Evdeki gizli tehlike: Bazanın altında kalarak can verdiler | 4 SORUDA baza kazaları ve alınabilecek önlemler

Geçtiğimiz hafta, iki yetişkin kişi yatak bazasının altında kalarak hayatını kaybetti ve bu trajik kazalar basında geniş yer buldu. Daha önceden genelde çocukların ölümüne neden olan bu korkunç kazalar maalesef her yaşta insanın hayatını tehdit ediyor, bu konuda farkındalık artmazsa maalesef yaşanmaya da devam edecek.

Bazalı yataklarda bulunan amortisör sistemi zamanla bozulabiliyor ve baza açıkken aniden düşebiliyor. Böyle durumlarda kazalar kaçınılmaz bir hâl alıyor. Güvenlik uzmanları, baza amortisörlerinin düzenli olarak kontrol edilmesi, arızalı parçaların hemen değiştirilmesi gerektiğini, periyodik bakımın bu tür trajik olayların önlenmesine yardımcı olduğunu söylüyor.

Peki, yaşanan bu kazalar nasıl ölümle sonuçlanıyor?
Yetişkinler kendi ağırlıkları ile kapağı itemiyorlar mi?
Böyle bir durum yaşandığında ilk yardım olarak ne yapılmalı?
Ölümlerin önlenmesi için alınabilecek en etkili teknik ve pratik tedbirler nelerdir?

Baza kazalarında artan ölümler ve alınacak önlemleri Acil Servis Hekimi Dr. Emir Hüseyin Ağar ile konuştuk.

Bu tarz ölümlerde tam olarak ne yaşanıyor? Sıkışan insanın boynu mu kırılıyor, nefessiz mi kalıyor? İç organları mı eziliyor?

Dr. Emir Hüseyin Ağar, açılır bazaların aniden ve yanlışlıkla kapanması sonucu meydana gelen ölümlerde birden fazla mekanizmanın ölümlere sebebiyet verdiğini söyledi ve yaşanan kazalarla ölüme giden süreci şu sözlerle açıkladı:

“Çoğunlukla demir ve tahta birleşiminden meydana gelen baza kapağı hem kendi ağırlığı hem de açılıp kapanmasını sağlayan yatağa monte olan kısmının oluşturduğu kuvvet ile arada kalan kişiye kuvvetli bir ağırlık ve basınç uygular. Eğer arada kalan bir çocuk ise ve baza kapağının kenarı boyun bölgesine isabet eder ise boğulmaya sebebiyet verir ve bu da hava girişini engelleyip ölüme yol açar. Eğer boyun bölgesine değil de omurganın herhangi bir kısmına isabet edilirse sahip olmuş olduğu kuvvetin etkisi ile omurgayı kırar ve kırılan omurganın parçaları sinirlere isabet ederek sakatlığa ya da ölüme neden olabilir. Eğer mekanizma baş kısmına isabet ederse de beyin içerisinde kanama, kafatası kemiklerinde kırık gibi ciddi sorunlara yol açarak kişiyi öldürebilir ya da sakat bırakabilir. Yine çocuklarda herhangi bir kemik kırığına sebebiyet vermeden bile baza kapağının göğüs bölgesinde yapmış olduğu basınç ile nefes alıp vermek zorlaşır ve yine boğulma meydana gelebilir.”

Bir çocuğun üstüne baza kapağı düştüğünde kapağı iterek oradan çıkabilmesi mümkün değil ancak bir yetişkin kendi ağırlığı ile kapağı kaldırıp içinden çıkamaz mı? Nasıl nefessiz kalıyorlar? 

Dr. Emir Hüseyin Ağar, yatak bazalarını normalde açarken bazanın uç tarafındaki tutma yerlerinden rahatça kaldırabildiğinizi ama maalesef baza ile kapak arasında sıkışan kişinin tam bir kapanda kalmış gibi olduğunu ve üzerindeki yükü kaldırması çok güç olduğundan bu kötü durumdan kurtulamadığını dile getirdi.

