapacaklardır. Yeri tanıması ve hissedebilmesi için bu dönemde çocuğunuzu yere çıplak ayakla basması önemlidir. Ayrıca bu dönemde kendi boyundaki eşyalardan destek alarak ayakları üzerinde kendi başına durmaya başlayabilir. Dolayısıyla yerde sivri ya da keskin cisimlerin olmamasına ekstra bir özen göstermeniz gerekir. Bu dönemde taklit yeteneği gelişen bebeğinize basit kelimeleri ve hareketleri öğretebilirsiniz. Mesela giden bir kişinin arkasından el sallayıp bay-bay demesi mümkündür. Bebeğinizle konuşma çalışmalarına başlamak için ne harika bir dönem değil mi?
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Birol SARAL
Bebeğiniz 9 aylık
"Anne, baba, abi, korktum" gibi tek tük kelimeler söyleyebilir. İlişkilendirmeyi öğrenebilir, hadi dışarı deyince ayakkabıları gösterebilir, kapıyı işaret edebilir, hadi yemek yiyelim deyince kendini ona hazırlayabilir. Soyut şeylerden korkabilir, ani seslerden irkilebilir. Onu rahatlatmaya çalışın, elektrik süpürgesi sesinden korkuyorsa o sesin süpürgeden çıktığını öğretin. Bütün ilginin üstünde olmasını ister, alkışlamayı öğrenir, bir şeyi başardığında alkışlanmak ister.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Birol SARAL
BAKMADAN GEÇME!
Bebeğiniz 10 aylık
Mobilyalara tırmanır, merdiven çıkabilir. Daha çok evdeki eşyalarla oynamayı sever, tüm çekmeceleri boşaltır, evinizde saksılı çiçek varsa topraklarını büyük bir zevkle etrafa saçar, kendi soyunup giyinmek ister, giyinirken size yardımcı olur.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Birol SARAL
Bebeğiniz 11 aylık
Artık sizin her yaptığınızı birebir taklit eden bir bebeğiniz var. Bu dönemden itibaren bebeğinizin yanında yaptığınız her şeye dikkat etmelisiniz. Bu konuda yakınlarınızı da uyarmayı ihmal etmeyin! Doğruyu ve yanlışı ayırt etmeyi öğrenir, doğru yaptığında sizden takdir bekler. Takdir ettiğiniz hareketleri ise tekrar yapacaktır. Kızdığınız zaman üzülür ancak hareketi tekrarlamaktan kaçınır. İstediği bir şeyi kendisi yardımsız yapmaya çalışır, bazen sizi kolunuzdan tutup istediği bir şeyi yaptırmak için zorlar. Kelime haznesi giderek artar, ‘Anne nerede? Baba gitti’ gibi cümleler kurmaya başlar.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Birol SARAL
BAKMADAN GEÇME!
Bebeğiniz 12 aylık
Artık yürümeye başlayabilir, yürümeye başladığında yürüme yerine koşmayı tercih edecektir. Oyuncak tercihinde bulunabilir. En sevdiği bir iki oyuncağı vardır, hep onlarla oynamayı tercih eder. Hep sizi takip eder ve yaptığınız her şeyi beynine kaydeder. Bebeğinizin nasıl gelişmesini istiyorsanız onun yanında o şekilde davranın. Giyinip soyunmaktan hoşlanır. Topla oynamaya başlayabilir.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Birol SARAL
Bebeğiniz 12-18 aylık
İstek ve ihtiyaçlarını göstererek belli edebilir, ebeveynlerini kucaklayabilir. Kendi kendine yemek yiyebilir, problem halinde çözüm arayabilir. Altına çişini veya kakasını yaptığında rahatsızlık duyup yardım isteyebilir. Ebeveynlerini öpebilir.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Birol SARAL
BAKMADAN GEÇME!
