Evcil hayvan alerjisi nasıl olur, tedavisi nasıl yapılır?
Güncelleme Tarihi:
Bağışıklık sisteminin zararsız bir maddeye zararlıymış gibi tepki vermesi sonucu oluşan alerjiler, her yaş grubunda görülebiliyor. Çok sayıda alerji türünden biri olan evcil hayvan alerjisi; evcil bir kedi veya köpeğin, kürk, deri veya tükürüğü ile temasta, bağışıklık sisteminin anormal bir tepkisi olarak ortaya çıkıyor. Alerji ve Astım Derneği Başkanı Prof. Dr. Ahmet Akçay evcil hayvan alerjilerinin belirtilerini anlattı ve alerji aşısı hakkında bilgiler verdi.
Evcil hayvan alerjisi; bir hayvanın deri hücrelerinde, tükürüğünde veya idrarında bulunan proteinlere karşı gelişen alerjik bir reaksiyondur. Çoğu zaman evcil hayvan alerjisi, bir evcil hayvanın tüylerinde tuttuğu ölü derilerine maruz kalmakla tetiklenir. Kürklü herhangi bir hayvan, evcil hayvan alerjisi kaynağı olabilir ancak evcil hayvan alerjileri en çok kedi ve köpeklerde görülür. Evcil hayvan tüyleri; polen, küf sporları ve diğer dış mekan alerjenlerini toplayabilir.
Evcil hayvan alerjisi kimlerde görülür?
Evcil hayvan alerjisi; hem yetişkinlerde hem çocuklarda ortaya çıkabilir. Cinsiyet fark etmeksizin her yaştan kişiyi etkileyebilir. Bazı insanlar daha yüksek risk altında olabilirler. Bu risk faktörleri şunlardır:
-Evde evcil hayvana sahip olmak, evcil hayvan alerjisi riskini artırır. Evcil hayvan sayısı arttıkça risk de artış gösterir.
-Evcil hayvanlarla yakın temasta bulunmak, sarılmak, öpmek gibi durumlar riski yükseltir.
-Özellikle iç mekanlarda evcil hayvanın iyi havalandırılamayan yerlerde vakit geçirmesi risk durumunu arttırır.
-Ailede benzer bir alerji öyküsü olması riski arttırır.
-Herhangi bir alerjiye sahip olmak başka bir alerji geliştirme riskini arttırır.
*Risk faktörünün olması alerjinin mutlaka olacağı anlamına gelmez. Risk faktörü olan birinin alerjiye yakalanma ihtimali risk faktörü olmayan göre daha yüksektir.
Evcil hayvan alerjisinin belirtileri nelerdir?
Evcil hayvan alerjisinin belirtileri genellikle evcil hayvanınızın yanındayken ya da kısa süre sonra ortaya çıkar. Bu belirtiler evcil hayvandan uzaktayken de devam edebilir. Bunun sebebi ise; tüylerin havada, mobilyalarda ya da giysilerinizde kalmasıdır. Evcil hayvan alerjisinin belirtileri şunlardır:
-Hapşırma,
-Kaşıntılı ve sulu gözler,
-Burun akması veya tıkanıklığı,
-Ciltte kaşıntı,
-Ağız ve boğazda kaşıntı,
-Öksürük,
-Ciltte kabarık, kırmızı lekeler, kurdeşen,
-Göğüs gerginliği, nefes almada zorlanma veya hırıltı gibi astım belirtileri.
Evcil hayvan alerjilerinde, belirtiler kronikleşebilir. Örneğin uzun süreli burun tıkanıklığı yaşayabilirsiniz ve bu durum sizde evcil hayvan alerjisinin neden olduğu gibi bir izlenim yaratmayabilir. Evcil hayvan alerjilerinin belirtilerinden hapşırma ve burun akıntısı gibi belirtilerin çoğu grip ya da soğuk algınlığı gibi hastalıklarla da benzerlik gösterir. Belirtilerinizin sebebini doktorunuz tam olarak belirleyecektir.
Evcil hayvan alerjisinden nasıl korunabiliriz?
Evcil hayvan alerjisinin tam anlamıyla önlemek mümkün olmayabilir. Ancak alınacak bazı önlemler bu durumun etkilerini en az seviyeye indirebilir. Bu önlemler şunlardır:
*Evcil hayvanınız varsa onunla fiziksel teması en aza indirmeye çalışın. Sık sık sarılmayın veya öpmeyin.
