Evlat Edinen Aileleri Neler Bekler?

Evlat edinmek de, evlat edinilmiş olmak da yaşamın zor sınavları. Bu sınavı aşmak, özellikle aileler tarafından büyük bir çaba gerektiriyor. 

• Çocuğa, evlat edinildiğini mutlaka söylemek gerekir. Birçok aile, bu konuda çok tereddüt içindedir. Çocuğun evlat edinildiğini bilmesinin onun psikolojisini bozacağı endişesinin yanında, aile, çocuğun tepkisiyle başa çıkamayacağını düşünür, bu konuyla yüzleşmek istemeyebilir. Oysa çocuğa yaşı ne kadar küçük olursa olsun bu durumdan bahsetmek en doğrusudur. Bu şekilde evde, gizli kapaklı, imalı konuşmalara gerek kalmaz, çocukla gerektiğinde ilgili tüm konular açık bir şekilde ele alınabilir. Bu açıklamayı yaparken, ailenin öncelikle çocuğun kendileri için ne kadar değerli, ne kadar anlamlı olduğunu vurgulamaları gerekir. Çocuğun kendi anne-babası da, onun dünyaya gelmesini istemişler, ancak, onun daha iyi olanaklarla yaşamasını, kendileriyle yaşamasına tercih etmişler, yani çocuğun iyiliğini düşünmüşlerdir. Çocuk, biyolojik annesinin karnında, ancak bakan annesinin ve babasının kalbinde büyümüştür. Çocuklara bakmaya gittiklerinde, kendisi, onlara diğer çocuklardan çok daha dikkat çekici gelmiş ve onun kendi çocukları olmasını istemişlerdir. Ya da, kendilerine bu çocuk verildiği için çok mutlu olmuşlardır; demek ki bu çocuğun kendi çocukları olmasına gerek görülmüştür. Çocuk biyolojik anne-babasıyla ilgili sorular sorduğunda, bu sorulara, eğer cevapları biliniyorsa, mümkün olduğunca kısa ve öz cevaplar verilmelidir. Ailenin ve çocuğun ilgisinin bugünde kalmasında yarar vardır.

• Çocuğun eğitiminde genel gelişim ve eğitim ilkelerini takip etmek. Anne-baba tutumları incelendiğinde çocuğun yetkin bir birey olması açısından en etkin tutumun tatlı-sert tutum olduğu saptanmıştır. Çocuk yetiştirmede gözetilmesi gereken iki temel boyut, şefkat ve kontroldür. Çok fazla kontrol, az şefkat ya da fazla şefkat az kontrol, çocuğun kendini denetleyen, sorumluluk alan, diğerlerini önemseyen bir birey olmasını engelleyebilir. Bu nedenle, çocuğa hem şefkat, sevgi, ilgi vermek, ancak bir yandan da, onun belli sorumlulukları olduğunu göz önünde bulundurmak, ona belli kurallar koymak ve ondan belli şeyler beklemek önemlidir. Evlat edinilmiş bir çocuk da, diğer yaşıtları gibi, bu şekilde yetiştirilmiş olmanın avantajlarını ileriki yaşlarında görecektir.

• Eksiklik, yetmezlik duygusunu aşmak gerekir. Evlat edinen anne-babalar, genellikle, çocuğa daha fazla şey vermeleri gerektiği hissine kapılırlar. Kendi çocuklarının, diğer ailelerde yetişen çocuklardan bir eksikleri olmasını istemezler. Bu endişeleri çocuklara da yansıyabilir. Oysaki bir çocuğun sorumluluğunu bu kadar gönüllü bir şekilde üstüne almış olmak, böyle bir ihtimalin oldukça düşük olduğunu göstermektedir.

• Aileler çocuğun davranışlarını yorumlamada zorluk yaşayabilir. Evlat edinilen çocukların gösterdiği olumlu ya da olumsuz birçok davranışın nedenini anlamak ailelere zor gelebilir. Aile, davranışın kökeninin genetik mi, yoksa kendi yaptıklarına mı bağlı olduğuna karar vermekte zorlanır. Bu konuda da son derece haklıdırlar, çünkü birçok ailede dile getirilen “aynı amcası” ya da “babanın da küçüklüğü böyleydi” gibi ifadeler, bu aileler için geçerli olmayacaktır. Bu durum, ailenin kendini gerektiğinden fazla sorumlu tutmasına da neden olabilir.

• Evlat edinilen çocuklarla ilgili istatistikler. Yapılan araştırmalar, evlat edinilen çocuklarda davranış bozukluklarının daha sık ortaya çıktığını, daha sık terapi almaları gerektiğini göstermektedir. Ancak, bu bir kader olarak algılanmamalı, özellikle ülkemizde aile ortamının çocukları birçok olumsuzluktan koruyabildiği akıldan çıkarılmamalıdır. Çocuğu önemseyen, ona belli kurallar veren ve sevgiyle destekleyen ailelerde yetişen çocukların davranış sorunları yaşaması daha zordur.

• Çocuğun evlat edinilme yaşının önemi. Çocuk evlat edinildiğinde yaşı ne kadar küçükse, aile ile arasındaki ilişki o kadar problemsiz olmaktadır. Çocuğun küçük olması, ailenin onu kendi kültürüne göre yetiştirme olanağını arttırır, çocuk da yaşamında sadece bir doğru bilmiş olur.

Klinik Psikolog Şeniz Pamuk