Bebeğiniz 18-24 aylık
Düzgün bir şekilde koşabilir, merdiven inip çıkabilir, her seferinde bir adım atabilir. Kapıyı açabilir, mobilyalara tırmanabilir, zıplayabilir.7 küp ile kule yapabilir, daire çizebilir, yatay çizgiyi taklit edebilir ve çizgilerinden üzerinden geçebilir. Kağıt katlamayı taklit edebilir. 3 kelimeyi yan yana getirerek cümle kurabilir. Kaşığı güzel tutabilir, yaptığı her şeyi hemen söyleyebilir. Soyunmaya yardımcı olur, resimli hikayeleri dinleyebilir.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Birol SARAL
Düzgün bir şekilde koşabilir, merdiven inip çıkabilir, her seferinde bir adım atabilir. Kapıyı açabilir, mobilyalara tırmanabilir, zıplayabilir.7 küp ile kule yapabilir, daire çizebilir, yatay çizgiyi taklit edebilir ve çizgilerinden üzerinden geçebilir. Kağıt katlamayı taklit edebilir. 3 kelimeyi yan yana getirerek cümle kurabilir. Kaşığı güzel tutabilir, yaptığı her şeyi hemen söyleyebilir. Soyunmaya yardımcı olur, resimli hikayeleri dinleyebilir.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Birol SARAL
Bebeğiniz 24-36 aylık
Aynı basamağa 2 ayağıyla basmadan ve durmadan merdivenleri çıkabilir. Üç tekerlekli bisiklet kullanabilir, kısa süreli tek ayak üzerinde durabilir. Yatay ve dikey çizgilerin üzerinden geçebilir. Daireyi kopya edebilir, çizgileri kesiştirerek şekiller yapabilir. Kendisini ifade edebilir, “ben-sen” diye adlandırabilir. Yaş ve cinsiyetini bilebilir, 3 adet objeyi doğru olarak söyleyebilir. Üçe kadar sayabilir veya 6 heceli kelimeleri tekrarlayabilir. Eşyaları etrafa saçar, genelde oyun oynamak ister. Giyinirken düğmeleri açar, ayakkabılarını giyer ve ellerini yıkayabilir.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Birol SARAL
BAKMADAN GEÇME!
Çocuğunuz 4 yaşında
PSİKOMOTOR GELİŞİM
Merdivenlere ve ağaçlara tırmanabilir. Sıçrayabilir. 2 saniye tek ayak üzerinde durabilir. Parmak ucunda durabilir, yürüyebilir. Topu atıp yakalayabilir. 3 tekerlekli bisikleti rahatlıkla kullanabilir. Kalem kullanma yeteneği gelişmiştir. Kare, daire çizebilir.
BİLİŞSEL VE DİL GELİŞİM
1000 kelimeden fazla kelime dağarcığı oluşmuştur. 4-5 kelimeli cümleler kurar. Geniş ve gelecek zaman ekleriyle konuşabilir. Şarkı söylemeye, şiir okumaya başlamıştır. Öyküler anlatır. İsmini, soyadını, adresini bilir. Para kavramı oluşmuştur. SOSYAL VE DUYGUSAL GELİŞİM Kurallara uyabilir. Basit kurallı oyunlar oynayabilir. Bu dönemde çocuklar çok meraklıdır. Sürekli sorular sorar, özellikle cinsiyetle ilgili sorular sormaya başlamıştır. Arkadaşlık kurmayı sever. En iyi arkadaş kavramı gelişmiştir. Öğrenmeye açıktır. Hayvanat bahçesi, sinema, tiyatro gibi ortamları sever.
BESLENME
Bu dönemde çocuk kurallara uyabildiği için aileyle aynı sofrada oturup yemeğini yemelidir. Ebeveynler örnek oluşturduğu için hiç sebze yemeyen bir ebeveynin çocuğuna sebze yemesi için ısrar etmesi anlamsızdır. Kahvaltı alışkanlığı bu yaşta kazanılır. Çocukların bıkmayacağı alternatif kahvaltı menüleriyle (Omlet, zeytin, peynir çeşitleri, haşlanmış yumurta, tost vb.) çocuklara kahvaltı alışkanlığı kazandırılır.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzm. Dr. Semra Akkuş Akman
Çocuğunuz 5 yaşında
PSİKOMOTOR GELİŞİM
Ritmik hareketler yapar, ip atlar. Kalemi doğru şekilde tutar. Basit şekilleri keser. İsmini kopya eder. Öz bakım becerileri gelişmiştir. Kendi kendine giyinir, soyunur. Saçlarını tarar. Yemek araç ve gereçlerini erişkin gibi kullanır. On küpten fazla küp ile kule yapabilir.
BİLİŞSEL VE DİL GELİŞİMİ
Olayları neden sonuç ilişkisiyle açıklar. Nesneleri sıralarken miktar belirtir. Yirmiye kadar sayabilir. Kelime dağarcığı 1500 kelimeye çıkmıştır. Konuşurken sesinin tonunu ve hızını ayarlar. Şakalar yapar. Gün, saat kavramları gelişmiştir.