*Evcil hayvanlarınızın, evin her alanına girmesine izin vermeyin. Özellikle yatak odalarınızdan uzak tutmaya çalışın. Böylelikle evcil hayvan tüyünün yatağınıza nüfuz etmesine engel olabilirsiniz.
*Alerjisi olmayan birinden, evcil hayvanınızın tüylerini dış mekanda fırçalamasını isteyin ve bunu düzenli olarak yapın.
*Evcil hayvanınızın sizi yüzünüzden ya da burnunuzdan yalamasına izin vermeyin.
*Evcil hayvanınızla temas ettikten sonra ellerinizi mutlaka sabun ve suyla yıkayın.
*Evcil hayvanınızla fiziksel temastan sonra yüzünüze ve gözünüze dokunmamaya özen gösterin.
*Evcil hayvan tüyleri halılarda ve döşemelerde çok uzun süre kalabilir. Bu sebeple; çekiş gücü yüksek bir süpürge kullanmanız yararlı olabilir. Evdeki kumaş döşemeleri vb. sürekli temizleyin.
*Havadaki istenmeyen alerjenik partiküllerin uzaklaştırılmasında yardımcı olabilecek daha verimli klima filtreleri kullanın, HEPA filtreleri gibi.
*Gerektiğinde evcil havanınızın tırnaklarını ve tüylerini kesin.
*Hayvan tüylerini ve diğer alerjenleri içine hapsedebilecek halı ve kilim kullanımını en aza indirin.
Evcil hayvan besleyecekseniz çocuk sahibi olmadan karar vermelisiniz
Çünkü doğum öncesinde evde evcil hayvan olması, doğum sonrası evcil hayvan alerjisi gelişme riskini azalttığı bilimsel yayınlarda gösterilmiştir. Bu nedenle özellikle alerjik bir bünyeye sahip anne ve baba evde evcil hayvan beslemeyi düşünüyorsa çocuk sahibi olmadan eve evcil hayvan almaları faydalı bir yaklaşım olacaktır. Çünkü anne ve babada alerjik hastalığın olması çocukta da alerjik hastalığın ortaya çıkmasını artıracaktır.
Alerji yapmayan kedi veya köpek var mı?
Aslında yok. Tüy az döken kedi veya köpeklerin daha az alerji yaptığı düşünülse de özellikle kedi tüyü alerjenleri çok güçlü alerjen olduğu için az tüyle bile alerji belirtileri görülür. Belki daha az alerjik belirtiler görülmesi bakımından daha az tüy döken ve daha az kokan evcil hayvanlar tercih edilebilir.
Kedi veya köpeğinize karşı alerji gelişmişse alerji aşısı yapılabilir
Kedi veya köpeğinize karşı alerji gelişmişse ve bu alerjinin belirtileri varsa öncelikle alerji testi yapılması gerekiyor. Alerji deri testi veya kandan alerji testi yapılabilir. Daha da ayrıntılı bilgi veren test ise moleküler alerji testidir. Moleküler alerji testi ile gerçek alerjinin kedi veya köpek mi yoksa çapraz reaksiyon mu olduğunu göstermede çok faydalı bilgiler sağlıyor. Bazen kedi tüyüne karşı alerjisi olanlarda çapraz reaksiyon sonucu köpeğe de alerji gelişebiliyor ve köpek tüyüne maruz kalınca da alerji belirtileri ortaya çıkabilmektedir. Alerji aşısı yapılırken moleküler alerji testine göre karar verilmesi daha etkili aşı uygulanmasına olanak sağlamaktadır. Köpeğe alerji, kedi tüyüne karşı çapraz reaksiyondan kaynaklanıyorsa sadece kedi tüyü ile alerji aşısı yapılmalı. Hem kedi hem de köpeğe karşı gerçek alerji gelişmişse her iki evcil hayvana karşı alerji aşısı yapılması çok daha faydalı olacaktır.
Alerji aşıları ile 4 ayda haftada bir yapılırken daha sonra aralık açılarak 1 yılın sonunda ayda bir aşı uygulanmaktadır. Alerji aşısı etkisi kendini 6 ay içinde göstermektedir. Alerji aşısı ile alerji belirtileri ortadan kalkar, ilaç ihtiyacı ortadan kalkarak hayat kalitesi belirgin seviyede artar. Kedi veya köpeğinizden hatta at binmekten vazgeçmenize gerek yok. Kedi, köpek ve at tüyüne karşı alerji aşısı uygulanabilmekte ve çok başarılı sonuçlar elde edilmektedir.