Ağar, ayrıca baza kapağının istenmeyen şekilde kapanmasına sebebiyet veren durumun mekanizmadaki bozukluk olduğu için ve bu mekanizmaların dışarıdan çok basit gibi görünse de içlerindeki yaylı sistem sayesinde güçlü bir kuvvet uyguladıklarını, bu nedenle bu kuvvete karşı gelmenin bırakın çocukları yetişkinler için bile çok zor olduğunu ifade etti.

Bu şekilde bazanın altına sıkışmış kişiyi gördüğümüzde ne yapmalıyız? İlk müdahale nasıl yapılmalı?

Bu şekilde sıkışmış birini gördüğümüzde karşımızdaki kişinin bir kemik hasarı ve özellikle de omurilik yaralanmasından dolayı omurgada bir kemik hasarı olabileceğini vurgulayan Dr. Emir Hüseyin Ağar, bu durumda yapılması gerekenleri aşama aşama anlattı:

“Öncelikle, bazanın altında kalan kişinin üzerindeki baskıyı yani baza kapağını kaldırdıktan sonra hasta ile konuşmalı, bilincinin açık olup olmadığını kontrol etmeli ve ani hareket etmesini engellemeliyiz. Eğer bir omur kırığı var ise hastaya yaptıracağımız ters bir hareket, uzun süre sert bir zeminde kötü bir pozisyonda yatırmamız, kurtulabilecek bir hastayı bile kaybetmemize ya da kalıcı bir şekilde sakat bırakmamıza yol açabilir."

Özetle böyle bir durumla karşılaşırsak önce baza kapağını açarak kişiyle konuşmamız gerektiğini, eğer  bize cevap vermiyor ise o zaman nefes alıp verdiğini anlamak için yanına yaklaşmak ve göğüs hareketlerini dikkatli incelememek gerektiğini,, kişinin yaşam bulgularının olup olmadığını anlamaya çalışmamız gerektiğini belirten Ağar,  bu durumu netleştirdikten hemen sonra 112 aranmasını, sakin bir şekilde hastanın durumunun görevlilere anlatılması gerektiğini ve açık adresin tarif edilerek hasta ile ilgilenmeye devam edilmesi gerektiğini söyledi ve sözlerine şöyle devam etti: 

"Eğer hastanın bilinci açık ise kendisi ile konuşmalı, ağrısının olup olmadığını sormalı, ayrıca kendisinin de ters bir hareketi yapmaması için onu telkin etmeliyiz. Eğer bilinç kapalıysa ama nefes alıp veriyor ise nefes alıp verdiğini takip etmeli ve yine hareket ettirmemeliyiz. Eğer nefes alıp vermiyor ise çok yavaş bir şekilde kişiyi hareket ettirmeli, hareket ettirirken eğer birden fazla kişi isek sırt kısmına baskıda bulunup omurgayı minimal hareket ettirerek hastayı yatırmalıyız.”

Baza kazalarındaki ölümlerin önlenmesi için alınabilecek en etkili teknik ve pratik tedbirler nelerdir?

Bu kazaları önlemek için bazalarda en ufak bir sorun olduğunda bile “ya bu şekilde idare ediyoruz” deyip kestirip atmamalı, mutlaka tamiratını yaptırılması gerektiğinin altını çizen Dr. Emir Hüseyin Ağar, alınabilecek diğer önlemleri şöyle sıraladı:

“Bazalara eşya yerleştirirken eşya çıkartırken özellikle evde ufak çocuklarımız var ise bu işlemleri yaparken kesinlikle baza kapağını açık bırakmamalı, eşyanın alınıp bırakılması arasında kapağın kapatılması gerekir. Bazen de ulaşmakta zorluk çektiğimiz eşyaları biraz da bazanın içerisine eğilerek girerek almamız gerekiyor ise bu tarz işleri yaparken kesinlikle yalnız olmamalı, mutlaka ev ahalisinden birinin de bizim yanımızda olması ve baza kapağından tutarak yanımızda beklemesi gerekir. Sadece bu basit önlemler bile oluşabilecek ev kazalarına ve bu kazaların sebebiyet verebileceği ölüm, yaralanma ve sakat kalma durumlarına engel olabilir.”