SOSYAL VE DUYGUSAL GELİŞİM
Duygularını belli eder. Duygusal hali çabuk değişir. Kolayca utanır. Doğru yanlış kavramı gelişmiştir. Bir şey yapmadan önce izin ister. Üstlendiği sorumluluğu yerine getirir.
BESLENME
Çocuğun sevdiği ve sevmediği besinler belirlenmiştir. Ebeveynle birlikte yemek hazırlamaktan zevk alır. Yüksek miktarda yağ ve şeker içeren abur cubur gıdalardan olabildiğince uzak tutulmalıdır bu gıdalara olan alışkanlık bu yaşlarda başlar. Çocukta yemeğin aileyle birlikte sofrada yenilecek keyifli bir ritüel olduğu fikri oluşturulmalıdır.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzm. Dr. Semra Akkuş Akman
BAKMADAN GEÇME!
Çocuğunuz 6 yaşında
PSİKOMOTOR GELİŞİM
Kas gücü ve koordinasyonu artar. Dans etme, basket topuyla atış yapma, piyano çalma gibi kompleks hareketleri yapabilir. Resimleri detaylıdır. İnsan figürü çizerken kafa, gövde, kol ve ayaklar çizebilir. Enerjiktir. Ev dışında oynanan oyunları sever.
BİLİŞSEL VE DİL GELİŞİMİ
Akıcı ve anlayarak okumayı öğrenebilir. İki yüze kadar sayabilir. Tek ve çift sayı kavramı belirmiştir. Kelime dağarcığı çok gelişmiştir. Yabancı bir dil öğrenmeye heveslidir.
SOSYAL VE DUYGUSAL GELİŞİM
Kazanmayı sever. İlgi odağı olmak ister. Övülmeye bayılır. Ebeveynlere karşı hassastır. Özellikle ebeveynlerden gelen eleştiriye çok üzülür. Çocuklar arası sürtüşmelerin sık olduğu dönemdir.
BESLENME
Okulda geçirilen sürenin uzadığı birçok çocuğun sabah çok erken saatte okula başladığı bu dönemde en sık yapılan hata kahvaltı öğününün atlanılmasıdır. Çocuğun yumurta, süt, peynir gibi bir öğünle güne başlaması beslenmenin temelini oluşturur. Bu dönemde çocuklar çok hareketli oldukları için enerji ihtiyacının besin piramidine uygun olarak sağlanılması gerekmektedir. Çocuklarda çok sık görülen sebze yemeklerini reddetme durumunda sebzenin çiğ olarak verilmesi veya yemek sosu olarak kullanılması ile problem aşılabilir.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzm. Dr. Semra Akkuş Akman
Çocuğunuz 7 yaşında
PSİKOMOTOR GELİŞİM
Bu dönemdeki çocukların kaba motor yani büyük kaslarının gelişimleri (Oyun oynarken eğilip kalkmak, tek ayak üzerinde durmak.) küçük kas yani ince motor gelişimine (Kalem tutma, makas kullanma.) göre daha hızlıdır. Kolları ve bacakları arasındaki uyumun daha dengeli olduğu görülür. Böylece hareketlerinin hızını kendileri ayarlayabilirler. Bedensel esneklik kazanımlarında ilerleme görülür.
BİLİŞSEL VE DİL GELİŞİMİ
Somut düşünce sürecinin hâkim olması nedeniyle genellikle görerek ve yaparak öğrenirler. Kelimeler ve konuşmalar onlar için soyut olduğundan dolayı sözlerden çok davranışları dikkate alırlar. Kelime hazineleri gelişmiştir. Kendilerini yazı ile ifade edebilirler ve farklı kaynaklardan yararlanmaya dair merak artışı olur.
SOSYAL VE DUYGUSAL GELİŞİM
Arkadaş seçiminde artık daha titiz davranmaya başlarlar. Küçük grupları severler. Sırdaşlık önemlidir fakat sır saklamakta zorlanırlar. Çevrelerinden övülmeyi, beğenilmeyi ve sevilmeyi beklerler. Duygularındaki değişim hızlı olabilir. Korku, sevinç, kızgınlık gibi duygularında ani değişimler görülebilir.
