Erkeklerin korkulu rüyası: Sperm şekil bozuklukları

Erkek kaynaklı kısırlık sorunlarının en yaygın nedeni, sperm bozukluklarıdır. Sperm kaynaklı kısırlık sorunları genellikle erkeklerin %75’inde görülür. Sperm kaynaklı problemler arasında çok az sayıda sperm üretimi olması ya da hiç sperm üretimi olmaması, sperm hareketsizliği, sperm yapısında bozukluklar, kanallarda tıkanma gibi durumlarla karşı karşıya kalınmaktadır. Spermlerin hareketsiz olmasının ya da yapısal bozukluğun varlığının yumurtanın döllenmesini engelleyen en önemli nedenlerden biridir. Erkeklerden sperm bozukluğuna sebep olan etkenler arasında ilk olarak sigara içmek, alkol kullanmak veya uyarıcı maddeler kullanmak gibi fiziksel etkenlerin yer aldığına dikkat çeken Op. Dr. Ümit Zeteroğlu, “Bu faktörlerin dışında DNA bozuklukları nedeniyle sperm bozukluğu ortaya çıkabiliyor. DNA kaynaklı sperm bozukluklarında, gebelik meydana gelmesi oldukça düşük bir ihtimal olmakla birlikte, bu gebeliklerin düşük riski oldukça yüksek olmakta” dedi. 

SPERM BOZUKLUKLARINDA ERKEKLERDE KULLANILAN TÜP BEBEK YÖNTEMLERİ

Tüp bebek tedavisi için sağlıklı, düzgün hareket eden ve herhangi bir yapısal sorunu olmayan spermlerin seçildiğini ifade eden Op. Dr. Ümit Zeteroğlu, erkeklerde sperm bozukluğu görülmesi halinde uygulanan tüp bebek tedavi yöntemlerini şu şekilde sıraladı:

Testislerden sperm elde etme: Semende sperm bulunmaması, erkeğin semeninde sperm bulunmaması ve var olan spermlerin hareketsiz olması sebebiyle testislerden sperm elde etme yoluna başvurulur. Test ve tahlillerle yapılan kontrollerin ardından uygulanacak bir cerrahi işlem ile testislerden hareketli ve sağlıklı sperm elde edilir. Tüp bebek tedavisi için erkeğin testislerinden sperm alınacaksa, bu genellikle kadından yumurta toplama işlemi sırasında ya da bir gün öncesinde gerçekleştirilir. İşlem genel ya da lokal anestezi altında yapılır ve hasta hiçbir şekilde acı hissetmez. İşlem sonucunda alınan dokular, laboratuvar ortamında incelenir ve dokularda sperm olup olmadığı tespit edilir. Eğer baba adayından tedavi için uygun olan sperm bulunursa anne adayının yumurta toplama işlemi gerçekleştirilir. Sperm bulunamazsa, tedavi sonlandırılır.

Mikroenjeksiyon: Bu işlem genellikle spermleri tam hareketsiz olan ve yüksek kısırlık derecesine sahip olan baba adayları için tercih edilir. Mikroenjeksiyon, vücutta bulunabilen en sağlıklı ve hareketli spermin, yumurtanın içerisine doğrudan enjekte edilmesi işlemidir. Bu şekilde yapılan enjeksiyonla döllenme bir nevi zorunludur. Tedavi, hareketsiz spermler sebebiyle döllenme olmaması için en kesin çözümdür ve çiftlerin çocuk sahibi olma ihtimalini artırır.

Sperm dondurma ve çözdürme: Bu işlem ise hastalardan istenilen zamanda ve kolay bir şekilde sperm elde edilememe durumunda başvurulan bir seçenektir. Genellikle mikroenjeksiyon tedavisi uygulanan hastalarda, hastadan her defasında sperm elde etmek hem yorucu hem de maliyetli olduğu için elde edilen spermler dondurulmakta ve daha sonra kullanılmak üzere saklanmakta. Genellikle tüp bebek tedavisinde başarı şansı ilk denemede % 40 civarında seyrettiği için ilk denemenin başarısız olması durumunda ikinci deneme için dondurulan spermler kullanılmakta. İlk deneme başarılı olsa da çiftin daha sonra yeniden çocuk sahibi olmak istemeleri ihtimaline karşı spermle saklanabilmektedir.

Sperm DNA fragmantasyonu: DNA dizininde kırıklar olması halinde bunun tespiti yapılır. Fragmantasyon oranının durumuna göre destek tedavileri ve takviye edici gıdalarla anlamlı oranda düşürülmesi mümkün olur. Böylece gebelik oranları artar, düşük oranları azalır.

TESE: Fresh, taze yani yumurta toplama günü testislerden sperm elde edilmesi çok az sayıda sperm çıkabileceği de dikkate alındığında, tercih edilen yöntem olmalıdır.