BESLENME
Okul çağı dönemindeki çocuğun besin piramidine uygun olarak beslenilmesi önerilir. Buna göre toplam beslenmenin % 50-55’i karbonhidratlardan, %15-20’si proteinlerden, %30-35’i yağlardan oluşmalıdır. Bu dönemde çocukların 3 ana, 2 veya 3 ara öğünle beslenilmesi önerilir. Kalori ihtiyacı için (yaş x 100) + 1000 şeklindeki basit formül kullanılır. Protein ihtiyacı için 1 gr/kg/gün hesaplaması yeterlidir. Yağların 1/3’ü doğmuş yağlardan oluşmalıdır. Temel besin gruplarının başında yer alan karbonhidratlar meyve suyu şekerli gıdalar gibi yüksek glisemik indeksi olan gıdalar yerine tahıllı ekmek makarna gibi gıdalardan oluşmalıdır. Okul çocuğun beslenmesinde önemli bir yer tutar. Çocuğun okulda yemek yediği okullardaki yemek öğün ve ara öğünlerinin 5 temel besin gurubunu dengeli bir şekilde içermesi gerekmektedir. Bu yemeklerin yağ ve tuz oranı düşük tutulmalıdır. Okullardaki kantinlerde kola, cips, hamburger, şeker gibi zararlı abur cubur gıdaların bulunması bu yaş grubundaki çocukların yemeğini veya beslenme çantasındaki yiyecekleri yemeyip bu yiyeceklere yönelmesine neden olmaktadır. Bu yüzden okul kantinlerinin sağlıklı gıda satışı sağlanmalı, abur cubur gıdalar kısıtlanmalıdır. Bu tip gıdaların fazla yenilmesi obeziteye ve sonrasında diyabet, hiperlipidemi gibi önemli hastalıklara yol açabilir. Bu yaşlardaki çocuklara günde 2 bardak süt, bir bardak yoğurt veya kefir, bir kibrit kutusu kadar peynir, bir yumurta; 3-4 dilim tahıllı ekmek, 5-6 kaşık pilav veya makarna, 2-3 köfte büyüklüğünde et tavuk veya balık, 8-10 kaşık sebze yemeği (Haftada bir veya iki kez alternatif olarak tahıl yemeği), 3-4 meyveden oluşan bir günlük menü oluşturulması yeterlidir.
Bu içerik Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Doç. Dr. Burak Doğangün ve Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzm. Dr. Semra Akkuş Akman tarafından hazırlanmıştır.
BAKMADAN GEÇME!
Çocuğunuz 8 yaşında
ÇOCUĞUNUZ 8 YAŞINDA
PSİKOMOTOR GELİŞİM
Bu dönemdeki çocukların el-göz koordinasyonu bir önceki gelişim dönemlerine göre daha fazla geliştiği için yazma, boyama, makas kullanma gibi faaliyetlerde iyi oldukları görülür. Büyük kaslarda meydana gelen hızlı gelişmeden dolayı da bu yaştaki çocuklar oldukça enerjik görünürler.
BİLİŞSEL VE DİL GELİŞİMİ
Artık dinleyerek öğrenmek sürecinde ilerleme görülür. Kuralların anlamlarını ve nedenlerini anlamaya başlarlar. Neden-sonuç ilişkisi kurabilmekle ilgili önceki yaşlara göre gelişme olur. Dil gelişiminde ise önemli bir değişim görülmezken kelime haznesi ve telaffuzları gelişir.
SOSYAL VE DUYGUSAL GELİŞİM
Oldukça bağımsız bir hale gelirler. Kendilerine güvenir ve kısmen de olsa kendilerini eleştirebilirler. Arkadaşları tarafından ilk tercih edilen kişi olma isteği vardır. Bunu zaman zaman dile getirir, zaman zaman da kimseye ihtiyacım yok şeklindeki ifadelerle baskılayabilirler. Oyun ve ilgi sokağa kaymıştır. Kız ve erkek çocukların oyun becerileri bu dönemden itibaren gittikçe birbirinden ayrılmaya başlar.
BESLENME
Okul çağı dönemindeki çocuğun besin piramidine uygun olarak beslenmesi önerilir. Buna göre toplam beslenmenin %50-55’i karbonhidratlardan, %15-20’si proteinlerden, %30-35’i yağlardan oluşmalıdır. Bu dönemde çocukların 3 ana, 2 veya 3 ara öğünle beslenilmesi önerilir. Kalori ihtiyacı için (yaş x 100) + 1000 şeklindeki basit formül kullanılır. Protein ihtiyacı için 1 gr/kg/gün hesaplaması yeterlidir. Yağların 1/3’ü doğmuş yağlardan oluşmalıdır. Temel besin gruplarının başında yer alan karbonhidratlar meyve suyu şekerli gıdalar gibi yüksek glisemik indeksi olan gıdalar yerine tahıllı ekmek makarna gibi gıdalardan oluşmalıdır. Okul çocuğun beslenmesinde önemli bir yer tutar. Çocuğun okulda yemek yediği okullardaki yemek öğün ve ara öğünlerinin 5 temel besin grubunu dengeli bir şekilde içermesi gerekmektedir. Bu yemeklerin yağ ve tuz oranı düşük tutulmalıdır. Okullardaki kantinlerde kola, cips, hamburger, şeker gibi zararlı abur cubur gıdaların bulunması bu yaş grubundaki çocukların yemeğini veya beslenme çantasındaki yiyecekleri yemeyip bu yiyeceklere yönelmesine neden olmaktadır. Bu yüzden okul kantinlerinin sağlıklı gıda satışı sağlanmalı, abur cubur gıdalar kısıtlanmalıdır. Bu tip gıdaların fazla yenilmesi obeziteye ve sonrasında diyabet, hiperlipidemi gibi önemli hastalıklara yol açabilir. Bu yaşlardaki çocuklara günde 2 bardak süt, bir bardak yoğurt veya kefir, bir kibrit kutusu kadar peynir, bir yumurta; 3-4 dilim tahıllı ekmek, 5-6 kaşık pilav veya makarna, 2-3 köfte büyüklüğünde et tavuk veya balık, 8-10 kaşık sebze yemeği (Haftada bir veya iki kez alternatif olarak tahıl yemeği), 3-4 meyveden oluşan bir günlük menü oluşturulması yeterlidir.
Bu içerik Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Doç. Dr. Burak Doğangün ve Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzm. Dr. Semra Akkuş Akman tarafından hazırlanmıştır.
Çocuğunuz 9 yaşında
PSİKOMOTOR GELİŞİM
Özellikle bu dönemde büyüme hormonları hızını arttırır. Kızlar erkeklere göre daha hızlı büyümeye başlar. Erkek çocukların fiziksel gelişiminde ise durgunluk başlar. Enerjik halleri devam eder. Bu yüzden de fiziksel aktiviteler önem kazanır.
BİLİŞSEL VE DİL GELİŞİMİ
Bu dönemdeki çocuklar bir olayı başka bir insanın gözüyle görmeye başlarlar ve benmerkezcilik azalır. Etraflarındaki nesneleri sınıflandırabilirler. Yavaş yavaş soyut sözcükler kullanmaya başlarlar. Sözcük dağarcıklarının arttığı görülür ve daha karmaşık cümleler kurabilirler.
SOSYAL VE DUYGUSAL GELİŞİM
Başarının önemli olduğuna inanırlar ve ödül almak için çaba gösterirler. Bu yaştaki çocuklar daha uyumlu oldukları için yönlendirilmeleri de daha kolay olmaktadır. Benlik algısı oluşurken başkalarından gelen onay ve desteğe ihtiyaç duyarlar. Hala esnek düşünme becerileri yeterli düzeyde olmadığı için aile içinde veya arkadaşları arasında inatçı davranışları sergileyebilirler.
BESLENME
Okul çağı dönemindeki çocuğun besin piramidine uygun olarak beslenilmesi önerilir. Buna göre toplam beslenmenin % 50-55’i karbonhidratlardan, %15-20’si proteinlerden, %30-35’i yağlardan oluşmalıdır. Bu dönemde çocukların 3 ana, 2 veya 3 ara öğünle beslenilmesi önerilir. Kalori ihtiyacı için (yaş x 100) + 1000 şeklindeki basit formül kullanılır. Protein ihtiyacı için 1 gr/kg/gün hesaplaması yeterlidir. Yağların 1/3’ü doğmuş yağlardan oluşmalıdır. Temel besin gruplarının başında yer alan karbonhidratlar meyve suyu şekerli gıdalar gibi yüksek glisemik indeksi olan gıdalar yerine tahıllı ekmek makarna gibi gıdalardan oluşmalıdır. Okul çocuğun beslenmesinde önemli bir yer tutar. Çocuğun yemek yediği okullardaki yemek öğün ve ara öğünlerinin 5 temel besin grubunu dengeli bir şekilde içermesi gerekmektedir. Bu yemeklerin yağ ve tuz oranı düşük tutulmalıdır. Okullardaki kantinlerde kola, cips, hamburger, şeker gibi zararlı abur cubur gibi gıdaların bulunması bu yaş grubundaki çocukların yemeğini veya beslenme çantasındaki yiyecekleri yemeyip bu yiyeceklere yönelmesine neden olmaktadır. Bu yüzden okul kantinlerinin sağlıklı gıda satışı sağlanmalı, abur cubur gibi gıdalar kısıtlanmalıdır. Bu tip gıdaların fazla yenilmesi obeziteye ve sonrasında diyabet, hiperlipidemi gibi önemli hastalıklara yol açabilir. Bu yaşlardaki çocuklara günde 2 bardak süt, bir bardak yoğurt veya kefir, bir kibrit kutusu kadar peynir, bir yumurta; 3-4 dilim tahıllı ekmek, 5-6 kaşık pilav veya makarna, 2-3 köfte büyüklüğünde et tavuk veya balık, 8-10 kaşık sebze yemeği (Haftada bir veya iki kez alternatif olarak tahıl yemeği), 3-4 meyveden oluşan bir günlük menü oluşturulması yeterlidir.
Bu içerik Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Doç. Dr. Burak Doğangün ve Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzm. Dr. Semra Akkuş Akman tarafından hazırlanmıştır.
BAKMADAN GEÇME!
Çocuğunuz 10 yaşında
PSİKOMOTOR GELİŞİMİ
Fiziksel gelişim kısmen yavaş olsa da motor becerilerini daha iyi bir biçimde kontrol edebilirler ve gelişimlere uyum sağlamaları da daha kolay olur.
BİLİŞSEL VE DİL GELİŞİMİ
Mantıklı düşünme becerisi önceki sürece göre daha iyi gelişmiştir. Öğrendikleri ile ilgili genelleştirmeler yapabilirler. Zaman ve yer kavramları gelişmeye başladığı için geçmişten ders alma ve geleceği düşünme gibi yetiler görülür. Daha gerçekçi ve objektif düşünmeye başlarlar.
SOSYAL VE DUYGUSAL GELİŞİMİ
Başarısız olmaktan, arkadaşları tarafından dışlanmaktan ve öğretmeni ya da diğer büyüklerinin kendisi hakkında olumsuz düşünmesinden korkarlar. Arkadaşlarıyla uyum içindedirler. Bir kahramana karşı aşırı ilgi duydukları, bazı olaylara karşı aşırı fevri tepkiler verdikleri ve toplumsal (ahlaki)davranışlara göre hareket ettikleri görülür.
BESLENME
Okul çağı dönemindeki çocuğun besin piramidine uygun olarak beslenilmesi önerilir. Buna göre toplam beslenmenin % 50-55'i karbonhidratlardan, %15-20'si proteinlerden, %30-35'i yağlardan oluşmalıdır. Bu dönemde çocukların 3 ana, 2 veya 3 ara öğünle beslenilmesi önerilir. Kalori ihtiyacı için (yaşx100)+1000 şeklindeki basit formül kullanılır. Protein ihtiyacı için 1 gr/kg/gün hesaplaması yeterlidir. Yağların 1/3'ü doğmuş yağlardan oluşmalıdır. Temel besin guruplarının başında yer alan karbonhidratlar, meyve suyu, şekerli gıdalar gibi yüksek glisemik indeksi olan gıdalar yerine tahıllı ekmek, makarna gibi gıdalardan oluşmalıdır. Okul çocuğun beslenmesinde önemli bir yer tutar. Çocuğun okulda yediği yemek, öğün ve ara öğünlerinin 5 temel besin gurubunu dengeli bir şekilde içermesi gerekmektedir. Bu yemeklerin yağ ve tuz oranı düşük tutulmalıdır. Okullardaki kantinlerde kola, cips, hamburger, şeker gibi zararlı abur cubur gıdaların bulunması bu yaş gurubundaki çocukların yemeğini veya beslenme çantasındaki yiyecekleri yemeyip bu yiyeceklere yönelmesine neden olmaktadır. Bu yüzden okul kantinlerinin sağlıklı gıda satışı sağlanılmalı, abur cubur gıdalar kısıtlandırılmalıdır. Bu tip gıdaların fazla yenilmesi obezite ve sonrasında diyabet, hiperlipidemi gibi önemli hastalıklara yol açabilir. Bu yaşlardaki çocuklara günde 2 bardak süt, bir bardak yoğurt veya kefir, bir kibrit kutusu kadar peynir, bir yumurta; 3-4 dilim tahıllı ekmek, 5-6 kaşık pilav veya makarna, 2-3 köfte büyüklüğünde et tavuk veya balık, 8-10 kaşık sebze yemeği (haftada bir veya iki kez alternatif olarak tahıl yemeği), 3-4 meyveden oluşan bir günlük menü oluşturulması yeterlidir.
Bu içerik Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Doç. Dr. Burak Doğangün ve Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzm. Dr. Semra Akkuş Akman tarafından hazırlanmıştır.
Çocuğunuz 11 yaşında
PSİKOMOTOR GELİŞİM
Bu yaştan sonra motor becerilerinde bireysel farklılıklar görülmeye başlanır. Erkeklerde ergenlik gelişimi hızla başlar ve fiziksel açıdan daha güçlü bir hale gelirler. Kızlarda ise ergenlik gelişimi en üst düzeyde olup, vücutlarında değişiklikler oluşmaya başlar (göğüslerin büyümesi, menstruasyon). Bu değişikliklere uyum sağlamakta zorluk yaşayabilirler.
BİLİŞSEL VE DİL GELİŞİMİ
Soyut düşünceler ve kelimeler daha sık görülür. Eleştirel boyutta düşünürler. Problem çözerken mantıksal yollar kullanırlar ve en çok parçadan bütüne varış yöntemini kullanırlar. Problemleri çözerken alternatifler üretmeye başlarlar. Grup içinde duyguların dile getirilmesi ve tartışılması kendilerini daha iyi anlamalarına yardımcı olur.
SOSYAL VE DUYGUSAL GELİŞİMİ
11 yaşından itibaren çocukluk dönemi bitip ergenliğe doğru adım attıklarıiçin uysal çocuk yerini huysuz ve geçimsiz çocuğa bırakabilir. Kendine güvenmeme eğilimleri yüksektir, kendilerini incelerler, içe dönük ve utangaç olabilirler. Duygularını nadiren ifade ederler. Kızlar sosyal etkinliklerde erkeklere göre daha aktif olmaya başlar.
BESLENME
Okul çağı dönemindeki çocuğun besin piramidine uygun olarak beslenilmesi önerilir. Buna göre toplam beslenmenin % 50-55’i karbonhidratlardan, %15-2’ si proteinlerden, %30-35’i yağlardan oluşmalıdır. Bu dönemde çocukların 3 ana, 2 veya 3 ara öğünle beslenilmesi önerilir. Kalori ihtiyacı için (yaşx100)+1000 şeklindeki basit formül kullanılır. Protein ihtiyacı için 1 gr/kg/gün hesaplaması yeterlidir. Yağların 1/3’ü doğmuş yağlardan oluşmalıdır. Temel besin guruplarının başında yer alan karbonhidratlar, meyve suyu, şekerli gıdalar gibi yüksek glisemik indeksi olan gıdalar yerine tahıllı ekmek, makarna gibi gıdalardan oluşmalıdır. Okul çocuğun beslenmesinde önemli bir yer tutar. Çocuğun okulda yediği yemek, öğün ve ara öğünlerinin 5 temel besin gurubunu dengeli bir şekilde içermesi gerekmektedir. Bu yemeklerin yağ ve tuz oranı düşük tutulmalıdır. Okullardaki kantinlerde kola, cips, hamburger, şeker gibi zararlı abur cubur gıdaların bulunması bu yaş gurubundaki çocukların yemeğini veya beslenme çantasındaki yiyecekleri yemeyip bu yiyeceklere yönelmesine neden olmaktadır. Bu yüzden okul kantinlerinin sağlıklı gıda satışı sağlanılmalı, abur cubur gıdalar kısıtlanıldırılmalıdır. Bu tip gıdaların fazla yenilmesi obeziteye ve sonrasında diyabet, hiperlipidemi gibi önemli hastalıklara yol açabilir. Bu yaşlardaki çocuklara günde 2 bardak süt, bir bardak yoğurt veya kefir, bir kibrit kutusu kadar peynir, bir yumurta; 3-4 dilim tahıllı ekmek, 5-6 kaşık pilav veya makarna, 2-3 köfte büyüklüğünde et tavuk veya balık, 8-10 kaşık sebze yemeği (haftada bir veya iki kez alternatif olarak tahıl yemeği), 3-4 meyveden oluşan bir günlük menü oluşturulması yeterlidir. Bu içerik Çocuk ve Ergen Psikiyatristi
Doç. Dr. Burak Doğangün ve Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzm. Dr. Semra Akkuş Akman tarafından hazırlanmıştır.
BAKMADAN GEÇME!
Çocuğunuz 12 yaşında
PSİKOMOTOR GELİŞİM
Artık her iki cinsiyet için de buluğ dönemidir. Cinsel özellikler gelişmeye başlar. Hem erkeklerde, hem de kızlarda fiziksel gelişmeler kendilerine olan güvenlerini arttırır. Erkeklerde ses kalınlaşması, omuzların genişlemesi, boy uzaması daha belirgin hal alır ve de motor gelişim ve koordinasyonda belirgin artış görülür.
BİLİŞSEL VE DİL GELİŞİMİ
Soyut düşünme yetisini pekiştirirler. Neden sonuç ilişkisi kurmak ve de toplumsal, ahlaki ve hukuksal kavramları algılamada artış görülür. Karmaşık sorunları sistemli bir biçimde çözebilirler. Etkin bir şekilde yazma ve konuşma yeteneğinde ilerleme olsa da ergenliğin getirdiği kimlik arayışının sonucu olan “başkaldırı” nedeniyle bu görev ve etkinliklerden uzak durma, sorumluluklarını kabul etmek istememe gibi ifadeler gözlenebilir.
SOSYAL VE DUYGUSAL GELİŞİM
Karşı cinse olan ilgileri artar. Kendi cinsiyetindeki ebeveyn ile özdeşim kurmakata ki artış belirginleşebilir. Eski alışkanlıklarından sıklıkla vazgeçerler. Daha çok asi, hırçın, huysuz, sıkılgan, durgun, başına buyruk, sorumsuz ve karamsar oldukları görülebilir. Yetişkinlerin otoritesine başkaldırır ve duygularını kontrol etmekte zorlanırlar. Kendisiyle ilgili sorular sormaya başlarlar (“Ben kimim?” “Neyi severim?”). Ruhsal kimlik arayışının ve varoluşunun nedenlerini sorguladığı, çalkantılı ruhsal sürecin belirginleştiği dönem başlar.
BESLENME
Okul çağı dönemindeki çocuğun besin piramidine uygun olarak beslenilmesi önerilir. Buna göre toplam beslenmenin % 50-55’i karbonhidratlardan, %15-20’si proteinlerden, %30-35’i yağlardan oluşmalıdır. Bu dönemde çocukların 3 ana, 2 veya 3 ara öğünle beslenilmesi önerilir. Kalori ihtiyacı için (yaşx100)+1000 şeklindeki basit formül kullanılır. Protein ihtiyacı için 1 gr/kg/gün hesaplaması yeterlidir. Yağların 1/3’ü doğmuş yağlardan oluşmalıdır. Temel besin guruplarının başında yer alan karbonhidratlar, meyve suyu, şekerli gıdalar gibi yüksek glisemik indeksi olan gıdalar yerine tahıllı ekmek, makarna gibi gıdalardan oluşmalıdır. Okul çocuğun beslenmesinde önemli bir yer tutar. Çocuğun okulda yediği yemek, öğün ve ara öğünlerinin 5 temel besin gurubunu dengeli bir şekilde içermesi gerekmektedir. Bu yemeklerin yağ ve tuz oranı düşük tutulmalıdır. Okullardaki kantinlerde kola, cips, hamburger, şeker gibi zararlı abur cubur gıdaların bulunması bu yaş gurubundaki çocukların yemeğini veya beslenme çantasındaki yiyecekleri yemeyip bu yiyeceklere yönelmesine neden olmaktadır. Bu yüzden okul kantinlerinin sağlıklı gıda satışı sağlanılmalı, abur cubur gıdalar kısıtlandırılmalıdır. Bu tip gıdaların fazla yenilmesi obeziteye ve sonrasında diyabet, hiperlipidemi gibi önemli hastalıklara yol açabilir. Bu yaşlardaki çocuklara günde 2 bardak süt, bir bardak yoğurt veya kefir, bir kibrit kutusu kadar peynir, bir yumurta; 3-4 dilim tahıllı ekmek, 5-6 kaşık pilav veya makarna, 2-3 köfte büyüklüğünde et tavuk veya balık, 8-10 kaşık sebze yemeği (haftada bir veya iki kez alternatif olarak tahıl yemeği), 3-4 meyveden oluşan bir günlük menü oluşturulması yeterlidir.
Bu içerik Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Doç. Dr. Burak Doğangün ve Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzm. Dr. Semra Akkuş Akman tarafından hazırlanmıştır.